Oncologie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Oncologie

Chemotherapie is de behandeling van kanker met cytostatica

1. Juist
2. Onjuist

Inhoud

• Wat is oncologie?
• Wat is kanker?
• Vormen van kanker.
• Ontstaan van kanker
• Diagnostiek
• Behandeling
• Afsluiting

Wat weet jij al over oncologie?

Oncologie

De wetenschap die kwaadaardige tumoren, kankerprocessen en de effecten van verschillende behandelingen van kwaadaardige tumoren bestudeert.

Jaarlijks aantallen in Nederland

• 105.00 nieuwe gevallen van kanker vastgesteld 
• 44.000 mensen overlijden 
• Kanker komt steeds vaker voor 
• Meest voorkomende kankersoorten bij mannen: prostaat, darm, huid en long 
• Meest voorkomende kankersoorten bij vrouwen: borst, darm, huid en long  

Van welke soort preventie is er sprake bij bevolkingsonderzoek naar kanker?

1. Primaire preventie
2. Secundaire preventie
3. Tertiaire preventie

Voor welke kankersoorten is er een bevolkingsonderzoek?

Hoeveel mensen krijgen kanker?

1. 1 op de 4 mensen
2. 1 op de 3 mensen
3. 1 op de 8 mensen
4. 1 op de 6 mensen

Wat zouden risicofactoren voor het krijgen van longkanker kunnen zijn?

Echografie is een onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van geluidsgolven

1. Juist
2. Onjuist

Wat is een ander woord voor gezwel?

1. Tumor
2. Kanker
3. Maligne
4. Benigne

Vormen van kanker

• Carcinomen Bijv. huidkanker, longkanker, dikke darmkanker, maagkanker, borstkanker, prostaatkanker.
• Sarcomen Bijvoorbeeld een osteosarcoom is een kanker van botweefsel.
  
• Leukemieën en lymfomen  Bijvoorbeeld leukemie is een kanker van de cellen die de witte bloedcellen maken.
  

Carcinomen zijn kankers die ontstaan uit cellen die lichaamsoppervlakken bekleden of de bekleding van een klier vormen. (Bijv. huidkanker, longkanker, dikke darmkanker, maagkanker, borstkanker, prostaatkanker)

Sarcomen zijn kankers die ontstaan uit cellen die het bind- en steunweefsel vormen, zoals botten en spieren. Bijvoorbeeld een osteosarcoom is een kanker van botweefsel.

Leukemieën en lymfomen zijn kankers uitgaande van de cellen in het beenmerg en en de lymfeklieren. Bijvoorbeeld leukemie is een kanker van de cellen die de witte bloedcellen maken.

Vormen van behandeling

• opereren (chirurgisch) 
• bestralen (radiotherapie)
  
• cytostatica (chemotherapie)
  
• hormoontherapie
• immunotherapie
• stamceltransplantatie
• hyperthermie 

Hoe verklaar je bijwerkingen chemo zoals haaruitval, anemie, 

leukopenie, trombopenie, darmklachten, stomatitis,...

Bijwerkingen chemotherapie

• problemen spijsvertering: misselijkheid/braken/diarree/obstipatie/stomatitis
• dun of uitvallend haar
• vermoeidheid
• beenmergsupressie (tekort bloedcellen en bloedplaatjes)
• invloed op vruchtbaarheid
• huidveranderingen

Palliatieve terminale zorg bij kanker.

Terminale zorg > laatste levensfase

Palliatieve terminale zorg > levensverwachting van ong. 3 mnd

Verlichten van lijden.

Steun bieden aan zorgvrager + naasten

Praktische maatregelen nemen

Zorg voor fysieke, psychosociale en spirituele aspecten

Zorg voor fysieke aspecten

Voorkomen van lichamelijk lijden

Pijn bestrijden

Fentanyl en/of morfine dmv. pleister 

Orale medicatie

Morfine via injectie sc of iv of via pomp

Houding 

Inzet van hulpmiddelen

Zorg voor fysieke aspecten

Jeuk

Jeuk is erger dan pijn

Complicatie van kanker > reactie van immuunsysteem

Voeding

Richten op wensen van de cliënt

Stoppen met voeding / vocht. 

Zorg voor fysieke aspecten

Mondverzorging

Mondslijmvlies droogt uit

Regelmatig bevochtigen

Uitscheiding

Obstipatie door morfine

Incontinentiemateriaal vs. decubitus

Zorg voor fysieke aspecten

Ademhaling

Morfine geeft verlichting

Frisse omgeving, houding, zn zuurstof

Reutelen

Vermoeidheid

Observeren op andere factoren zoals slapeloosheid/angst

Opdracht

Beschrijf kort een casus van een zorgvrager die in de terminale fase was en schrijf op welke tekenen je hebt gezien bij deze zorgvrager dat hij/ zij snel zou komen te overlijden.

Wat ga je van deze les vooral onthouden?