6.4 Einde Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

6.4 Einde Koude Oorlog

Jaren '60/'70

Jaren van 'ontspanning'

• Détente
  
• Onderhandelingen tussen VS en SU over vermindering kernwapens
• 1972: Salt I-verdrag

President VS: 

Lyndon Johnson

President SU: 

Leonid Brezjnev

Salt-I verdrag

Akkoord tussen de VS en de SU over het beperken van het aantal kernwapens, 1972.

In dit verdrag werd besloten dat het aantal langeafstandsraketten dat elk land mocht bezitten werd beperkt tot 2250.

Serie verdragen over beperking (atoom)wapens: Strategic Arms Limitation Talks > SALT I en SALT II 

1972: SALT I-verdrag

Gesprekken over vermindering kernwapens want angst voor MAD (mutual assured destruction).

Voor velen ging deze ontwapening niet ver genoeg.

Gevolg: massale protesten, ook in Nederland.

Tijdens de detente werd er ook gesproken ook kernwapenvermindering. Het SALT-I akkoord (verplicht voorbeeld) was al een grote stap, maar voor de publieke opinie was dit niet voldoende. Daardoor ontstonden er massale protesten in het Westen . ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................

SALT-Verdragen.  Strategic Arms Limitation Talks

1972 Verdrag om het aantal langeafstandsraketten dat elk land mocht bezitten werd beperkt tot 2250.

1979: SU valt Afganistan binnen.

Ronald Reagan (republikein) wil dat de ontwikkeling van kernwapens verder worden opgeschroefd.

Doel: SU dwingen tot wapenwedloop zodat SU failliet gaat.

Economische druk verder verhogen: raketschild in de ruimte die Sovjetrakketten kon vernietigen.

Strategic Defense Initiative (SDI) maar het kreeg de bijnaam Star Wars.

Star Wars

SDI-project: plan van de VS om het land via een rakettenschild te beschermen tegen een aanval met kernraketten, 1983.

Gevolg: meer spanning tussen Oost en West

Technisch haalbaar, financieel volstrekt onhaalbaar

1983: kernwapendemonstraties op het Malieveld in Den Haag

De Koude Oorlog ontdooit

tweede helft van de jaren '80

Waarom?

• Nieuwe leider voor de Sovjet-Unie, Mikhail Gorbatsjov, brengt een ander geluid
  

Mikhail Gorbatsjov

• Glasnost: openheid
  

• Perestrojka: economische hervormingen
  

• Bezuinigen op militaire activiteiten: minder wapens, minder soldaten. 

Gevolgen

• S.U. krijgt een betere relatie met het Westen

• Eenzijdige ontwapening van de Sovjet-Unie
  

• Terugtrekking van de Sovjet-troepen uit Afghanistan

Revolutiejaar 1989

De val van het communisme in Oost-Europa

Oorzaken

 

• De ideeën van Gorbatsjov (glasnost, perestrojka)...
  

• ...botsen met de oude, vastgeroeste, ideeën van de Oosteuropese leiders...
  

• ...maar zijn wél populair bij het volk van die landen!
  

Hongarije zet de grens 

met Oostenrijk open

mei 1989

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten 

via Hongarije naar het westen.

Deze Oost-Europese leider begrijpt wél de ideeën van Glasnost en Perestrojka: hij wil zijn volk meer vrijheid geven.

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

Wat is er aan de hand?

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn

Gorbatsjov is eregast...

...hij komt niet om feest te vieren, maar om de leiders van Oost-Duitsland te waarschuwen: de Sovjet-Unie helpt niet meer bij het neerslaan van demonstraties

Elke avond zijn er demonstraties in Berlijn

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, 

terwijl de wereldpers kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

Video: 

Tagesschau van 9 november 1989, 

met de persconferentie van Günter Schabowski

Eén van de partijleiders van de DDR geeft, twijfelend, aan: 

We hebben besloten dat iedere DDR-burger de grens over mag. 

Dat geldt - voor zover ik weet - ... vanaf nu.

Video

De Berlijnse Muur: 

2. De val

Daarna gaat het snel...

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

Eind goed, 

al goed?

• Economische achterstand 'Oost-Duitsers' t.o.v. 'West-Duitsers'

• Sommigen moesten wennen aan het kapitalisme (ongeveer 65% vond het communisme beter)
  

• Joegoslavische Burgeroorlogen (1991-2001)