2x BME - Les 6 grammatica zinsontleding

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

Programma

• Lezen (30 minuten)
• Instructie samengestelde zinnen (15 minuten)
• Opdracht in groepjes (15 minuten)
• Nabespreken opdracht (15 minuten)
• Exitticket (5 minuten)

Lezen

Waarom leren ontleden?

Als je weet hoe een zin is opgebouwd, dan kan je de betekenis makkelijker achterhalen. Ook is de spelling van sommige woorden afhankelijk van hun plaats in de zin.

Als je een andere taal dan het Nederlands moet leren, is kennis van ontleden ook heel handig. Je kan dan gebruik gaan maken van de overeenkomsten tussen talen.

Waarom maak je samengestelde zinnen?

• Samengestelde zinnen maken een tekst beter en prettiger leesbaar. 
• Samengestelde zinnen brengen samenhang in een tekst. 

Doelen

Je leert wat een samengestelde zin is en hoe je die herkent.

Je kunt voegwoorden herkennen.

Je weet wat een hoofdzin en een bijzin is.

samengestelde zinnen

• Bestaat uit twee of meer losse zinnen.
• De losse zinnen worden samengevoegd met een voegwoord. 
• Samengestelde zinnen hebben 2 of meer persoonsvormen. 

Twee zinnen samengevoegd

Ik maak een Tiktokfilmpje en ik plaats een bericht op Instagram.

Zie jij de twee zinnen?

Twee zinnen samengevoegd

Ik maak een Tiktokfilmpje en ik plaats een bericht op Instagram.

Deze twee zinnen zijn aan elkaar geplakt met een voegwoord.

Twee zinnen samengevoegd

Ik maak een Tiktokfilmpje en ik plaats een bericht op Instagram.

Hoeveel persoonsvormen heeft deze zin?

Doe de tijdsproef!

Twee zinnen samengevoegd

Ik maakte een Tiktokfilmpje en ik plaatste een bericht op Instagram.

2 persoonsvormen, dus: samengestelde zin!

Hoofdzin en bijzin

Een samengestelde zin heeft altijd een hoofdzin.

Een samengestelde zin kan bestaan uit:

Hoofdzin + hoofdzin

Hoofdzin + bijzin

Hoofdzin en bijzin

Zinnen zijn aan elkaar verbonden met voegwoorden:

• Hoofdzin + hoofdzin > nevenschikkend voegwoord 
• Hoofdzin + bijzin > onderschikkend voegwoord

Nevenschikkende voegwoorden

• Verbinden gelijkwaardige zinnen. 
• Deze zinnen kun je onafhankelijk van elkaar gebruiken.
• Nevenschikkende voegwoorden: en, of, maar, want, dus

Ik moet mijn fiets pakken, dus ik loop naar de schuur.

Als je het voegwoord weglaat, staan er twee goede zinnen.

Onderschikkende voegwoorden

• Verbinden ongelijkwaardige zinnen. 
• Deze zinnen kun je NIET onafhankelijk van elkaar gebruiken.
• Onderschikkende voegwoorden: omdat, zoals, of, etcetera...

Ik moet mijn fiets pakken omdat ik naar school moet.

"ik naar school moet" is geen goede zin. Dus: ongelijkwaardig!

Kenmerken hoofdzin

Een hoofdzin ziet er net zo uit als een enkelvoudige zin:

 

• de PV en het OW staan naast elkaar en zijn niet te scheiden;

• de persoonsvorm staat op de eerste of tweede plaats in de zin.

Voorbeeld hoofdzin

Hij gaat naar school en hij gaat naar de tandarts.

Hoofdzin + hoofdzin

PV en OW staan naast elkaar en zijn niet te scheiden.

Als je het voegwoord weglaat: 2 goede zinnen.

kenmerken bijzin

• Het onderwerp en de persoonsvorm staan uit elkaar (of je kunt ze uit elkaar halen met bijvoorbeeld 'gisteren', 'nu' en 'snel').
• De PV is niet het eerste of tweede zinsdeel.
• Er staat vaak een onderschikkend voegwoord in de zin.

voorbeeld

De poes heeft honger, omdat de kater van de buren haar bakje heeft leeggegeten.

'omdat de kater van de buren haar bakje heeft leeggegeten' = de bijzin

OW (de kater van de buren) en PV (heeft) zijn gescheiden door 'haar bakje'.

Omdat = een onderschikkend voegwoord

De bijzin kan niet onafhankelijk van de hoofdzin gebruikt worden.

Samenvattend

Een samengestelde zin: twee zinnen zijn samengevoegd en verbonden door een voegwoord (nevenschikkend of onderschikkend).

Een samengestelde zin heeft altijd een hoofdzin en soms ook een bijzin. Je herkent een hoofdzin en bijzin aan het voegwoord, de plaats van de PV en of PV/OW te scheiden zijn.

Programma

• Lezen (30 minuten)
• Instructie samengestelde zinnen (15 minuten)
• Opdracht in groepjes (15 minuten)
• Nabespreken opdracht (15 minuten)
• Exitticket (5 minuten)

Opdracht in groepjes

Wat? Maak samengestelde zinnen, klopt het ook in het Engels?

Hoe? Overleg met elkaar, vul het stencil in. ZACHTJES!!!

Hulp? Geen hulp, overleg met je groepje

Tijd? 15 minuten

Klaar? Maak opdracht 2 en 3 van blok 4 (blz 187)

Programma

• Lezen (30 minuten)
• Instructie samengestelde zinnen (15 minuten)
• Opdracht in groepjes (15 minuten)
• Nabespreken opdracht (15 minuten)
• Exitticket (5 minuten)

Opdracht nabespreken

Per groepje: 

1 voorbeeld van een hoofdzin + hoofdzin

1 voorbeeld van een hoofdzin + bijzin

Hoe gaat dat in het Engels?

Programma

• Lezen (30 minuten)
• Instructie samengestelde zinnen (15 minuten)
• Opdracht in groepjes (15 minuten)
• Nabespreken opdracht (15 minuten)
• Exitticket (5 minuten)

Exitticket

Doelencheck: vul het exitticket in.

Klaar? Werk verder aan opdracht 2 en 3 (blz 187).

Vooruitkijken

Welke vragen heb jij nog? Neem ze mee naar de volgende les!

We oefenen met alles wat jullie moeten kennen voor de toetsweek.