7.3 Ontleedbare stoffen: enkelvoudige ionen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

7.3 Ontleedbare stoffen: enkelvoudige ionen

Doelen

Je kunt de ontleedbare stoffen (verbindingen) onderverdelen in moleculaire verbindingen en ionaire verbindingen (zouten).

Je kunt uitleggen hoe positieve en negatieve ionen ontstaan.

Je kunt de namen en notaties van een aantal veelvoorkomende enkelvoudige ionen geven.

Je kunt aangeven of metaalionen en niet-metaalionen positief of negatief geladen zijn.

 Je kunt benoemen dat ionaire verbindingen (zouten) verbindingen zijn tussen positieve ionen en negatieve ionen.

Je kunt de verhoudingsformule van zouten met enkelvoudige ionen opstellen.

Ontleedbare stoffen

Elementen zijn stoffen die je door een chemische reactie niet kunt ontleden. Als je een stof wel kunt ontleden is het een verbinding. 

Een ander woord voor verbinding is ontleedbare stof. 

Moleculaire verbindingen

Een moleculaire verbinding is opgebouwd uit niet-metalen. 

Ionaire verbindingen

Deze zijn opgebouwd uit ionen. Vaak is het positieve ion afkomstig van een metaal en het negatieve ion van een niet-metaal. Dit noem je dan een zout. 

Ionvorming

Een ion is een elektrisch geladen atoom. 

Dit komt omdat er tijdens een reactie elektronen worden uitgewisseld waardoor het atoom niet meer neutraal is. 

Enkelvoudige positieve ionen

Als een atoom 1 of meer elektronen afstaat, heeft het minder elektronen(negatief) dan protonen(positief). 

(want die waren gelijk weet je nog).

Hierdoor krijgt het atoom een positieve lading. Als het deeltje uit alleen maar dezelfde atomen bestaat noem je dit een enkelvoudig positief ion. 

Notatie

Hoe schrijf je dit nou op?

Als een atoom 1 elektron afstaat heeft het deeltje een positieve lading. Denk aan bijvoorbeeld Natrium. 

Dan noteer je dat als Na+

Notatie

Zink kan 2 elektronen afstaan. Hierdoor kom je op Zn2+

Chroom kan zelfs 6 elektronen afstaan. Je noteert dit als Cr6+

Metalen hebben altijd een positieve lading. 

Enkelvoudige negatieve ionen

Wanneer een atoom elektronen afstaat, neemt een ander deze op. Hij krijgt dan meer elektronen dan protonen. Dit atoom krijg dan dus een negatieve lading .

Alle enkelvoudige negatieve ionen zijn niet-metaalionen. 

Chloor kan 1 elektron opnemen, je noteert dit als Cl-

In tabel 35 staat een overzicht van de ladingen en namen van de meest voorkomende ionsoorten. Je moet de namen en formules uit deze tabel kennen. 

Romeinse notatie

1 = I

2= II

3= III

4=IV

5=V

6= VI

Ionaire verbindingen

Ionaire verbindingen

Chloor en Natrium kunnen met elkaar reageren tot Natriumchloride. 

Je ziet dat Na 1 elektron afstaat aan Cl. Hierna trekken Na en Cl elkaar aan en daardoor ontstaat een verbinding. 

Opstellen van een verhoudingsformule 

1. Noteer de naam van het zout (ionaire verbinding)
2. Zet de symbolen van de ionen achter elkaar (positieve ion voorop)
3. Lading schrijven als index 
4. Vereenvoudig de verhoudingsformule

Hoofdstuk 7 Stoffen en deeltjes

§7.3 Ontleedbare stoffen: enkelvoudige ionen

Opstellen van een verhoudingsformule 

1. Calciumbromide
2. Natriumoxide
3. Calciumsulfide
4. IJzer(III)fluoride
5. Mangaan(IV)oxide

Hoofdstuk 7 Stoffen en deeltjes

§7.3 Ontleedbare stoffen: enkelvoudige ionen

Aan de slag

LEES blz 26 tm 31 en MAAK opdracht 1 tm 8. 

Hierna volgt deel 2 over verhoudingsformules van zouten met enkelvoudige ionen. 

Verhoudingsformule

Na+-ionen en Cl--ionen zijn op een bepaalde manier gerangschikt in de stof.

NaCl is in dit geval een verhoudingsformule 

omdat deze iets zegt over de verhouding

waarin een natrium-ion en een chloride-ion

voorkomen in de stof.

In dit geval is dat: 1 : 1

Voor alle zouten geld: de totale negatieve lading is gelijk aan de totale positieve lading. Netto is de lading dus neutraal.

Opstellen verhoudingsformules

Opstellen doe je zo:

1. Noteer de naam (in woorden) van het zout
2. Zet de symbolen van de ionen tussen haakjes achter elkaar. Zet altijd het positieve ion voorop
3. De totale lading moet neutraal zijn: in totaal dus even veel plus als min. Zet dus een index bij de symbolen. (Ze moeten zo simpel mogelijk zijn, dus niet meer deelbaar door 2 bijvoorbeeld)
4. Vereenvoudig de formule door de haakjes en de ladingen weg te laten. 

Voorbeeld: Calciumbromide

Noteer de naam (in woorden) van het zout

1. Calciumbromide

Voorbeeld: Calciumbromide

Zet de symbolen van de ionen tussen haakjes achter elkaar. Zet altijd het positieve ion voorop

1. Calciumbromide

2. (Ca²⁺)(Br^-)

Voorbeeld: Calciumbromide

De totale lading moet neutraal zijn: in totaal dus even veel plus als min. Zet dus een index bij de symbolen. 

1. Calciumbromide

2. (Ca²⁺)(Br^-)

3. (Ca²⁺)(Br^-)₂

Voorbeeld: Calciumbromide

Vereenvoudig de formule door de haakjes en de ladingen weg te laten. 

1. Calciumbromide

2. (Ca²⁺)(Br^-)

3. (Ca²⁺)(Br^-)₂

4. CaBr₂

Verhoudingsformules

Bekijk het volgende filmpje over het opstellen van verhoudingsformules. 

Moeilijk?

Bekijk het volgende filmpje. 

Te doen? 

Bekijk het volgende filmpje

Is dit lastig? Dan kun je ook de volgende 2 filmpjes bekijken. 

Scheikundelessen.nl is trouwens een aanrader op YouTube. 

Kijk nu in SOM wat je hierna gaat doen.