Ontstaan Grieken + Poleis

• History
• Secondary Education
• Age 13

Vandaag

• Overgang tijdvak 1 naar 2
• Ontstaan Griekse Cultuur
• Kenmerken van de Griekse Cultuur
• Opkomst en val van de Poleis
• Opkomst en val van Alexander de Grote.

Tijdvak 1

In tijdvak één hebben we gezien dat de jagers langzamerhand steeds meer aan landbouw gingen doen.

Ze werden boeren.

Dit betekende ook dat zij niet langer meer rondtrokken en langzaam kleine steden ontstonden.

Zo ook rond de middelandse zee waar de Griekse cultuur opkwam!

Tijdvak 1

• Jagers en Boeren 
• Ontstaan landbouw
• Mensen bleven stationair
• Steden ontstonden

Tijdvak 2

• +/- 3000 voor Christus begin Griekse Cultuur
• Steden ontstonden
• Schrift werd uitgevonden
• +/- 500 na Christus Val West Romeinse rijk
• 467 n. Chr. afzetting laatste Keizer. 

Tijdvak 2

Het tweede tijdvak, De Grieken en Romeinen, hebben wij laten lopen van 3000 voor christus tot en met 500 na christus.

Maar waarom?

Waarom Data gekozen worden

In de Geschiedenis zijn de data die voor de tijdvakken staan eigenlijk niet helemaal correct.

Het is altijd een schatting.

Het is niet zo dat er precies in dat jaar iedereen besloot een andere cultuur aan te nemen.

Data

• Inschatting
• Ronde nummers zijn makkelijker te onthouden
• Wel in de buurt van grote gebeurtenissen 

Waarom de Grieken?

Waarom wij in tijdvak naar de Grieken kijken en niet naar bijvoorbeeld andere culturen die tegen die tijd aan het ontstaan waren is omdat 

A) de Grieken het snelst ontstonden

B) de Grieken veel gedaan hebben voor de huidige cultuur

Grieken

• Grieken ontstonden sneller
• Grieken waren beter geregeld
• Grieken hebben het meest gedaan voor westerse cultuur hedendaags. 

Kenmerken Griekse periode

• Ontstaan Minoïsche Beschaving (3000 vChr - 1600 vChr)
• Overgang Myceense Cultuur (1600vChr -  1100 vChr)
• Opname van beide culturen in Griekse Cultuur (800vChr. - 300 vChr.)
• Denken over Wetenschap, Geloof, Politiek en Burgerschap
• Ontstaan van stadstaten
• Verspreiding cultuur door Alexander de Grote 

Minoïsche en Myceense Cultuur

De Minoïsche cultuur was de alleroudste cultuur van het middenlandse zee gebied en één van de eerste grotere culturen met een centrale regering (koning). 

De Myceense cultuur , die het opvolgde, heeft veel van hun cultuur overgenomen en toen Mycene viel hebben de Grieken weer veel van hun overgenomen.

Minoïsche cultuur

Myceense cultuur

Waarom belangrijk:

• Een cultuur is nooit statisch, het veranderd.
• Een cultuur bestaat uit andere culturen, of voorgangers of culturen die tegelijkertijd leven.
• Culturen vallen en andere culturen komen weer op.
• Mensen waren niet opeens "grieks" in 3000 vChr. 

Grieken

De Grieken waren denkers, zij dachten over veel dingen na.

Dit is een belangrijk kenmerk van deze tijd. 

Ze dachten bijvoorbeeld veel na over Politiek en Burgerschap. 

Maar ook het wetenschappelijke vs mythische wereldbeeld.

Opkomst Poleis

De Poleis (stadstaten) waren belangrijk voor het nadenken over politiek en burgerschap.

 Ze kwamen op in Griekenland door de onhandige geografie.

Bergen, zeeën en eilanden maakten het bijna onmogelijk om efficiënt informatie uit te wisselen.

Dat maakte een centrale regering onmogelijk.

Opkomsten Poleis

• Poleis waren belangrijk voor denken over politiek & burgerschap
• Griekenland had veel bergen , zeeën en eilanden waardoor informatie uitwisseling bijna onmogelijk was.
• Geen informatie uitwisseling = geen centrale regering
• Steden gingen zichzelf regeren = Polis

Voorbeelden Poleis

Sparta
Sparta was de Oorlogspolis, legde de nadruk op loyaliteit aan de regering en militair zijn.

Delphi

Delphi was een Polis waar de nadruk lag op godsdienst, mensen gingen naar Delphi om met de Goden te communiceren.

Athene

In Athene lag de nadruk op het filosoferen, het nadenken over van alles en nog wat. In Athene ontstonden veel vormen van regeringen, waardoor zij ook veel schreven over hoe men een Polis dient te regeren.

Polis (nu)

Voorbeeld Polis

Athene

Athene heeft vier verschillende regeringsvormen gehad in de volgende volgorde:

1. Monarchie

2. Aristrocratie

3. Tirannie

4. Democratie.

Democratie Athene

In Athene ontstond er in 507 vChr. een democratie.

Daardoor werd er ook nagedacht over wat burgerschap inhield:

Vrije Atheense mannen over de 18 jaar.

Geen vrouwen, slaven, kinderen immigranten.

Behalve stemmen werden deze mannen ook ingeloot in:

De rechtbanken

Het dagelijks bestuur

Waarom belangrijk

• Poleis hadden andere prioriteiten
• Poleis hadden, tegelijkertijd, andere vormen van regering
•  Regeringen veranderden in de Poleis.

Daarom werd er veel aandacht geschonken aan hoe te regeren en wie als burger beschouwt werd.

Er werd veel over geschreven, en zelfs tegenwoordig gebruiken wij principes die de Grieken hebben bedacht.

Wetenschap vs Geloof

Een belangrijk aspect van de Poleis is de cultuur die zij deelden.

Zij deelden bouwstijlen (vormtaal), maar ook geloof.

Het wereldbeeld, hoe zij de wereld zagen en verklaarden, was gebaseerd op de mythes en godsdienstige verhalen die zij hoorden.

Een goed voorbeeld is het half geschiedenis halve godsdienstige verhaal de Odysee.

Mythisch Wereldbeeld

•  Goden waren de baas
• om de wereld te snappen moest men de Goden snappen
• De goden boos maken had zware gevolgen
• Gebeurtenissen werden verklaard door Godsdienst.

Wetenschappelijk wereldbeeld

Langzamerhand kwamen er mensen op die de wereld begonnen te verklaren door middel van natuurwetten.

Er werd door deze mensen gezegd dat de wereld kan worden begrepen door het zorgvuldig observeren en het logisch nadenken en daar conclusies uit halen.

Mensen begonnen feiten objectief te beschrijven en legde verhalen naast elkaar.

Wetenschappelijk wereldbeeld

• Observeren
• Meerdere bronnen (dus niet alleen Grieks, maar bijv. ook Perzisch)
• Gebruiken verstand, geen mythische wijsheid
• Logische conclusies trekken. 

Alexander de Grote

De vader van Alexander, Phillippos, was een ambitieuze Macedonische Koning.

Macedonië was een koninkrijk dat ten Noorden van Griekenland opkwam.

Phillippos nam langzamerhand de Griekse stadstaten over.

Phillippos

Alexander

Alexander de Grote

Phillippos dood kwam toen hij verbood zijn dochter met haar geliefde te zijn. 

Zijn ambitie om het Perzische rijk over te nemen werd doorgezet door zijn zoon Alexander de Grote.

Alexander de Grote

In een slimme zet van Alexander de Grote zei hij dat een groot rijk makkelijker te regeren is als iedereen dezelfde cultuur heeft. 

Hij bouwde scholen waar de Griekse taal werd geleerd.

Hij stelde in de regering vooral Grieken aan , die trouwde met de originele cultuur.

Deze culturen smolten samen.

Alexander de Grote

Alexander de Grote stierf op zijn 33e aan de gevolgen van Malaria, hij had geen erfgenaam.

Door het geruzie onder zijn Generalen werd zijn gigantische rijk opgedeeld en viel het langzamerhand uit elkaar.

Dit betekende ook, voor de nu afhankelijke Poleis, het einde.

Alexanders Rijk 

Alexanders rijk na zijn dood

Belangrijk

• Overname Poleis door Phillippos
• Verspreiding Griekse cultuur door Alexander
• Val van Alexanders rijk door slechte overname
• Poleis tegen die tijd afhankelijk van de centrale regering
• De eigen regering van de Poleis is niet meer
• Dit betekend het einde van de Poleis. 

Romeinse rijk

Tegen deze tijd is het Romeinse rijk ook al langzaam aan het opkomen.

De val van de Poleis van Griekenland en de val van Alexanders rijk is voor de Romeinen een gigantische kans om uit te breiden, waardoor uiteindelijk het enorme Romeinse rijk ontstaat.

Daarover de volgende keer meer.