Les 1 - 5 vwo - periode 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom!

Als de timer is afgelopen heb je...

• Tas op de grond
• Leer- en opdrachtenboek op tafel
• Telefoon in je tas of telefoontas

Telefoon in telefoontas of eigen tas

Noteer op het kleine blaadje

• Wat zie jij graag meer terug in de les? Bijvoorbeeld: meer oefenen van examenwerk, meer theoretische uitleg etc.
• Welk voornemen heb jij voor deze periode voor het vak aardrijkskunde? Bijvoorbeeld: ik beloof naar eer en geweten dat ik deze periode voor aardrijkskunde...

Vandaag

• Voorkennis: wat weet je nog van het onderdeel endogene en exogene krachten?
• Uitleg theorie  §2.1
• Introductie opdrachten

Startopdracht

• Wat?  Maken stencil startopdracht.
• Klaar? Doornemen H2

Bespreken startopdracht 

0

Tijdperk van de mens: antropoceen

• Jongste gesteentetype: plastiglomeraat
• Ontstaanswijze:  door lava van de Hawaiiaanse vulkanen. Door de hete lava smelt plastic dat op het strand ligt of in kustvegetatie verstrikt zit. Na afkoeling bevinden zich lagen plastic op en in de lavagesteenten. 

Relatie plastiglomeraat met endogene krachten?

Wat is plaattektoniek?

Hoe kan plaattektoniek worden aangetoond?

Voorbeeld: Yellowstone National Park

• Yellowstone ligt ver van een plaatgrens af, toch is de kans op aardbevingen groot. Welke verklaring geeft GB 208A hiervoor?

Yellowstone

Voorbeeld: Yellowstone National Park

• Yellowstone ligt ver van een plaatgrens af, toch is de kans op aardbevingen groot. Welke verklaring geeft GB 208A hiervoor?
• Oorzaak: aanwezigheid van een hotspot
• Hotspot: aardmantel is hier zwak, waardoor magma zich er makkelijk doorheen kon wringen. Met grote 

Theorie §2 (H1)

De opbouw van de aarde

	Endogeen	Exogeen
Kracht	Stromend magma Aardwarmte	Wind Bewegend ijs Stromend water Zon (straling)
Proces	Vulkanisme Aardbevingen Platentektoniek Gebergtevorming	Verwering Erosie Transport Sedimentatie

Waarom moeten we iets weten over de opbouw van de aarde?

Opbouw aarde

• kern; vaste binnenkern, vloeibare buitenkern, radioactief
• mantel; traag stromend vast gesteente (convectiestromen)
• aardkorst; vast

--> temperatuur neemt toe

--> druk neemt toe

De aardkorst drijft op de mantel

Aardkorst

Oceanisch: 

• basalt
  
• zwaar gesteente
  
• 8 km dik
  
• s.g. 3,0

Continentaal: 

• graniet
  
• licht gesteente
  
• 40 tot 80 km dik
  
• s.g. 2,7

Graniet                 Basalt

Midoceanische ruggen en troggen

Hoe weten we eigenlijk hoe diep de oceaanbodem is?

Onderzoek

Hoe weten we dit?

Seismologen: 

- binnenkant aarde

Reliëf zeebodem:

- meetinstrumenten op boten

- satellieten 

 Aantekening § 2.1

De opbouw van de aarde

• Opbouw van de aarde:

• 1. Aardkern: binnenste deel van de aarde met vaste binnenkern en vloeibare buitenkern
• 2. Aardmantel: vaste binnenmantel, dan buitenmantel bestaand uit asthenosfeer (zeer traag, vloeibaar), en vast gesteente tegen aardkorst aan. Belangrijk voor endogene processen: convectiestromen: stromingen van taai-vloeibaar materiaal 
• 3. Aardkorst: vaste buitenlaag, relatief dun. Bestaat uit aardplaten. 

 Aantekening § 2.1

De opbouw van de aarde

Aan de slag: individueel uitwerken (Zs)

1. Maak Introductie opdr. 3,4,5 (blz. 34&35) + 2.1: opdr. 1,3,6 (blz 36/37)

2. Klaar? Samenvatten 2.1

Volgende les afhebben: Introductie opdr. 3,4,5 (blz. 34&35) + 2.1: opdr. 1,3,6 (blz 36/37)