transport in de plant

Functies

Bloem: Voortplanting

Stengel: Stevigheid en transport van stoffen

Blad: Energie maken

Wortels: Water en mineralen uit de grond halen.

De bloem

De bloem is het voortplantingsorgaan van de plant. Veel planten hebben vrouwelijke bloemen die worden bestuivd door de wind of door insecten en vormen daarna zaadjes. 

De stengel

De stengel is een onderdeel van de plant wat zorgt voor stevigheid en dat de plant rechtop blijft staan, net als de botten in jouw lichaam. De plant heeft hier wel water voor nodig!

Het blad

Het blad is belangrijk voor de plant om energie te maken. In de plantencellen zitten bladgroenkorrels. Deze kunnen zelf uit zonlicht energie maken. Het blad heeft veel plantencellen, dus de meeste energie van de plant komt hiervandaan. 

De wortels

De wortels van de plant nemen water en mineralen op uit de grond, deze heeft de plant nodig om te groeien en om stevig te blijven. 

B3: Stengels

Houtachtige en kruidachtige planten:

-Houtachtige planten maken houtstof in cellwanden.

-Kruidachtige blijven stevig door water in de vacuole.

Houtachtige of kruidachtige planten

- Houtachtige planten (bomen en struiken): bevatten veel hout voor stevigheid

- Kruidachtige planten (zoals een tulp): geen hout, maar water zorgt voor stevigheid

Wat is het verschil tussen houtachtige en kruidachtige planten? 

Kruidachtige planten hebben water nodig voor de stevigheid. Ze blijven rechtop staan door het water dat  in de vacuoles van de cel zit. 

Houtachtige planten hebben houtcellen voor hun stevigheid.

Ze blijven rechtop staan door dikke celwanden van houtstof. 

Planten onderverdelen: houtachtige en kruidachtige planten

Enige idee wat het verschil is?

Houtachtige en kruidachtige planten

Stevigheid kruidachtige en houtachtige planten

Houtachtig en Kruidachtige planten

Functie van stengels

• De stengel zorgt voor het vervoer van voedingsstoffen en water. 
• In een stengel lopen vaten
• vaatbundels 
• vaten zorgen voor transport voor stoffen in de plant. 

Transport in een plant.

• Via vaatbundels vervoeren planten water, mineralen en glucose binnen de plant.
• Houtvaten vervoeren water en mineralen omhoog naar de bladeren.
• Bastvaten vervoeren glucose en andere voedingsstoffen richting de wortels.

Bast en houtvaten

Houtvaten en bastvaten?

Wat moet er omhoog?
Wat moet er naar beneden?

Wat is het verschil tussen houtvaten en bastvaten?

En is er een ezelsbruggetje om dit te onthouden?

Bast en Houtvaten

Houtvaten transportenen Water

Bastvaten transporteren Suikers

Vaatbundels

'pijpleidingen' 

van de plant

Houtvaten

Bastvaten

 in de stengel bevinden zich het vaatbundels:

-bastvaten
- houtvaten

Transport planten

1) Houtvaten

•  vervoeren water en mineralen 
  

 gaat omhoog door verdamping, capillaire werking, zuigkracht 

•  van wortel naar blad 
  

Houtvaten

- Ontstaan uit boven elkaar liggende houtcellen

- Dwarswanden en cellen verdwijnen

- Ligging in de stengels aan de binnenkant

Bastvaten

- Ontstaan uit boven elkaar liggende bastvaten

- In de dwarswanden komen openingen

- Ligging in de stengels aan de buitenkant

Houtvaten (A) vs Bastvaten (B)

Houtvaten transporteren water en mineralen.

Zijn een soort 'rietje', geen levende cellen meer.

Bastvaten transporteren glucose en sacharose

Bestaan uit levende cellen

Wordt ook wel organische sapstroom genoemd.

Hoe stroomt er water door de plant?

• Worteldruk

Wortels persen (duwen) het water door de houtvaten omhoog

• Verdamping

Door verdamping in de bladeren, zuigen de bladeren water omhoog

Wanneer er druppels aan het blad hangen is er veel worteldruk, maar weinig verdamping

Transport in planten

Tussen wortels en bladeren vindt transport door vaten plaats.

Er zijn twee typen vaten: houtvaten en bastvaten, die bij elkaar in een vaatbundel liggen.

Houtvaten: voor anorganische transport, dus water en mineralen uit bodem (transport omhoog)

Bastvaten: voor organische transport, dus producten uit fotosynthese naar andere dele vervoeren (transport 2 kanten)

transport in houtvaten

transport van water en mineralen vanaf wortels omhoog

stuwende kracht door:

• verdamping via huidmondjes
• capillaire werking, doordat het nauwe vaten zijn en het water als een 'draad' omhoog gaat
• worteldruk: nitraat en fosfaat actief opgenomen, hierdoor hogere osmotische waarde, die water uit bodem trekt

Hoe komt het water in de bladeren?

• In het blad zitten huidmondjes. dit zijn kleine openingen waardoor stoffen naar buiten kunnen. 
• Het water in de cellen rondom de huidmondjes verdampt en gaat via het huidmondje naar buiten. Dit water wordt door de buurcellen aangevuld. 
• Door opname van water door de wortels en verdamping van water uit de bladeren blijft de waterstroom in de houtvaten op gang. 
• Het aanzuigen van water door de huidmondjes heet zuigkracht van de bladeren. 

Transport via de stengel

• De stengel verbindt de wortels met de bladeren
  
• Water (en opgeloste stoffen) moeten van de wortel naar de bladeren
• Voedingsstoffen die gemaakt zij bij de fotosynthese moeten van de bladeren naar de wortels (en andere delen bv. vruchten en zaden)
  
  
• Door de hele plant lopen transportbuisjes
• We noemen dit vaten
• Deze vaten zitten in groepjes bij elkaar ....
• ..... vaatbundels.
  
  
• Het transport gaat dus in twee richtingen
• Van beneden naar boven ....
• ..... water en mineralen via houtvaten
• Van boven naar beneden  ....
• .... glucose en water via bastvaten

Bas 2 Bouw, groei en ontwikkeling van planten

Leerdoelen:

• Algemene bouw van plantendelen kennen
• bouw van worteltop kennen en verschillende delen kunnen beschrijven
• Functie van houtvaten en bastvaten kennen