LE 16 les 5

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

LE 16 les 5

astma, COPD 
pneumonie, pleuritis, pneumothorax

longembolie

Toetsindeling 21-06 

Groep A: 11.30-12.30

 Akua, Nicole, Naomi, Eva, Jeady-Ann, Chantal, Moesha, Bruna, Marinha, Hind

Groep B: 12.30-13.30

Steyenne, Lina, Tanisha, Bondica, Fay, Elanur, Serah, Wail, Ghizlane, Nawal

Planning

Herhalen
Lesdoelen

Theorie
Opdracht
Evaluatie
Huiswerk

Wat is je bij gebleven over vorige les?

Lesdoelen

Aan het einde van de les ben in staat om COPD en Astma te beschrijven
Aan het einde van de les kun je de verschillen tussen pneumonie, pleuritis en pneumothorax aangeven

Astma is een nog ongeneeslijke chronische ontsteking in de longen. Chronisch betekent dat het blijvend is.

Bij astma zijn de slijmvliezen in de longen altijd geïrriteerd, wat veel klachten kan veroorzaken.

Als u astma heeft, zijn uw longen extra gevoelig voor prikkels waar andere mensen helemaal geen last van hebben. Denk maar eens aan rook, uitlaatgassen, huisstofmijt of huisdieren.

Bij astma reageren de longen heftig op die prikkels, waardoor u benauwd kunt worden of moet hoesten. Benauwd zijn is misschien wel een van de bekendste symptomen van astma. Sommige mensen met astma hoesten veel. Piepend ademhalen is ook een van de veel voorkomende symptomen van astma. Als u astma heeft, kunt u wel eens kortademig zijn. Kortademig zijn betekent dat u snel buiten adem bent en dan de neiging heeft om naar lucht te happen. Astma geeft niet de hele tijd klachten, maar toch is het een chronische ziekte. Dat komt omdat de longen bij astma altijd een beetje ontstoken zijn.

Astma kan op elke leeftijd ontstaan, al begint de ziekte bij veel mensen als kind. Onderzoek heeft uitgewezen dat erfelijke aanleg een oorzaak van astma is. In Nederland hebben meer dan een half miljoen mensen de diagnose astma. Er zijn verschillende soorten astma. Zo is er allergisch astma, intrinsiek astma en ernstig astma. Vaak heeft iemand meerdere vormen van astma tegelijk. Astma is niet te genezen, maar meestal goed onder controle te houden. De meeste mensen met astma krijgen medicatie voorgeschreven door de huisarts of de longarts. Meer informatie over astma, de klachten, de behandeling en wat u zelf kunt doen vindt u op www.longfonds.nl/astma

COPD is een chronische longziekte, waarbij de longen ontstoken en beschadigd zijn. Het is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. Simpel gezegd is COPD een ziekte waarbij de longen altijd vol zitten met kleine ontstekingen, die blijvende schade veroorzaken.

Als u COPD heeft, heeft u daardoor vaak adem tekort. Eén van de bekendste symptomen van COPD is voortdurend benauwd zijn. Soms kan dit zelfs zo ernstig zijn, dat u elke dag extra zuurstof nodig heeft. Naast de benauwdheid, is hoesten een van de symptomen van COPD. Hoesten komt vaak voor bij deze longaandoening, omdat er veel slijm in de longen zit. Kortademigheid is ook een van de symptomen van COPD. In het begin van de ziekte is dat vooral bij stevige lichamelijke inspanning, maar later kunnen de kleinste dingen u kortademig maken.

De meeste mensen krijgen pas op latere leeftijd COPD. Bij 8 op de 10 is de oorzaak van COPD het roken van tabak. Ook mensen die al jaren gestopt zijn met roken, lopen een verhoogd risico op COPD. In sommige gevallen is een (erfelijke) ziekte de oorzaak van COPD. Ook slecht behandelde astma kan uiteindelijk tot COPD leiden, net als het hebben van veel longontstekingen. Genezen van COPD is helaas nog niet mogelijk. Maar met de juiste behandeling en leefstijlaanpassingen is het verloop van de ziekte wél te beïnvloeden.

Medicijnen helpen om klachten als benauwdheid en hoesten te verminderen. Soms is het nodig dat mensen met COPD extra zuurstof krijgen toegediend. Niet roken, gezond eten en regelmatig sporten zijn dingen die u zelf kunt doen om het leven met COPD gemakkelijker te maken. 

Wat zijn de verschillen tussen Astma en COPD

Astma:

erfelijk
benauwdheid, piepen en hoesten. 
Door: pollen, huisstofmijt, parfum, Kou

Klachten; aanvallen. Op jonge leeftijd start het

COPD:
Hoesten, slijm, benauwd. 

Chronische onsteking kleine luchtwegen. Komt met name door roken. Langdurige ontsteking gaat longweefsel kapot ontstaat longemfyseem. Klachten bij uitademen. Kan leiden tot benauwdheid, hartfalen. 

Patienten meer vatbaar voor pneumonie -> exacerbatie

Oudere leeftijd beginnen de klachten. 

COPD

COPD is een verzamelnaam voor longaandoeningen, zoals chronische bronchitis en longemfyseem

ROKEN!

Zowel bij astma als bij COPD worden luchtwegverwijders en ontstekingsremmers ingezet

Pneumonie

longontsteking

onderste luchtwegen

bacteriële of virale infectie

kwetsbare mensen

Onbehandelde longontsteking kan longweefsel blijvend beschadigen

De meest voorkomende verwekkers zijn pneumokokken (Streptococcus pneumoniae), de Q-koortsbacterie, de Legionella-bacterie, Haemophilus influenzae en het influenzavirus.

Verloop

plots hoge koorts, koude rillingen

stekende pijn in de zij, verergert bij hoesten en diep ademhalen

sputum is groen, geel soms roestbruin

kortsademig, snelle oppervlakkige ademhaling, kan cyanose geven

Anamnese, bloed, sputumkweek, X-thorax

Antibiotica, pijnstilling, O2

kan 6 weken duren tot herstel

Pneumothorax

Klaplong

De pleuraholte is de ruimte tussen de long en de binnenkant van de borstkas. Bij een klaplong is er lucht in deze ruimte gekomen, waardoor de long naar binnen klapt. De long kan dan niet meer goed meedoen met de ademhaling

Bij een klaplong, klapt een long voor een deel of helemaal in. Hij kan dan niet meer goed zuurstof opnemen. De oorzaak: er komt lucht tussen de longvliezen -- de vliezen die strak om de buitenkant van onze longen heen zitten. De lucht kan van buitenaf komen, bijvoorbeeld door een verwonding, of van binnenuit de longen, door een ontsteking of een zwakke plek in de longen.

Er zijn verschillende soorten van een klaplong. Er is de klaplong waarbij lucht de holte vult (pneumothorax), de klaplong waarbij bloed de holte vult (hemopneumothorax) en de klaplong waarbij bloed én lucht de holte vullen (hemopneumothorax).

Per jaar krijgen ongeveer 1500 mensen in Nederland een klaplong. Bij vier op de vijf mensen is er geen duidelijke oorzaak voor. Niet iedereen gaat meteen met een klaplong naar de arts: de helft van de mensen meldt zich na twee dagen, ongeveer twee op de vijf mensen melden zich pas na een week.

Bij een klaplong kunt u klachten krijgen als stekende pijn, problemen met zuchten en benauwd zijn. De arts zal vooral zijn best om de klachten te verminderen. Hoe de behandeling verloopt, hangt af van de soort en ernst van de klaplong. Is de long niet ver ingeklapt, dan is rust meestal voldoende om de klaplong te laten genezen. Soms geeft de arts ook extra zuurstof. Is de long ver ingeklapt, dan zal de arts een drain plaatsen.

Het verschilt per persoon hoelang het duurt voor een klaplong genezen is. U moet de eerste maanden rust houden en er zijn een aantal dingen die u beter niet kunt doen. 

Symptomen, oorzaken

plotselinge benauwdheid;

plotselinge pijn in de borstkas.

spontaan, zonder duidelijke oorzaak:

een verwonding van buitenaf (ongeluk);

door een medische ingreep (bijvoorbeeld een pacemakerimplantatie);

door een onderliggende longziekte (longontsteking, astma, COPD)

Diagnose en behandeling

percussie en auscultatie eventueel X thorax

Rust, drain of plakken

Pleuritis

ontsteking van de pleurabladen

complicatie van een pneumonie, TBC of thoraxdrainage

De longslagader is een ader die van het hart naar de longen loopt. Onderweg vertakt de longslagader zich steeds in steeds dunner wordende aderen. Bij een longembolie is een vertakking van de longslagader verstopt door een bloedstolsel. Bij een longembolie moet het hart veel moeite doen om genoeg bloed door de longen te pompen. Als de verstopping in de longslagader groot is, ontstaat er een tekort aan zuurstof. Daardoor krijgt u het benauwd. Meestal is een bloedprop de oorzaak van de verstopping, maar ook vet of luchtbellen zijn soms de boosdoeners.

Een longembolie kan zich in het midden van een long bevinden of vlak bij de rand. Ook kan de bloedprop groot of klein zijn. Een grote prop in het midden van een long noemen we een 'grote' longembolie. Dit is een zeer ernstige ziekte.

Symptomen bij een longembolie zijn van veel dingen afhankelijk. Een benauwd gevoel, pijn op de borst tijdens het ademhalen, een verhoogde hartslag en bloed ophoesten zijn veel voorkomende symptomen.

Bij een longembolie krijgt u antistolling toegediend (in de volksmond bloedverdunners genoemd). Ook na de behandeling zult u daar een tijdje mee door moeten gaan. Hoelang dit is, hangt af van de ernst en de oorzaak van de longembolie.

Opdracht

Zoek op over een longembolie:
Oorzaak
Symptomen
Diagnose

Behandeling

Werk in duo's 15min

internet of Thieme

Oorzaak: bloedstolsel door een DVT uit been of bekken, boezemfibrilleren. Kan ook vetbolletjes, vruchtwater, tumoren of parasieten

Symptomen: plotseling onwel en angstig. Scherpe pijn in rug en borst, zit vast aan de ademhaling. AH is snel en oppervlakking. Lichte cyanose. Hoesten is pijnlijk. Kan bloed bij sputum zitten. Lichte T verhoging, lage RR en tachycardie. 

Diagnose: bloed d-dimeer, ECG, CT met contrast van de thorax, ventilatieperfusiescan, 

Behandeling: antistollingoperatief verwijderen stolsel, onderliggende oorzaken behandelen

Volgende week

Herhalen, herhalen, herhalen

Toetsvoorbereiding