POËZIE - vers, metrum, ritme

• Nederlands
• HBO
• Studiejaar 1

 vers, metrum, ritme

Poëzieanalyse

vers, metrum, ritme

Door: Gwen Michels, Sophie Hünen, Leonie Verkoelen, Céleste Fouarge

Wat is het verschil tussen poëzie en proza?

Verschillende soorten poëzie

• Syllabotonisch vers

Per versregel is het aantal lettergrepen en heffingen (accenten) aan regels gebonden.

• Heffingspoëzie

Alleen het aantal heffingen per regel is vastgesteld.

• Syllabisch vers

Alleen het aantal lettergrepen per regel is vastgesteld. 

• Vrije vers

Het aantal lettergrepen en heffingen per regel is vrij.

Metrum

Ritme

Een regelmatige afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde posities, onderverdeeld in perioden.

Op basis van timbre/klankkleur.

Afwisseling van meer of minder beklemtoonde lettergrepen. 

Op basis van accent en tempo.

Denk aan de cadans van een trein.

Versvoeten

Vaste combinaties van heffingen (/) en dalingen (x) noemen we versvoeten. 

We kennen de volgende versvoeten:

- Jambe x /

- Trochee / x

- Spondee / /

- Dactylus / x x

- Anapest x x /

- Amfibrachys x / x

Versregels met een bepaald aantal versvoeten hebben soms een eigen naam:

• dimeter: een versregel met twee versvoeten
• trimeter: een versregel met drie versvoeten
• tetrameter: een versregel met vier gelijke versvoeten
• pentameter: een versregel met vijf gelijke versvoeten
• alexandrijn: een versregel met zes versvoeten
• ? (hexameter: een versregel met zes versvoeten, eindigend op een spondee)

Amfibrachys en spondee komen vrijwel niet voor in de Nederlandstalige poëzie, wel in de Griekse en Latijnse.

VERA JANACOPOULOS

Cantilene

 Frans gezongen gedicht ter heiligenverering / zangerige melodie

Jan Engelman, A - C voorhoofd

Cantilene

VERA JANACOPOULOS

- jambische tetrameter

twijfel over trochee 

voet- en woordgrens

Onze analyse

Zonder titel

Peter Verhelst, A - O wijsvinger

Vrij vers

Enjambement in 3 strofen:

Onze analyse

Zonder titel

Op een mooie pinksterdag 

Annie M.G. Schmidt

Eerder ritmisch dan metrisch

Onze analyse

Dreun

Vraagt een vormgedicht om dreun?