Bijeenkomst 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Sessie 2: Onderzoek vormgeven

De mooiste liefdeszin

'Dit is het enige wat telt, lieverd, dat iemand meer in je ziet dan je wist dat er te zien was.' (Uit: 'Een schitterend gebrek' van Arthur Japin, 2003)

'Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu, wat unbidan we nu?' 

Nog een citaat van Japin

'Spreken over iets wat je niet begrijpt is onnozel, ernaar vragen slim. Wat is wetenschap anders dan uitkomen voor je onwetendheid? Je kunt immers alleen iets leren waar je nog geen weet van hebt.' (Uit: 'Een schitterend gebrek' van Arthur Japin, 2003)

Het programma:

- Hoe stel je een goede vraagstructuur (hoofdvraag en -deelvragen) op en hoe begeleid je leerlingen hierbij?

- Hoe bepaal je welk soort onderzoek je gaat doen en hoe begeleid je leerlingen hierbij?

De oriëntatie

- Laat leerlingen brainstormen over 

het onderwerp.

- Dit kan aan de hand van een mindmap 

of wordweb.

 

Dilemma

Je wil leerlingen zelf de onderzoeksvraag laten formuleren, want hiermee vergroot je de autonomie en dat is goed voor de intrinsieke motivatie. Maar je wil leerlingen ook een beetje sturen, om te voorkomen dat ze een onderzoek gaan uitvoeren dat niet haalbaar of niet zinvol is.

Herkenbaar? Voorbeelden?

Een goede hoofdvraag is...

Beoordeel de hoofdvraag

Van cola krijg je energie

Krijg je energie van cola?

In hoeverre krijg je energie van cola?

Waarom worden mensen hyper van cola?

Hoe krijg je energie van cola?

Draagt cafeïne bij aan het hyper zijn van mensen?

Hoe beïnvloedt cafeïne in cola het concentratievermogen?

Beoordeel de hoofdvraag

Hoe beïnvloedt cafeïne in cola het concentratievermogen van derdeklassers op SG Were Di in Valkenswaard als zij huiswerk maken? 

Een onderzoeksvraag kan altijd nog

veranderen en is dus voorlopig.

\

De proef op de som

Kijk terug naar het onderzoeksonderwerp dat je tijdens sessie 1 had bedacht voor jouw eigen vak. Probeer nu eens een vraag hierbij te bedenken die door het vragenmachientje past.

Voorbeeld hoofdvraag

Wat vinden leerlingen van vwo 2/3 van SG Were Di in Valkenswaard van het idee om een half uur later te beginnen met de lessen en een half uur later te eindigen?

(Expansio leerjaar 3)

Klopt de vraag helemaal?

Waarvoor dienen deelvragen?

Vraagstructuur

• Deelvragen zijn precies die vragen die je nodig hebt om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden.

• De deelvragen staan in een chronologische volgorde.

Wat vinden huidige leerlingen van vwo 2/3 van SG Were Di in Valkenswaard van het idee om het lesrooster een half uur te verlaten?

1. Wat vinden leerlingen van de huidige lestijden? 

2. Wat denken de leerlingen dat het effect van langer uitslapen is op hun schoolprestaties?

3. Wat denken de leerlingen dat de consequenties voor hun buitenschoolse leven zijn als de lessen later eindigen?

Hoe wordt in Nederland anno 2022 iemands vijftigste verjaardag gevierd?

1. Welke versiering gebruiken Nederlanders op de vijftigste verjaardag?

2. Welke festiviteiten organiseren Nederlanders ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag?

3. ...

Functies van onderzoek

1. Beschrijvend:

- puur beschrijvend

- vergelijkend

- definiërend

- evaluerend

Functies van onderzoek

2. Verklarend:

- exploreren

- toetsen

Functie beschrijvend

•Welke tussendoortjes nuttigen derdeklassers op SG Were Di in Valkenswaard? (puur beschrijvend)

•Welke tussendoortjes nuttigen derdeklassers van vmbo in vergelijking met derdeklassers van vwo op SG Were Di in Valkenswaard? (vergelijkend)

•In hoeverre zijn de tussendoortjes die derdeklassers van SG Were Di nuttigen te classificeren als (on)gezond? (definiërend)

•Hoe gezond [=norm] zijn de tussendoortjes die derdeklassers van SG Were Di in Valkenswaard nuttigen? (evaluerend)

Functie verklaren

Wat is de invloed van de tussendoortjes die derdeklassers van SG Were Di in Valkenswaard nuttigen op hun concentratievermogen tijdens de lessen? (explorerend)

Bij exploreren gaat het om verklaren hoe iets zit.

Functie verklaren

Leidt het eten van fruit in de pauze tot een betere concentratie  tijdens de lessen bij derdeklassers van SG Were Di in Valkenswaard? (toetsend)

Bij toetsen heb je een bepaalde hypothese en je kijkt of deze klopt.

Kanttekening bij deze vraag!

Wat is veldonderzoek?

Vul de driehoek in.

Wat is het verschil tussen de gemiddelde rapportcijfers Nederlands van derdeklassers (vwo) op SG Were Di in Valkenswaard in juli 2020 en juli 2021?

Vul de driehoek in.

Als er gekleurde prullenbakken in de aula staan, gooien leerlingen van SG Were Di in Valkenswaard dan eerder hun afval weg tijdens de pauze dan wanneer er grijze prullenbakken staan?

Vul de driehoek in.

Hoe beleefden leerlingen van SG Were Di in Valkenswaard naar eigen zeggen de storm van vrijdag 18 februari 2022?

Vul de driehoek in.

Wat zijn de verschillen tussen de verslagen in de Telegraaf en de Volkskrant over de storm in Nederland van vrijdag 18 februari 2022?

Spelregels bij onderzoek doen

Bij het opstellen van je vraagstructuur en ook in de discussie van je onderzoek houd je rekening met zaken zoals:

- betrouwbaarheid: hoe voorkom je toevallige resultaten?

- geldigheid (validiteit): meet je wat je wil meten?

- transparantie: is de werkwijze controleerbaar?

- aanvaardbaarheid: heb je schade voorkomen? 

Spelregels bij onderzoek doen

Welk discussiepunt zou naar aanleiding van deze vraag kunnen ontstaan?

Als er gekleurde prullenbakken in de aula staan, gooien leerlingen van SG Were Di in Valkenswaard dan eerder hun afval weg tijdens de pauze dan wanneer er grijze prullenbakken staan?

Tijd over?

• Stel zelf een goede onderzoeksvraag op die past bij jouw vak.
• Verzin bijbehorende deelvragen.
• Teken de driehoek.
• Geef elkaar feedback.

Wat wil je graag tijdens de derde bijeenkomst nog leren?