Bijspijker les | globalisering

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Openingsfoto

De onderstaande thema's behoren
bij domein B:

Wat is globalisering?

Globalisering

Globalisering is het doorgaande proces van internationale uitwisseling van mensen, goederen, geld, en informatie (zoals kennis en cultuur). Deze wereldwijde integratie heeft gezorgd voor onderlinge relaties tussen gebieden. Globalisering wordt ook wel mondialisering genoemd.

economisch

Denk hierbij aan dingen als vrij verkeer van arbeidskracht en een verminderd belang van de fysieke afstand tussen de plaats van productie en de afzetmarkt.

politiek

Bijvoorbeeld de afname van het belang van nationale overheden en minder soevereiniteit van staten. Een voorbeeld waarin dit te zien is, is de EU.

sociaal-cultureel

Dit is bijvoorbeeld te zien aan Starbucks of McDonald's filialen die je overal ter wereld ziet. Ook staan er bijvoorbeeld gebedshuizen voor elk geloof in Nederland (synagoge, moskee).

Welke globaliseringsvorm?

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Oorzaken globalisering

1. Technologische ontwikkelingen;
2. Tijd-ruimte compressie;

3. Uitschuiven productieketen;

4. Politieke- en economische samenwerking (vrijhandel);

Gevolgen globalisering

1. Groeiende ongelijkheid op mondiaal niveau;

2. Ruimtelijke afwenteling

3. Culturen vervagen;

4. Goedkope producten en diensten;

5. Verschuiving internationale arbeidsverdeling;

Hoe vergelijk je landen

HDI in kaart

Global Shift

- Economisch

- Politiek

- Cultureel

Belang wereldsteden

Mondiale knooppunten:

New York, Londen en Tokyo

Centrum Periferie

Dimensie	Kenmerken van...
centrumland
semi-perifeer land
perifeer land

Economische globalisering

Technologische innovatie en vrijhandel zijn de motoren van het globaliseringsproces           .

Economische globalisering leidt vaak tot grotere economische verschillen en concurrentie tussen gebieden en mensen

Netwerken (van bedrijven en migranten) omspannen de wereld en oefenen hun invloed uit op steden en gebieden. Wereldsteden spelen een belangrijke rol in deze netwerken.

Politieke globalisering

Globalisering leidt tot meer zeggenschap naar supranationale organisaties (VN, EU) en het verminderen van de invloed van de soevereine staat. 

Globalisering leidt tot politieke blokvorming: verschillende landen werken samen om gezamenlijk sterker te staan (EU), dit leidt ook tot tegenreacties! 

Culturele globalisering

Globalisering leidt tot integratie van
gebieden en samenlevingen.

Culturele globalisering leidt tot tegenreacties
zoals de herwaardering van regionale
(en nationale) identiteiten.

Speciale economische zones (sez)

• Sez's gevestigd aan de kust, voor betere bereikbaarheid.
• Buitenlandse bedrijven in sez's omdat er lage lonen zijn.
• Vooral lichte industrie is er te vinden.

Multinationale Onderneming (MNO)

China maakt Speciaal-Economische Zones, waar bedrijven zich goedkoop kunnen vestigen

Bedrijven trekken naar SEZ

Er ontstaat werk in en rond de SEZ

Het gemiddeld inkomen stijgt

Daardoor trekken mensen uit andere gebieden naar de SEZ (arbeidsmigranten)

1993 vóór SEZ

7 miljoen inwoners

2019 na SEZ

12 miljoen inwoners

De B uit de BRICS

De Braziliaanse economie groeit sterk vanaf 1985 tot 2012.

1. Importvervangende industrie

2. Exportgerichte industrialisatie

3. Toename buitenlandse directe investeringen

4. Stijgende grondstofprijs op wereldmarkt

5. Koopkracht Brazillianen neemt toe

6. Binnenlandse afzetmarkt groeit snel

7. Productie laagwaardige industriegoederen onder druk

Fragmentarische modernisering

''Gedeeltelijke modernisering waardoor er in een land moderne en traditionele gebruiken en productiewijzen naast elkaar blijven bestaan''

fragmentarische modernisering

yurt met satelliet (Mongolie)

Verschillen binnen een regio

Regionale ongelijkheid kan optreden wanneer centrum-gebieden de armere regio’s afromen.
Het centrum onttrekt dan bijvoorbeeld arbeid, kapitaal en grondstoffen aan de periferie.

De periferie komt zo in een negatieve spiraal en krijgt te maken met backwash-effecten.

Maar kan ook gepaard gaan met positieve spread-effecten.

Negatieve invloed van een gebied op de economische ontwikkeling van een ander gebied. Groei van centrum staat niet los van krimp van periferie.

positieve economische invloed van een welvarender gebied op een ander gebied (zoals investeringen, overdracht van kennis) waardoor welvaart in het andere gebied toeneemt.

Spread- en backwasheffect

Centrum - periferie model