4.3 Reactievergelijkingen kloppend maken

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

4.3 Reactievergelijkingen kloppend maken

Programma

Activiteit	Doel	Tijdsduur
-Huiswerk nakijken	Reflecteren op vorige leerdoelen	10 min
-Formatieve check		10 min
-Reactievergelijkingen	Nieuwe leerdoelen introduceren	15 min
-Kloppend maken		25 min
-Oefenen	Nieuwe leerdoelen verwerken	20 min

Oefeningen nakijken

Ik loop langs om te controleren of je je spullen bij je hebt en of de oefeningen gemaakt zijn.

De antwoorden staan in het eerste tabblad van de Studiewijzer in Magister.

Reflecteren op vorige leerdoelen

Klik op de link om naar een nieuwe les te gaan, hierbij kan je zelf feedback geven op je leerdoelen:

Reflectie op 4.2 Atomen en moleculen

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kunt het verschil tussen een reactieschema en een reactievergelijking beschrijven.
  
• Je kunt de molecuulformule en naam van enkele veelvoorkomende stoffen noteren.
  
• Je kunt reactievergelijkingen kloppend maken.

Voorbeeld

Koolstofdioxide (naam), bevat 1 koolstofatoom en

2 zuurstofatomen:

CO₂ (molecuulformule)

Water, bevat 2 waterstofatomen en 1 zuurstofatoom:

H₂O

Index

CO₂ en H₂O, bevatten allebei een 2’tje.

Dit getal staat rechtsonder van het desbetreffende atoom, en geeft aan hoeveel van die atomen er in het molecuul zijn.

Dit getal noem je de index.

Parate kennis

Een aantal moleculen die je voor de toets en uiteindelijk je examen moet kennen!

Reactievergelijking

Reactieschema = in woorden wat er gebeurt tijdens een reactie

Reactievergelijking = in molecuulformules wat er gebeurt tijdens een reactie.

Voorbeeld:

De vorming van water uit waterstof en zuurstof

Reactieschema: waterstof (g) + zuurstof (g) → water (l)

Reactievergelijking: H₂ (g) + O₂ (g) → H₂O (l)

Stappenplan reactievergelijking

1: Lees de vraag en onderstreep alle stoffen en molecuulformules;

Waterstof en stikstof vormen samen ammoniak, geef de reactievergelijking inclusief de toestandsaanduidingen.

2: Noteer de beginstoffen en reactieproducten:

Beginstoffen: waterstof en stikstof

Reactieproducten: ammoniak

3: Zet een reactieschema op;

waterstof(g) + stikstof(g) → ammoniak (g)

Gas dat in je huis wordt gebruikt om vuur te maken bestaat grotendeels uit methaan. Als je methaan gaat verbranden door middel van zuurstof, ontstaat er koolstofdioxide en water.

Geef het reactieschema voor de verbranding van methaan.

Reactievergelijking

3: Zet een reactieschema op;

waterstof(g) + stikstof(g) → ammoniak (g)

4: Vervang de woorden door formules;

waterstof = H₂

stikstof = N₂

ammoniak = NH₃

H₂(g) + N₂(g) → NH₃(g)

Gas dat in je huis wordt gebruikt om vuur te maken bestaat grotendeels uit methaan (CH₄). Als je methaan gaat verbranden door middel van zuurstof, ontstaat er koolstofdioxide en water.

methaan (g) + zuurstof (g) → koolstofdioxide (g) + water (l)

Geef nu de reactievergelijking voor de verbranding van methaan.

Kloppend maken

Stap 4: Maak de reactievergelijking kloppend!

• Atomen verdwijnen nooit in een reactie, ze veranderen ook niet in andere atomen.
  
• Na de pijl net zoveel atomen als voor de pijl.
  
• Je mag moleculen niet veranderen.
  

H₂(g) + N₂(g) → NH₃(g)                      (Niet kloppend)

H₂(g) + N₂(g) → N₂H₂(g)                    (Kloppend, maar mag niet)

3 H₂(g) + N₂(g) → 2 NH₃(g)              (Kloppend)

Coëfficiënt

3 H₂(g) + N₂(g) → 2 NH₃(g)

• De getallen die voor moleculen komen te staan noemen we coëfficiënten.
  
• Deze coëfficiënten geven aan hoeveel moleculen er in een reactie zitten.

Stappenplan kloppend maken

1: Check hoeveel van elk atoom er aan beide kanten van de pijl staat;

… C₄H₈ + … O₂ → … CO₂ + … H₂O

2: Kies een atoomsoort uit die aan beide kanten van de pijl maar in 1 molecuul voorkomt (hier dus C of H), en maak die kloppend;

1 C₄H₈ + … O₂ → 4 CO₂ + … H₂O

3: Maak nu H kloppend;

1 C₄H₈ + … O₂ → 4 CO₂ + 4 H₂O

Stappenplan kloppend maken

4: Maak tenslotte O kloppend;

1 C₄H₈ + 6 O₂ → 4 CO₂ + 4 H₂O

1'en laten we altijd weg!!!

C₄H₈ + 6 O₂ → 4 CO₂ + 4 H₂O

Maak de reactievergelijking kloppend voor de volgende reactievergelijking
...Mn₂O₇ → ...MnO₂ + ...O₂

Antwoord

1. Maak de reactievergelijking kloppend voor de volgende reactievergelijking:

...Mn₂O₇ → ...MnO₂ + ...O₂

1 Mn₂O₇ → 2 MnO₂ + 1,5 O₂

x2

2 Mn₂O₇ → 4 MnO₂ + 3 O₂

Bij komma getallen altijd alles keer 2 doen!!!

Tijdens een reactie van water (H₂O) met fluor (F2) ontstaat een erg gevaarlijk zuur, waterstoffluoride (HF). Bij deze reactie ontstaat ook zuurstof (O₂).
Geef de kloppende reactievergelijking van deze reactie

Antwoorden

2. Tijdens een reactie van water met fluor (F2) ontstaat een erg gevaarlijk zuur, waterstoffluoride (HF). Bij deze reactie ontstaat ook zuurstof.

Geef de kloppende reactievergelijking van deze reactie.

water + fluor → waterstoffluoride + zuurstof

...H₂O + ...F₂ → ...HF + ...O₂

2 H₂O + 2 F₂ → 4 HF + 1 O₂

2 H₂O + 2 F₂ → 4 HF + O₂

Oefenen

We gaan nu gedifferentieerd oefenen met leerdoelen die passen bij deze paragraaf.

Elk leerdoel heeft makkelijke, gemiddelde en moeilijke opgaven. Aan jou zelf nu de taak om te bepalen op welk niveau jij de oefeningen wilt maken.

Let op! Om de leerdoelen echt goed te beheersen moet je in staat zijn om de moeilijke oefeningen goed te maken.

Oefeningen

Wie?	Zelfstandig of duo's in rust.
Wat?
Hoe?	Vragen op Chromebook, antwoorden op papier.
Hulp?	Docent
Tijd?	Tot 5 minuten voor eindtijd.
Uitkomst?	Je beheerst de gestelde leerdoelen.
Klaar?	Huiswerk: Hoofdstuk 4 paragraaf 3: 1 t/m 16

Differentiatie oefeningen hoofdstuk 4 paragraaf 3.

Welke leerdoelen beheers je nu?

Deze leerdoelen beheers ik nu al

Deze leerdoelen beheers ik nog niet. Dus ga ik hier nog mee verder oefenen/lezen. Anders vraag ik hulp aan de docent.

Je kunt het verschil tussen een reactieschema en een reactievergelijking beschrijven.

Je kunt de molecuulformule en naam van enkele veelvoorkomende stoffen noteren.

Je kunt reactievergelijkingen kloppend maken.