onderdelen: ROL OVERHEID - straf en procesrecht en straffen

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 4

Online les

- Aanwezigheidscheck

Daarna; 

- Iedereen doet microfoon uit en camera aan! 

- Heb je een vraag? Dan steek je in Teams je digitale hand op. 

- De les duurt 50 minuten net als een ‘normale’ les

Soorten criminaliteit 

overtreding - minder erg strafbaar feit - misdrijf - ernstig strafbaar feit

Criminaliteit gaat dus altijd over MISDRIJVEN!! 

Soorten criminaliteit :

• Zware criminaliteit (georganiseerde misdaad zoals terrorisme en drugshandel)
• Veelvoorkomende criminaliteit (lichte misdrijven die vaak gepleegd worden)
• Witteboordencriminaliteit [fraude - belasting ontduiken]
• heling 

Informatie bij het kopen van producten op Marktplaats

Hoe voorkom ik dat ik me schuldig maak aan het kopen van gestolen producten? Marktplaats wordt soms gebruikt om gestolen producten (door) te verkopen, vaak voor (onrealistisch) lage prijzen. Het is niet toegestaan om gestolen producten te (ver)kopen via Marktplaats.

Voorkom dat je je hier aan schuldig maakt.

- Vraag naar het serienummer van het product.

- Controleer aan de hand van het serienummer of het product als gestolen geregistreerd staat bij de politie.

Over welke vorm van criminaliteit gaat de informatie in de tekst?

Politicus veroordeeld

Een politicus heeft in hoger beroep een voorwaardelijke gevangenisstraf van twaalf maanden opgelegd gekregen. Hij krijgt een proeftijd van twee jaar. Het hof acht bewezen dat de ex-wethouder heeft gesjoemeld tijdens zijn wethouderschap. Hij is veroordeeld wegens corruptie, stembusfraude, lekken van vertrouwelijke informatie en witwassen.

Welk begrip is het meest van toepassing op de tekst?

A. georganiseerde misdaad

B. heling

C. veelvoorkomende criminaliteit

D. witteboordencriminaliteit

Gevolgen criminaliteit

Materiële gevolgen 

Kun je berekenen in geld

- schade kosten na een inbraak thuis of in je winkel 

- ziekenhuiskosten 

- kosten bestrijden criminaliteit (loon politie)

- nieuw slot op je fiets

Immateriële gevolgen

kun je niet met geld oplossen

- je onveilig voelen - minder vertrouwen in de politie - slecht slapen - normvervaging

Jarenlange celstraffen voor woningoverval en bedreiging

Twee mannen zijn door de rechtbank veroordeeld tot drie en vierenhalf jaar cel voor een woningoverval. Ze bedreigden de bewoner en stalen 8200 euro, een aantal gouden munten en een iPhone. Het Openbaar Ministerie eiste een celstraf van vijfenhalf jaar tegen beide verdachten. De veroordeelden moeten het slachtoffer ieder ook 750 euro smartengeld betalen van de rechtbank. Het slachtoffer heeft nog steeds nachtmerries.

Criminaliteit heeft twee soorten gevolgen: materiële en immateriële. 

In de tekst zijn beide gevolgen te herkennen.

Geef per gevolg een voorbeeld uit de tekst.

Tijd en plaats gebonden

Het Wetboek van Strafrecht verandert regelmatig. 

Criminaliteit is altijd tijd en plaats gebonden. 

Tijdsgebonden wil zeggen: 

Nu zijn er andere wetten over strafbare feiten dan vroeger (doordat de tijd verandert) 

Plaatsgebonden wil zeggen: 

Niet overal gelden dezelfde rechtsregels. Elk land heeft andere strafbare feiten.

Registeren criminaliteit

- Politiestatistieken 

onvolledig omdat:

- sommige delicten niet ontdekt worden

- aangiftebereidheid verschilt 

-selectieve opsporing

- Slachtoffer en daderonderzoek 

onvolledig omdat: zelfs anoniem slachtoffers en daders niet de waarheid durven te vertellen in de enquête 

De rol van de overheid...

Maatregelen

- Repressieve maatregelen

- Preventieve maatregelen

Preventieve maatregelen

- Voorlichting geven

- Sociale controle vergroten op straat etc. =

cameras ophangen/meer politie op straat/straatcoaches

- Bureau HALT

Preventie door bedrijven en burgers:

Alarmsysteem/bewaker inhuren/spijbelaars en ouders beboeten

bureau HALT

Voor jongeren tot 18 jaar die voor het éérst een lichte overtreding of misdrijf begaan. 

Doel: dat jongeren bewust worden van de gevolgen en leert van zijn/haar fouten. 

Een lipstick stelen, spullen vernielen, graffiti spuiten, agressief gedrag vertonen, drugs gebruiken of spijbelen. Jeugd van 12 tot 18 jaar die dit doet, kan te maken krijgen met de Stichting Halt.

Wat is het belangrijkste doel van de Stichting Halt?

Het belangrijkste doel is om

A. een strafblad te verwijderen als iemand 18 jaar wordt

B. een veilig gevoel te geven aan ouderen

C. ervoor te zorgen dat jongeren van de Halt-afdoening leren

D. jonge criminelen een zware straf te geven

Tekort aan wijkagenten

In delen van Nederland is een groot tekort aan wijkagenten. Honderden extra agenten zijn nodig. Burgemeesters maken zich zorgen. De veiligheid in dorpen en steden loopt hierdoor gevaar, stelt CDA-Tweede Kamerlid Peter Oskam. "Wijkagenten kunnen snel problemen opmerken en voorkomen."

naar: www.ad.nl van 30 juni 2015

Beleid kan preventief of repressief zijn.

Bij welk beleid passen de wijkagenten volgens Kamerlid Peter Oskam? Verklaar je keuze.

Lik-op-stukbeleid (snelrecht)

Dit is het beleid van politie en justitie waarbij zij bepaalde strafzaken snel afhandelen. De verdachte krijgt na zijn verhoor op het politiebureau een acceptgiro voor de boete of een dagvaarding om op de zitting te verschijnen.

Bron: www.juridischwoordenboek.nl van 1 september 2016

Beleid van de overheid heeft een bepaalde bedoeling.

Leg naar aanleiding van de tekst uit dat het lik-op-stukbeleid zowel preventief als repressief kan werken.

Beleidsterreinen

- Opsporingsbeleid

- Vervolgingsbeleid

- Gevangenisbeleid

- Jeugdbeleid

Inzetten van lokfiets leidt tot flinke daling fietsendiefstallen

Het inzetten van lokfietsen tegen fietsendiefstal blijkt goed te werken. In plaatsen waar lokfietsen worden ingezet, daalt het aantal diefstallen met de helft. Lokfietsen zijn normale fietsen die zijn uitgerust met een gps-volgsysteem. De politie stalt deze fietsen vaak op plaatsen waar veel fietsen worden gestolen, in een poging om veelplegers en professionele fietsendieven op te pakken. De politie bepaalt uiteindelijk de timing om in te grijpen. Soms laten zij bewust een dief even lopen zodat ook de heler opgepakt kan worden. 

Welke TWEE soorten overheidsbeleid zijn van toepassing op de tekst?

- opsporingsbeleid - vervolgingsbeleid - gevangenisbeleid - jeugdbeleid - preventief beleid - repressief beleid

Doelen straffen

- wraak / vergelding

- genoegdoening

-afschrikken dader

-afschrikken anderen (preventie dus!)

- beveiligen samenleving

- voorkomen eigenrichting

- heropvoeding dader (resocialiseren)

Soorten straffen

Hoofdstraffen 

- geldboete - hechtenis - gevangenisstraf - taakstraf

Bijkomende straffen - altijd samen met een hoofdstraf

- rijbewijs ingenomen - beroep niet meer uitoefenen 

Maatregelen

TBS - ondertoezichtstelling

Opsporingsonderzoek

- Proces verbaal: officieel schriftelijk verslag gemaakt door politie.

Gaat naar de Officier van Justitie. 

- Onderzoek wordt geleid door de Officier v Justitie, politie voert het uit. 

Officier van Justitie heeft daarna 3 keuzes:

Schikken - vervolgen - seponeren

Uitgangspunten strafrecht

- alleen wat in de wet staat is strafbaar

- gekeken naar de ernst

- is er sprake van overmacht

- kijken of iemand ontoerekeningsvatbaar was

Taken Politie

- handhaven openbare orde

- hulpverlening

- opsporing

- preventie

- dienstverlening

Welke taak van de politie herken je in de tekst?

Tieners van de weg gehaald

Twee tieners van veertien en vijftien jaar, die er vandoor waren gegaan met een auto, zijn van de weg gehaald. Agenten merkten de twee jongens op toen ze op een verkeersplein stilstonden. Toen de agenten ernaartoe reden, gingen de jongens er vandoor. De twee jongens werden uiteindelijk door de politie staande gehouden. Ze zijn meegenomen naar het politiebureau, waar de ouders de jongens konden ophalen.

naar: www.telegraaf.nl van 26 december 2017

Rechtsbescherming = burgers worden bescherm tegen een te grote overheidsmacht en tegen willekeur door de overheid.

Wat politie etc. mag doen staat vastgelegd in de wet. 

Ieders rechten worden daardoor beschermd!!!

Rechtshandhaving - het handhaven van de rechtsorde. 

Klassenjustitie = dat mensen uit de hogere sociale klassen worden bevoorrecht boven mensen uit de lagere sociale klassen. 

= dus ongelijke behandeling!!  

8 stappen rechtszaak 

Dagvaarding = de oproep om voor de rechter te verschijnen.

1: de opening [rechter]

2: de aanklacht voorlezen [officier v justitie] ook wel: tenlastelegging

3: getuigenverhoor [door wie? rechter, advocaat, officier v justitie]

4: verhoor van verdachte [door wie? rechter, officier, advocaat]

5: Het requisitoir=toespraak waarin hij de feiten op een rij zet, mening geeft over het bewijs en een straf eist. [officier v justitie]

6: Het pleidooi = verdediging [advocaat verdachte]

7: Het laatste woord [mag verdachte]

8 Vonnis = uitspraak [door rechter]

Rechterlijke instanties

-Rechtbank

11 rechtbanken in NL. 

Afdelingen: Kantonrecht = overtredingen. Strafrecht = overtredingen én misdrijven. Meervoudige Kamer = zware misdrijven. Civiel recht = echtscheiding.

- Gerechtshof 

Hier kan een verdachte in hoger beroep gaan

- Hoge Raad

Hier kan een verdachte in hoger beroep gaan tegen het Gerechtshof. Ook wel: in cassatie gaan.

Rechten van een verdachte

- recht te weten waarvan verdacht

- advocaat

- recht om te zwijgen

- beperkte tijd vasthouden 

- eerlijk proces

- je mag in hoger beroep

- verjaren

Ga naar www.eindexamensite.nl

Log in

Ga naar toetsen van mijn leraar

Maak de toets: STRAFFEN - STRAF EN PROCESRECHT 

Maak deze gewoon vandaag... of morgen... of in de vakantie om te oefenen!!!!!

Ik zal van elk onderwerp een toets klaar zetten zodat je in de vakantie per onderwerp kunt oefenen!