De overheid voor ons allemaal

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom!

Herhaling hoofdstuk 7 De overheid voor ons allemaal

Leerdoelen

1. Verschillende overheidslagen benoemen
2. Weten hoe de overheid ons gedrag beinvloedt
3. Sociale zekerheid: waarom, soorten en wie betaalt?
4. Collectieve en particuliere sector
5. Rijksbegroting: inkomsten en uitgaven

Noem de lagen van de overheid.

Taken van de overheid 

1. Gezondheidszorgen (ziekenhuizen)
   
2. Sociale zekerheid (uitkeringen)
3. Zorgen voor volkshuisvesting (wonen)
4. Zorgen voor onderwijs
5. Zorgen voor veiligheid (politie, leger, dijken)

Wie gaat er over verbreding van de A2 tussen Utrecht en Amsterdam?

1. Provincie Noord-Holland
2. Provincie Utrecht
3. Gemeente Utrecht
4. Het Rijk

Wat is GEEN taak van de gemeente?

1. Riolering
2. Recreatiegebieden
3. Sportparken
4. Ouderenzorg

Wat doet de overheid voor de economie?

• Investeren in goede infrastructuur (dat levert werkgelegenheid op);

• Heffingen leggen op ongewenste activiteiten (om deze af te remmen);

• Subsidies verstrekken om te steunen en te stimuleren;

• Kartelafspraken verbieden om te zorgen dat de concurrentie eerlijk is.

Kartel

Een kartel is een samenwerking tussen bedrijven waarbij (verboden) prijsafspraken worden gemaakt.

Het doel is om de onderlinge concurrentie te beperken.

Hoe beinvloedt de overheid?

Accijns: extra belasting op alcohol, olie, tabak

Doel: minder consumptie 

Subsidie: financiele bijdrage van de overheid

Doel: meer consumptie

Voorlichting geven (bewustwording)

Koppel de juiste woorden aan de zinnen.

De overheid heeft invloed op ons gedrag door:

postief gedag met ... te stimuleren.

in het algemeen ... te geven.

ongewenst gedrag met ... af te remmen.

ongewenst gedrag te ...

extra belastingen en heffingen

voorlichting

verbieden

subsidie

Waarop heft de overheid accijns?

1. Benzine, chocola, kleding
2. Sigaretten, vlees, kleding
3. Alcohol, sigaretten, benzine
4. Alcohol, medicijnen, benzine

Juist

Onjuist

De leeftijdsgrens voor de AOW wordt in de komende jaren verlaagd naar 65 jaar.

Mensen van wie de partner vroeg overlijdt, hebben ook voor hun 65ste recht op AOW.

Als je in de WW zit, krijg je altijd 75% van je laatstverdiende brutoloon.

Een werknemer die langer dan twee jaar ziek is, kan een WIA-uitkering krijgen.

Sociale zekerheid

Collectieve sector =

overheid en sociale zekerheidinstellingen

• geen winstdoel

Particuliere sector =

bedrijven en burgers

• winstdoel

Collectieve en particuliere sector

Wat is geen voorbeeld van een collectieve voorziening?

1. Brandweer
2. Dijken
3. Onderwijs
4. Recreatieparken

Collectieve sector

Particuliere sector

Privatisering

Overgang van de collectieve sector naar de particuliere sector:

De overheid verkoopt een dienst of activiteit aan een bedrijf in de particuliere sector.

Welke stelling is niet waar?

1. De winkelier draagt de btw af aan de overheid.
2. BTW en accijns zijn voorbeelden van indirecte belasting.
3. De werknemer betaalt zelf loonbelasting aan de overheid.
4. BV en NV betalen vennootschapsbelasting.

Profijtbeginsel

Draagkrachtbeginsel

Solidariteitsbeginsel

Iedereen die werkt, staat een deel van zijn/haar inkomen af aan mensen die geen inkomen hebben.

Je betaalt alleen als je ergens gebruik van maakt. 

Hoge inkomens betalen in verhouding meer belasting dan lage inkomens

Welke uitspraak over de miljoenennota en de rijksbegroting is juist?

1. De rijksbegroting licht de miljoenennota toe
2. De miljoenennota licht de rijksbegroting toe
3. De rijksbegroting en de miljoenennota zijn hetzelfde
4. De rijksbegroting en de miljoenennota hangen niet samen

En nu?

Zijn er nog vragen? Laatste kans.

Leren voor de toets van morgen. 

Aan de slag!