4.2 - Van bondgenoten naar vijanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Eerste Feministische Golf

NIEUW

Paragraaf 4.2 - Van bondgenoten naar vijanden

Koude oorlog 

'Ideologische vijandigheid en een wapenwedloop tussen de Sovjet-Unie (en haar bondgenoten) en de Verenigde Staten (en haar bondgenoten)'

KOUDE oorlog

NOOIT opschrijven

We noemen de Koude oorlog niet 'koud' omdat het daadwerkelijk koud was. Dit antwoord is altijd fout en maakt mij aan het huilen, dus nooit invullen!

KOUDE oorlog

WEL opschrijven

Ken je de uitdrukking 'in het heetst van de strijd'? Een oorlog wordt vaak geaccocieerd met woede en hitte en vlammen. 

Tijdens de Koude oorlog hebben de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten nooit (direct) tegen elkaar gevochten. De oorlog was dus 'koud'...

Bewijzen?

Tijdens de Koude oorlog proberen zij elkaar te bewijzen dat hun ideologie het beste is.

Bijvoorbeeld:

• Wie kan tijdens de Tweede Wereldoorlog het eerst Berlijn veroveren en Hitler gevangen nemen.
• Wie heeft de beste economie?
  
• Wie heeft de beste, grootste en meeste wapens? (wapenwedloop)
• Wie kan het eerste een man op de maan zetten? 

Race naar Berlijn 

1944

Wie kan tijdens de Tweede Wereldoorlog het eerst Berlijn veroveren en Hitler gevangen nemen? Deze strijd noemen we 'De Race naar Berlijn'

De Amerikanen kwamen vanuit West-Europa (Normandië in Frankrijk, D-Day).

De Sovjet-Unie kwam vanuit hun eigen land uit het oosten.

De Socjet-Unie wist uiteindelijk Berlijn te bevrijden. Hitler had zelfmoord gepleegd. 

Invloedssfeer

Na de Tweede Wereldoorlog raakt Europa verdeeld. Er ontstaan twee invloedssferen. Een invloefdssfeer is een gebied waar een land invloed heeft.

Wie is de beste?

In het begrip koude oorlog heeft het over een 'ideologische strijd'. Een ideologie is een denkwijze over mensen en de maatschappij. 

De ideologie van de Sovjet-Unie was het communisme.

De ideologie van de Verenigde Staten was het kapitalisme.

Tijdens de Koude oorlog proberen zij elkaar te bewijzen dat hun ideologie het beste is.

Twee machtsblokken

Er kwam steeds meer tegenstelling tussen de S-U en de V.S.. Er ontstonden twee machtsblokken:

• Stalin wilde een bufferzone van bevriende staten om zich heen. Dit gebied moet beschermen tegen een westerste aanval. Hij maakte deze gebieden communistisch = Oostblok
• V.S. steunden finanicieel de West-Europese landen. Deze werden democratisch en kapitalistisch = Westblok
  

Einde samenwerking

Aan de samenwerking tussen de S-U en de VS ontstaan door de Tweede Wereldoorlog komt in 1946 definitief een eind. 

George Kennan, diplomaat in Moskou stuurt een telegram naar Amerika.

Hierin schrijft hij wat de 'ware bedoelingen' van Stalin, de leider van de S-U zijn.  

De Sovjet-Unie zou de gehele westese democratische wereld willen vernietigen. 

Hij heeft geen bewijs. 

Bezettingszones

Na WOII wordt Duitsland in vier bezettingszones opgedeeld:

1. De Britse Zone
2. De Franse Zone
3. De Amerikaanse Zone
4. De Russische Zone

Waarom?

SU = Als bufferzone, angst aanval westen

VS = Indammen communisme, containmentpolitiek

Blokkade van Berlijn

• Ruzie over Berlijn loopt hoog op.
• De geallieerden willen van West-Duitsland een apart land maken. 

• Stalin wil niet dat West-Berlijn bij het nieuwe West-Duitsland gaat horen.

• Stalin blokkeert alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen: Blokkade van Berlijn.
• mei 1948 - juni 1949

Luchtbrug

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug.
• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn

Twee Duitslanden

West- Duitsland

Bundesrepublik Deutschland

BRD

Oost-Duitsland

Deutsche Demokratische Republik

DDR

1949

Domino's 

Het telegram van Kennan wordt door de Amerikaanse president Truman heel serieus genomen. 

De Amerikanen zijn heel bang voor de gevolgen van het communisme. Er wordt in de VS gedacht dat als één land communistisch werd, de buurlanden als een rij omvallende doministenen zou volgen. Dit noemen we de dominotheorie. 

Dominotheorie

Indamming

Als reactie op het telegram en de dominotheorie onstaat in de VS de containmentpolitiek. 

Containment = indammen. 

Bij de containmentpolitiek proberen de Amerikanen om de verspreiding van het communisme te voorkomen. Als je de communistische landen isoleerd dan zal het communisme vanzelf instorten. 

Economische

indamming

Na de Tweede Wereldoorlog werd in sommige landen het communisme steeds populairder en het kapitalisme juist niet. 

Daarom bood de VS vanaf 1947 economische steun aan Europese landen, ook aan Oost-Europa. De hulp heet de Marshallplan. 

Landen in het oostblok mochten van Stalin de hulp niet aannemen. De landen in het westblok deden dit wel en werden steeds welvarender. 

Militaire indamming

In 1949 wordt de NAVO opgericht. 

Dit is een militair bondgenootschap tussen de VS, Canada en West-Europese landen. Er werd afgesproken dat de landen erlkaar zouden helpen bij een (communistische aanval).

In 1955 richten de S-U als reactie ook en militair bondgenootschap op, het Warschaupact. Hierin zaten Oost-Europese landen onder leiding van de Sovjet-Unie. 

IJzeren Gordijn

IJzeren Gordijn

Europa raakte tijdens de Koude OOrlog letterlijk verdeeld. Er was een IJzeren Gordijn dwars door Europa. 

De grens tussen het westblok en oostblok was een een echte grens, maar ook een ideologische grens. Er waren hekken, prikkeldraad en wachttorens. Maar ook persoonlijke redenen om niet over de grens te gaan. 

Korea-oorlog

Korea in WOII bezet door Japan. Na WOII opgesplitst in:

Noord-Korea viel Zuid-Korea binnen. In 1953 wordt er een wapenstilstand gesloten op precies dezelfde grens. 

1950 - 1953

1. Noord-Korea: communistisch

2. Zuid-Korea: kapitalistisch