Les 1: Participatiekalender_Besluitvormingsproces

• Watermanagement
• HBO
• Studiejaar 3

Module Governance - Les 1: 

Bestuurlijk besluitvormingsproces gemeente

16 maart 2022: Gemeenteraadsverkiezingen

(zie: https://prodemos.nl/verkiezingen/gemeenteraadsverkiezingen/) 

Inhoud Les 1. Besluitvormingsproces

1. Inleiding: Module Participatiekalender
2. Bestuurlijke besluitvorming
3. Juridisch instrument Bestemmingsplan
4. PAUZE
5. Besluitvormingsproces gemeente
6. Groepsopdracht
7. Doorkijk: Les 2. Stakeholdersproces

1. Inleiding: Module Governance

Leerdoelen Governance

1. Een Implementatieplan maken voor een watersysteem in stedelijk gebied (analyseren, deltagovernance)
   
2. De relevante wet- en regelgeving, juridische instrumenten en vergunningseisen meenemen in ruimtelijk ontwerp (analyseren, deltagovernance)

Toetsopdracht: Participatiekalender

In de Participatiekalender staan de processtappen om het ontwerp goedgekeurd te krijgen: 

1. Je geeft aan hoe het bestuurlijke besluitvormingsproces binnen de gemeente er uit ziet om goedkeuring te krijgen van de gemeenteraad en/of college van B&W; 
2. Je geeft aan welke stakeholders op welke wijze betrokken moeten worden in het stakeholdersproces om hun goedkeuring te krijgen;
3. Je geeft aan welke vergunningen nodig zijn en hoe het vergunningsproces doorlopen moet worden voor goedkeuring van het bevoegd gezag. 

Je geeft voor deze 3 processen aan wanneer welke relevante activiteiten moeten plaatsvinden, wie verantwoordelijk is voor een activiteit en wanneer welke deadlines zijn. Voor de activiteiten van het stakeholdersproces geef je aan welke stakeholders per activiteit worden uitgenodigd en met welk doel. De onderbouwing van de Participatiekalender staat in een Implementatieplan.

Voorbeeld van een Participatiekalender 

Lesprogramma

Les 1. Besluitvormingsproces: Besluitvorming, Gemeentebestuur, Besluitvormingsproces

Les 2. Stakeholdersproces: Issues, Stakeholders, Belang en Invloed, Meekoppelkansen 

Les 3. Vergunningsproces: Procedures en Vergunningen (gastdocent: Jola van Dijk)

Les 4. Participatie: Inventariseren belangen, zoeken gezamenlijk belang, belangenafweging

Les 5. Participatiekalender: Plannen activiteiten en deadlines per proces, Implementatieplan

Les 6. Formatieve feedback 

Les 1. Besluitvormingsproces: 6 leerdoelen

1. De student kan uitleggen waarom het belangrijk is om te stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen.
2. De student kan benoemen in welke projectfasen besluiten genomen worden.  
3. De student kan benoemen hoe de gemeentelijke structuur eruit ziet en wie welke taken en verantwoordelijkheden heeft.
4. De student kan m.b.v. een vergaderschema achterhalen wat de aanleverdatum van een voorstel is en wie daarover besluiten moeten nemen.   
5.  De student moet risico's kunnen benoemen van het niet zorgvuldig doorlopen van het besluitvormingsproces. 
   
6. De student moet inzicht hebben in de werking van het besluitvormingsproces zodat dit proces goed wordt weergegeven in de Participatiekalender. 

2. Bestuurlijke besluitvorming

Bestuurlijke besluitvorming

Bestuurlijk besluitvormingsproces

Bij een overheidsorganisatie, zoals een waterschap of gemeente, is voor de totstandkoming van nieuw beleid, plannen of wijzigingen (bijvoorbeeld met financiële impact) een besluit nodig op bestuurlijk niveau. Het bestuurlijk besluitvormingsproces is tweeledig en bestaat uit de ambtelijke behandeling en bestuurlijke behandeling. 

Bekijk animatie (4 min.): 'Water en ruimtelijke ontwikkeling -  Plannen en procedures'  (Piekberging Haarlemmermeer)

In welke projectfase vindt bestuurlijke besluitvorming plaats?

1. Voorverkenning
2. Verkenning
3. Planstudie
4. Realisatie

Waarover neemt de gemeente een bestuurlijk besluit?

Nationaal waterplan

Structuurvisie

Waterbeheersplan

Bestemmingsplan

Keur/Legger

Besluiten per stap bij gebiedsontwikkeling

3. Juridisch instrument Bestemmingsplan 

Wanneer moet voor een project een bestemmingsplan gewijzigd worden?

Bestemmingsplan

Het bestemmingsplan is een juridisch bindend document (juridisch instrument) voor zowel de overheid als burgers en bedrijven dat de ruimtelijke ordening bepaalt. Met het woord ‘bestemming’ wordt een functie, zoals wonen, groen of verkeer bedoeld. In het bestemmingsplan legt de gemeenteraad vast welke functies op welke plaats zijn toegestaan én welke regels voor die functies gelden. 

Voor de realisatie van een plan moet bekeken worden of het ontwerp past binnen de regels van het bestemmingsplan! Past het niet, maar wil de gemeente wel meewerken dan moet het bestemmingsplan worden aangepast of moet er van worden afgeweken. Er moet dan door de gemeente een nieuw bestemmingsplan worden vastgesteld of een afwijkingsbesluit worden genomen. De gemeente bepaalt zelf of het hieraan wil meewerken binnen de kaders van door diverse overheden vastgestelde beleid. Daarvoor moet een belangenafweging plaatsvinden.

(zie ook: https://www.ruimtelijkeplannen.nl/)

Wat gebeurt er met het Bestemmingsplan wanneer de Omgevingswet komt?

1. Blijft bestaan
2. Verdwijnt en Projectbesluit komt ervoor in de plaats
3. Verdwijnt en Omgevingsplan komt ervoor in de plaats
4. Onderwerp van gesprek i.v.m. uitstel tot 1-1-2023

4. PAUZE (5 minuten)

5. Besluitvormingsproces gemeente

Gemeente

Wie vormt het bestuur van een gemeente?

Sleutelbegrippen besluitvorming

• Burgemeester: Voorzitter van gemeenteraad en college van B&W.
• College van B&W: Burgemeester en wethouders die het dagelijks bestuur van een gemeente zijn en besluiten voorbereiden voor de gemeenteraad. De wethouders zijn door de gemeenteraad benoemd. Het college vergadert meestal 1x per week.
• Portefeuillehouder: Wethouder die voor bepaalde onderwerpen verantwoordelijk is (bijv. RO, leefbaarheid, wonen of verkeer)
• Gemeenteraad: Het hoogste orgaan in een gemeente dat voor een periode van 4 jaar is gekozen door de kiesgerechtigde inwoners. De raad vergadert meestal 1x per maand.
• Raadscommissie: In de raadscommissie vormen raadsleden en burgerraadsleden hun mening en worden besluiten voorbereid door te debatteren. Als een meerderheid van de raadscommissie voor een voorstel is, adviseert de commissie de gemeenteraad om in te stemmen met het voorstel. Als een meerderheid van de raadscommissie tegen een voorstel is, wordt het voorstel meestal niet geagendeerd voor de raadsvergadering of teruggetrokken door het college. Een commissie vergadert meestal 1 x per maand. 
• Gemeentesecretaris: Ondersteunt het college en is het hoofd van de ambtelijke organisatie.  
• MT: Gemeentesecretaris met afdelingshoofden van kleine gemeente of afdelingsdirecteuren van grote gemeente. 
• Presidium: Agendabepalende commissie uit de gemeenteraad.
• Zie ook: https://www.politiekeambtsdragers.nl/bestuurslagen/gemeente

Besluitvormingsproces in grote lijn

Voorbeeld van een besluitvormingsproces bij een (kleine) gemeente in de tijd

6. Groepsopdracht

Groepsopdracht: Doorlopen besluitvormingsproces

1. WAT: Beantwoorden 6 vragen over het doorlopen van een gemeentelijk besluitvormingsproces m.b.v. het voorbeeld 'vergaderschema raad en raadcommissies'
2. HOE: In jouw groepje 
3. RESULTAAT: Antwoorden weergeven bijv. met Padlet (https://nl.padlet.com/)
4. TIJD: 5 min. opdracht in groepje bespreken + 25 min. vragen beantwoorden  
5. KLAAR: In totaal 30 min. voor de groepsopdracht
   
6. PLENAIR: 10 min. antwoorden bespreken

Beantwoorden 6 vragen

Een omvangrijk klimaatadaptief plan heeft meer budget nodig dan was voorzien. Om die reden dient bij de gemeenteraad (‘de raad’) extra krediet te worden aangevraagd:

1. Wie moet in het besluitvormingsproces naar het voorstel kijken voordat het naar de raad kan?
   
2. Hoe lang van tevoren moet een voorstel waarover de raad besluit, ingediend worden?
   
3. Wat is de aanleverdatum voor de behandeling van het voorstel in de eerstvolgende raadsvergadering (uitgaande van vandaag zonder naar het jaartal te kijken)?
   
4. Om de hoeveel tijd vergadert het college van B&W?
   
5. Wat is de reden dat geadviseerd wordt om het voorstel een week eerder aan het college van B&W aan te leveren?
   
6. Wat gebeurt er wanneer de gemeenteraad het niet helemaal eens is met het voorstel?

Lineair of circulair besluitvormingsproces. Zie: https://www.menes.nu/#!news/de-gemeente-hoe-werkt-het/

Wat zijn de risico's wanneer geen rekening wordt gehouden met het besluitvormingsproces?

Vernieuwend BOB-vergadermodel: 1. Tijdens Beeldvorming wordt informatie door raadsleden opgehaald (bijv. via informatiebijeenkomst, werkbezoek, dialoogtafel, hoorzitting, ideeënmarkt), 2. tijdens de Oordeelsvorming wordt gedebatteerd in de raadscommissies, 3. in formele raadsvergadering wordt Besloten. Meer info: https://www.krimpenerwaard.nl/bob-vergadermodel)  

Opgedaan inzicht

7. Afsluiting 

Doorkijk: Les 2. Stakeholdersproces

Groepsopdracht ter voorbereiding van Les 2 Stakeholdersproces:

• Ga uit van de datum van vandaag.
• In welke overleggen moet het kredietvoorstel besproken worden om extra budget te krijgen voor het omvangrijke klimaatadaptieve plan?
• In welke overleg moet over het kredietvoorstel besloten worden?
• Maak een tijdlijn met de voor dit kredietvoorstel relevante data en/of deadlines en beargumenteer de keuze voor dit besluitvormingsproces.
• Beschrijf de relatie tussen jullie besluitvormingsproces en stakeholders.
  
• Lever de opdracht uiterlijk 15 februari in via Canvas.   
  

In Les 2. Stakeholderproces gaan we kijken naar het inventariseren van Issues, Stakeholders, Belang en Invloed, en Meekoppelkansen.

 

Tip: Zakboekje met allerlei wetenswaardigheden over klimaatverandering en klimaatadaptatie in Rotterdam