zien

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Paragraaf 3.2

Zien

wat zie je aan de buitenkant van je ogen

je ziet alleen het voorste deel van je oogbollen

Iris

• iris: gekleurde gedeelte, in de iris zit een opening: de pupil
• het licht gaat door de pupil heen
• om de iris ligt het oogwit

• wenkbrauwen, oogleden en wimpers beschermen je ogen tegen stof en zweet

• boven je oog zit de traanklier
• in de traanklier wordt traanvocht gemaakt
• bij het knipperen wordt er traanvocht over je ogen verspreid, je ogen drogen niet uit en spoelen kleine vuiltjes weg
• werkt ontsmettend
• zoute traanvocht ontsmet, minder kans op ooginfecties door bacteriën

• vocht en vuiltjes worden door de traanbuis afgevoerd naar je neus
• je kunt de twee openingen van de traanbuis zien
• bij huilen maakt de traanklier heel veel traanvocht, traanbuisjes stromen dan over

Hoe werken je ogen

• 3 lagen

• buitenste laag: harde

       oogvlies

• middelste laag: vaatvlies
• binnenste laag: netvlies
• oog is opgevuld met het

        glasachtig lichaam

Harde oogvlies

• buitenste vlies van je oogbol
• wit(oogwit), stevig,

beschermt alles wat in je
oog ligt

• gedeelte voor de iris is

doorzichtig: hoornvlies

• licht komt door het

hoornvlies naar binnen

Vaatvlies

• middelste laag
• hierin zitten bloedvaatjes
• via bloed- alle stoffen die het

       oog nodig heeft

• voorkant van je oog is het

       gekleurd = iris

• iris-opening in vaatvlies= pupil,     hier komt licht doorheen

rode ogen

op foto's zie je soms rode ogen, dit is het vaatvlies.

Netvlies

• binnenste vlies en is het lichtzintuig
• lichtgevoelige zintuigjes die de prikkel licht opvangen
• licht valt op een boom-wordt teruggekaatst-komt je oog binnen via hoornvlies en pupil-lens maakt op het netvlies er een scherp beeld van de boom-licht prikkelt de lichtgevoelige zintuigjes-lichtprikkels worden omgezet in impulsen- impulsen door oogzenuw naar de hersenen- dan zie je pas wat je ziet

Gele vlek

• plaats recht achter de pupil
• hiermee zie je het best, hier

       zitten namenlijk de meest
       lichtgevoelige zintuigen

Blinde vlek: hier ziet de oogzenuw vast aan de oogbol, hier zit geen netvlies met zintuigcellen

oogspieren

• oogbollen zitten met spieren
vast aan de oogkassen.
• door de spieren kan je oog
alle kanten opdraaien
• oogkassen zijn opgevuld met
vetweefsel, dit vet vormt een
stootbuffer voor de oogbollen

0

hoe krijgen je ogen steeds genoeg licht

• pupillen worden groter en

kleiner door twee soorten spiertjes in de iris.

• pupil groter door weinig licht, lengtespiertjes trekken samen er komt dan meer licht op je netvlies, hierdoor kun je toch nog wat zien bij weinig licht
• pupil kleiner door veel licht, kringspiertjes trekken samen. netvlies wordt dan niet beschadigd,wordt beschermd tegen te veel licht

• pupil reflex= groter en kleiner maken van je pupillen

Waardoor zie je scherp

• lens maakt het beeld scherp

op je netvlies

• beeld is veel kleiner en op z'n

kopen in spiegelbeeld

• hersenen vertalen het beeld
• je ziet nu ware grootte en

rechtop

• je ziet niet alleen van dichtbij scherp, ook van veraf.
  
• dit kan doordat je je ooglens boller en platter kunt maken. 
  
• de lens kan van vorm veranderen doordat hij elastisch is.
  

scherp zien

bolle lens: 

voorwerp van dichtbij scherp
platte lens: 

voorwerp van veraf scherp

accommoderen:

het platter en boller maken van de ooglens

accommonderen

gebeurt door een kringspier die om de lens zit: het straallichaam

• lens hangt aan lensbandjes in het straallichaam, samen zorgen ze ervoor dat de lens boller en platter kan worden.
• dichtbij zien: straallichaam samengetrokken - lensbandjes slap - lens boller
• veraf zien: straallichaam ontspant - lensbandjes strak - lens platter
• nabijheidspunt: het dichtsbijzijnde punt waarop je een voorwerp nog net scherp kunt zien

Hoe zie je diepte?

• diepte zie je doordat je met twee ogen kijkt

• rechteroog zie je iets anders dan linkeroog

• hersenen voegen deze beelden samen

• diepte zien is noodzakelijk

       bij het inschatten van afstand diepte zien

        =     3D kijken

wanneer heb je een bril nodig?

• niet scherp ziet
• twee oorzaken:
- ooglens kan zich niet goed
plat of bol maken
- vorm van je oogbol is niet
goed
• jonge mensen vaak
verkeerde vorm

Verziend = oogbol te kort

• oogbol kort: alleen verte scherp = verziend
• plaatje 1: 

bij dichtbij dan het scherpe beeld valt achter het netvlies, beeld op netvlies is onscherp

• plaatje 2: 

bril met bolle lenzen (+bril)
bolle lenzen laten de lichtstralen meer bij elkaar komen zodat het beeld wel op het netvlies valt

Bijziend = oogbol is te lang

plaatje 3: oogbol te lang, alleen van dichtbij zie je scherp, scherpe beeld valt voor het netvlies, beeld is dan wazig (bijziend)

plaatje 4:bril met holle lenzen(-bril)

De holle lenzen buigen de lichtstralen wat uit elkaar. daardoor komt het beeld, als je in de verte kijkt, wel goed op het netvlies terecht.