5.1 De Koude Oorlog (MEMO)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Conflicten

1. Hongaarse opstand (1956). SU slaat (met tanks) opstand tegen communistische regering neer. 
2. Berlijnse Muur (1961). Hierdoor kon men niet langer via Berlijn van Oost naar West Duitsland vluchten. 
3. Praagse Lente (1968). Communistische leider Tsjecho-Slowakije staat meer vrijheid toe. SU herstelt de macht van de communistische partij.

In bovenstaande conflicten: VS grijpt niet in !

5.1 - De Koude Oorlog

Leervragen 5.1

1. Hoe verslechterde de verhouding tussen de VS en de Sovjet-Unie tussen 1945 en 1985?
2. Waardoor werd de tegenstelling tussen het Oostblok en het Westblok tussen 1945 en 1985 groter?
3. Welke conflicten waren er tussen 1945 en 1985 tussen Oost en West? 

Deel 1

Verslechterde verhouding tussen de VS en de SU

Einde WOII

DU --> einde WO2 aan 2 fronten aangevallen:

• Oost --> Sovjet-Unie
• West --> VS, G-B en Canada

Na WO2 --> GB en Frankrijk verzwakt door: geldgebrek + verlies kolonies

• Sovjet-Unie en VS --> meeste macht

Wantrouwen

Sovjet-Unie en VS --> totaal verschillende ideeën over bestuur + economie:

• VS --> democratie + kapitalisme     

(= economie met vrije ondernemers en privébezit)

• Sovjet Unie --> communisme            (= gelijkheid, grondstoffen/gebied is bezit van de staat) o.l.v. 1 partij

Tweedeling Europa

FR, VS, GB en Sovjet-Unie verdeelden DU én Berlijn

Ontstonden 2 invloedssferen: 

• Oost-Europa (Oostblok). O.l.v. Sovjet-Unie, werd communistisch.
• West-Europa (Westblok). O.l.v. VS, werd kapitalistisch + democratisch.

Deel 2

De tegenstelling tussen Oost en West

IJzeren Gordijn

= Streng bewaakte grens (vanaf 1945) tussen het kapitalistische westen en communistische oosten. 

Verdeling Oost en West Europa.

Ontstaan Satellietstaten (= landen afhankelijk van SU bijv. Hongarije en Polen)

Blokkade van Berlijn

West Duitsland --> Invoer D-Mark

Stalin boos. Hij blokkeert aanvoerwegen naar West-Berlijn: Blokkade van Berlijn (1948-1949)

Stalin hoopt dat geallieerden Berlijn opgeven. 

Westen gaat West-Berlijn via lucht bevoorraden: de luchtbrug

Stalin hief de Blokkade op (1949), maar blijvende spanning resulteerde in oprichting BRD (West-DU) en DDR (Oost-DU)

NAVO (= Noord-Atlantische Verdragsorganisatie)

1949

Militair bondgenootschap van West-Europese landen, o.l.v. VS en Canada

Warschaupact

1955

Militair bondgenootschap van de SU en Oostbloklanden

Wapenwedloop

• VS --> 1945 atoombommen 
• SU --> 1949 atoombommen

Ontstond wapenwedloop tussen VS en SU (= soort wedstrijd om zoveel mogelijk wapens te maken)

• Wederzijdse afschrikking. De Koude Oorlog werd zo nooit een échte oorlog.

Deel 3

Conflicten tijdens de Koude Oorlog

Containment

Na WOII --> West-Europa verzwakt. 

Voorkomen dat West-EU communistisch werd:

• Containmentpolitiek (= politiek van VS om communisme overal ter wereld tegen te houden). VS --> helpen/ingrijpen door economische + militaire steun

Maar: VS greep niet in in Oost-EU. Angst voor oorlog. 

Voorbeeld economische steun:

Marshallplan (= VS leende (West) Europese landen geld om hun economieën te herstellen). Oost Europa mocht deze steun van Stalin niet aannemen.

Cubacrisis

(= Conflict tussen VS en SU over plaatsing kernraketten op Cuba)

Plaatsing hiervan was voor VS zéér bedreigend. Raketten konden makkelijk het vasteland van de VS bereiken.

Cuba werd met marineschepen geblokkeerd. President Kennedy eiste de verwijdering van de raketten. Na 10 dagen gaf de president van de SU, Chroesjtsjov, toe. De raketten werden weggehaald.

Sleepvragen 5.1

Om extra te oefenen met de stof

Communisme

Kapitalisme

Gelijkheid

Vrijheid

VS

SU

Arbeiders

Winst

Planeconomie

Westblok

Oostblok

Satellietstaten

Invloedssfeer 

Sovjet-Unie

Invloedssfeer

Verenigde 

Staten

Nederland

Oost-Duitsland

Polen

Frankrijk

Hongarije

Engeland

Tsjecho-slowakije

Verenigde Staten

Sovjet Unie

West-Duitsland

Oost-Duitsland

DDR

BDR

Communistisch

Kapitalistisch

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde

Nederland krijgt financiele steun vanuit Amerika

Duitsland wordt in 2 delen gesplitst

De NAVO wordt opgericht

Er ontstaat ruzie tussen VS en SU, begin van de Koude Oorlog

Hieronder staan vier uitspraken. Ze passen elk bij een land en in de tijd vlak na de Tweede Wereldoorlog. Welk land hoort bij welke beschrijving sleep het juiste land naar de juiste omschrijving

1 Dit land is een overwinnaar van de Tweede Wereldoorlog, maar erg verzwakt.

2 Dit land bepaalt wat er in het oosten van Berlijn gebeurt.

3 Dit land is de leider van het Westblok.

4 Dit land heeft beperkt zelfbestuur.

a. Engeland

b de Sovjet Unie

c. de Verenigde Staten

d.Duitsland