This lesson contains 48 slides, with interactive quizzes, text slides and 8 videos.
Items in this lesson
Lering en vermaak
Slide 1 - Slide
Dagelijks leven in De Republiek
hoge welvaart, zeker bij de gegoede burgerij
maar ook calvinistisch (protestants)
Dus: sobere kerken en altijd 'goed' leven, want God ziet alles en biechten is geen optie
Slide 2 - Slide
Dagelijks leven in de Republiek
Dus: alleen maar genieten kan natuurlijk niet
Daarom: lering en vermaak, veel kunst (vermaak) heeft een belerende inhoud
Slide 3 - Slide
Beeldende kunst met een boodschap
Vanitasstilleven - stilleven dat herinnert aan eigen sterfelijkheid (en dus de naderende hel/hemel)
Genrestuk - een voorstelling van het dagelijks leven maar mét boodschap
Slide 4 - Slide
Waarom was de belerende inhoud zo belangrijk voor kunst in De Republiek?
Slide 5 - Open question
Niet zo geheime boodschap
voor de burgers in de 17e eeuw was de boodschap makkelijk te herkennen
Dat was dankzij de emblemata boeken
Dit is het embleem passend bij de spreuk Festina Lente, oftewel Haast je langzaam. Deze spreuk wordt vaak afgebeeld door de schildpad met het zeil
Slide 6 - Slide
Slide 7 - Video
Uit welke drie onderdelen bestaat een embleem?
Slide 8 - Open question
Bekijk het volgende schilderij aandachtig!
Slide 9 - Slide
Slide 10 - Slide
Noem minstens twee levenslessen die je uit het voorgaande schilderij kunt halen.
Slide 11 - Open question
Homo bulla
de mens is als een zeepbel
zeepbel en schedel verwijzen naar sterfelijkheid
Slide 12 - Slide
homo bulla in de praktijk: vanitas met zeepbellen
Slide 13 - Slide
Bellenblazend jongetjes verstopt op de zoldering bij wijze van commentaar op datgene er zich onder hem afspeelt
oude man met een jong meisje....
natuurlijk niet een goed voorbeeld
oesters zijn uiteraard lustopwekkend, foute combi met oude man en jonge vrouw
dronken man = twijfelachtig voorbeeld
homo bulla in de praktijk
Slide 14 - Slide
genrestukken
het is niet altijd wat het lijkt:
het dagelijks leven met een moraal
Slide 15 - Slide
Slide 16 - Video
Slide 17 - Video
maar er valt niet alleen wat te leren van de schilderkunst...
Slide 18 - Slide
Slide 19 - Video
Leg uit wat een rederijkerskamer is.
Slide 20 - Open question
Rederijkers in de Gouden Eeuw
vanaf 1600 kunnen ook niet-leden naar voorstellingen van de rederijkers komen kijken (uiteraard tegen betaling)
Daarnaast worden ze ingezet in bij belangrijke gebeurtenissen in de stad
zoals bijvoorbeeld bij de intocht van Maria de Medici in A'dam
Slide 21 - Slide
Maria de Medici inAmsterdam
rederijkers krijgen de opdracht om de ontvangst luister bij te zetten
resultaat: tableaux vivants en drijvend theater op het water van het Rokin waar in 7 voorstellingen de Franse en Amsterdamse geschiedenis wordt opgehemeld
triomfpoort speciaal opgericht voor Maria de Medici met bovenin het schilderij van de volgende dia
Slide 22 - Slide
Maria de Medici afgebeeld als Cybele, de moder van de goden
Amsterdamse stedenmaagd, de personificatie van de stad Amsterdam
Slide 23 - Slide
www.rijksmuseum.nl
Slide 24 - Link
www.rijksmuseum.nl
Slide 25 - Link
Amsterdamse Schouwburg
tussen 1618 en 1638 is er geen ruimte voor een bloeiend cultureel leven door de orthodox protestanten
in 1638 wordt de nieuwe Amsterdamse schouwburg geopend
De wereld is een schouwtoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel.
Slide 26 - Slide
toneellocatie in de middeleeuwen
Verschillende podia naast elkaar
Elk podium een locatie in het verhaal
Voorstelling verplaatst zich van podium naar podium
Slide 27 - Slide
Slide 28 - Slide
Toneellocatie in de 17e eeuw
Amfitheater als voorbeeld
Een toneel voor alle scènes
Middentoneel met zijtonelen (1 toneel maar dus wel meerdere locaties!)
Later 1 toneel met wisselende decors
Slide 29 - Slide
Amfitheater bij Pamukkale, Turkije
vaste achterwand
Slide 30 - Slide
Amsterdamse Schouwburg
tussen 1618 en 1638 is er geen ruimte voor een bloeiend cultureel leven door de orthodox protestanten
in 1638 wordt de nieuwe Amsterdamse schouwburg geopend
De wereld is een schouwtoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel.
Slide 31 - Slide
vast toneel, naar klassiek model
loges voor het publiek
op het -vaste- decor zitten verschillende 'kamers' zodat het verhaal zich op het toneel kon verplaatsen en er geen decorwisseling nodig was
Slide 32 - Slide
zaal van de Amsterdamse schouwburg
loges en balkons voor het goed betalende publiek
op de begane grond zijn de goedkopere staanplaatsen
raam achter het publiek zorgt voor belichting
De voorstellingen beginnen om 4 uur 's middags, want met alleen kaarsen zie je anders heel weinig.
Slide 33 - Slide
in 1664 wordt de schouwburg gemoderniseerd: er komt een diep toneel met een lijst er omheen
voortaan wordt op hetzelfde toneelvlak gespeeld (in plaats van verschuivende scènes)
beschilderde doeken vormen de coulissen en de achterwand, met deze doeken werd ook diepte gecreëerd
nieuwe toevoeging: kabels en katrollen in de coulissen waardoor bijvoorbeeld vliegende engelen mogelijk worden
Slide 34 - Slide
Slide 35 - Video
Wat zijn de twee doelen van de Duytsche Academie?
Slide 36 - Open question
Welke 3 vormen van toneel kende men in de zeventiende eeuw?
Slide 37 - Open question
Leg uit wat een klucht is.
Slide 38 - Open question
Leg uit wat het verschil is tussen een komedie en een klucht.
Slide 39 - Open question
Aristoteles en zijn visie op het tragedie
eenheid van tijd, plaats en handeling
Dus: het verhaal speelt zich af op 1 locatie, binnen 24 uur en zonder minder belangrijke nevenverhalen
5 bedrijven, eerste vier afgesloten dmv rei
uiteindelijke doel: catharsis na afloop
rei= gezongen afsluiting van een acte die óf samenvat wat er eerder gebeurt is óf commentaar levert op dat wat eerder gebeurt is
catharsis = een zuivering van de ziel de die kijker ervaart na het ervaren van het toneelstuk (angst, vrees etc)
Slide 40 - Slide
voor de moderne variant van een rei: de oempa loempa's van Sjakie en de chocoladefabriek doen eigenlijk gewoon hetzelfde
Slide 41 - Slide
Slide 42 - Video
Leg uit wat een tragedie is
Slide 43 - Open question
Gysbrecht van Aemstel
geschreven door Joost van den Vondel voor de opening van de Amsterdamse schouwburg
verhaal over de stad Amsterdam
Slide 44 - Slide
Slide 45 - Video
Slide 46 - Video
De Gysbrecht wordt vaak beschouwd als een nationalistisch stuk. Leg uit waarom.
Slide 47 - Open question
Dans
Ondanks het protestantse milieu wordt er wel veel gedanst in de Republiek
Op feesten, maar ook op toneel.
Dat kan op 2 manieren:
- dansvoorstelling met allegorische voorstellingen