Thema industrialisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Thema industrialisatie

Met de loep op Lancashire

Met de loep op Lancashire

Thema industrialisatie

Leerdoel

Meer inzicht in het proces van industrialisatie en de gevolgen daarvan (ter ondersteuning van de HC Britse Rijk en als voorbeeld bij de oriëntatiekennis)

Lancashire (Engelse 'provincie')→ eerst agrarische gemeenschap. 

Ondernemers omzeilen gilden in de steden door boeren op platteland producten te laten maken → huisnijverheid → bijverdienste voor boeren met name in winter.

Overstap naar katoen → goedkoper dan wol, makkelijker verwerkbaar, draagt aangenamer → komt als grondstof uit koloniën & vraag naar textiel nam toe door bevolkingsgroei.

Enclosurewetten → gemeenschappelijke landbouwgronden die boeren gebruikten verdwijnen → kleine boeren gaan in de textielnijverheid werken

Combinatie van factoren:

Britse Rijk controleerde met haar grote vloot de handelsroutes.

Tekort aan hout in GB → bevorderde overstap naar kolen

Ervaring met stoommachines in de mijnbouw.

Toch: industrialisatie is een geleidelijk proces. Thuisnijverheid en productie in fabrieken bleven nog lang naast elkaar bestaan.

Werkplaatsen veranderen → van werkplaatsen in boerderijen en huizen naar fabrieken. 

Eerst werden 'mills' gebouwd → via watermolens de machines aandrijven.

Vanaf 1800 steeds meer overstap op stoomkracht → machines werden groter en fabriek kon dan overal staan.

Gevolgen: groei van steden, aanleggen spoorwegen & kanalen, migranten die werk zochten in de industrie

Omstandigheden in de steden veranderen → gevolgen:

- in Manchester woningnood en verpaupering. Slechte voorzieningen (water, type woning) en omstandigheden (roet door fabrieken).

- scheiding tussen sociale klassen

- (lokale) overheid doet eerst niks (nachtwakersstaat), daarna (vanaf 1800) voorzichtig wat publieke zaken zoals waterleiding, riolering of bestrating.

Zelfde ontwikkeling, ander tijdstip, zelfde gevolgen

Verenigde Staten

Na de burgeroorlog industrialiseert de VS (1865-1900) snel. 

↓

concurrentie GB

Duitsland

Na de eenwording in 1871 industrialiseert Duitsland snel. 

↓

concurrentie GB

Nederland

Houdt lang vast aan handelskapitalisme, late industrialisatie vanaf 1850

↓

achterstand op rest

Maar overal dezelfde ontwikkelingen

ontstaan arbeidersklasse en klassensamenleving

verandering van leef- en werkomstandigheden

behoefte aan grondstoffen en afzetmarkt → modern imperialisme

sociale kwestie

Opdrachten

De volgende vragen gaan over de industriële revolutie en de gevolgen ervan. Deze moeten te beantwoorden zijn met je kennis van de oriëntatiekennis, HC Britse Rijk en deze LessonUp.

In de achttiende en negentiende eeuw veranderde Engeland door de enclosure-wetten.
3p Licht dit toe. Doe dat door:
- eerst kort aan te geven wat de enclosure-wetten inhielden,
- daarna uit te leggen waarom de enclosures positief voor de opkomende industrie waren.

Aan het einde van de achttiende eeuw bouwden textielfabrikanten in Lancashire hun fabrieken vaak vlak bij een rivier.
2p Geef twee redenen waarom zij dit deden.

De Industriële Revolutie begon in Engeland. Daarvoor zijn veel verklaringen, onder andere het bezit van koloniën.
2p Geef twee manieren waarop het bezit van koloniën heeft bijgedragen aan de industrialisatie van Engeland.

Gebruik de bron.
Liberale fabrikanten wezen in het algemeen overheidsingrijpen in de economie af.
Toch steunden ze vaak regulering van de fabrieksarbeid door de overheid.
2p Noem een reden voor deze steun die uit de bron blijkt.

Een bewering:
De socialistische arbeidersbeweging in de negentiende eeuw in West-Europa was tegen het
imperialisme, maar de arbeiders hadden belang bij de instandhouding van het koloniale rijk van hun land.
2p Leg dit voor beide onderdelen van de bewering uit.

Gebruik de bron
De Tweede Kamer besluit in 1886 om een parlementair onderzoek te houden naar een maatschappelijk probleem.
2p Noem de naam waaronder dit probleem bekend is geworden en leg kort uit welk
verband er bestaat tussen dit probleem en de Industriële Revolutie.

Gebruik de bron
De bron laat zien hoe de machtsverhouding tussen arbeiders en werkgevers rond 1890 is.
3p Geef deze machtsverhouding weer en gebruik daarbij twee voorbeelden uit de
bron.

Gebruik de bron
Een bewering:
Modernisering kan leiden tot verbetering van de omstandigheden voor arbeiders, maar ook tot verslechtering.
4p Leg de twee mogelijke gevolgen van modernisering uit met het voorbeeld van de
nieuwe papiermachine uit de bron.

Gebruik de bron.
De bron is een getuigenverhoor uit een parlementair onderzoek. Daarbij zijn twee punten van belang:
− de getuige staat onder ede en
− het verhoor is openbaar.
4p Leg per punt uit of dit de betrouwbaarheid van de informatie van getuige
Poppe Corzaan vergroot of verkleint.

Gebruik de bron.
De bron is een getuigenverhoor uit een parlementair onderzoek. Daarbij zijn twee punten van belang:
− de getuige staat onder ede en
− het verhoor is openbaar.
4p Leg per punt uit of dit de betrouwbaarheid van de informatie van getuige
Poppe Corzaan vergroot of verkleint.