Herhaling 5.1 & 5.2 BVJ

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Welkom mh1a

Inhoud:

• Uitleg en vragen voor 5.1 je omgeving waarnemen
• Uitleg en vragen voor 5.2 voelen, ruiken en proeven
• Feedback
  

5.1 Je omgeving waarnemen

• Je omgeving verandert constant. Deze veranderingen worden prikkels genoemd.
• Speciale organen, de zintuigen, vangen deze prikkels op. 
• Als reactie hierop sturen de zintuigen een elektrisch signaal naar de hersenen. Dit signaal wordt een impuls genoemd.
• De hersenen verwerken deze impulsen, waardoor je je omgeving waarneemt.

Wat is een prikkel?

1. Een seintje van je zintuig
2. Een verandering in de omgeving
3. Een speciaal orgaan
4. Een impuls

Wat is een Impuls?

1. Een seintje van je zintuig
2. Een verandering in de omgeving
3. Een speciaal orgaan
4. Een prikkel

Hoe neem je waar?

1. Doordat een zintuig een prikkel opvangt
2. Doordat een zintuig een impuls doorstuurt
3. Doordat de hersenen de impulsen verwerken
4. Doordat de omgeving verandert

Zintuigen

• In zintuigen liggen zintuigcellen
• Deze zintuigcellen vangen prikkels op
• De zintuigcellen reageren hierop door impulsen te maken
• De zintuigcellen zijn aangesloten op zenuwen
• De zenuwen zijn aangesloten op de hersenen
• De impuls gaat vanuit de zintuigcel via de zenuwen naar de hersenen.
  
• De hersenen verwerken de impuls: je neemt waar

Wat reageert op een prikkel?

1. Hersenen
2. Impuls
3. Zenuwen
4. Zintuigcellen

Vul in

worden opgevangen door

 bevatten

die hierop reageren door

door te geven. Deze gaan via de

naar de

. Hier worden de

impulsen verwerkt, waardoor je

.Deze

prikkels

zintuigen

zintuigcellen

impulsen

zenuwen

hersenen

waarneemt

Zintuigen

Alle zintuigen bij elkaar vormen het zintuigstelsel. De mens heeft 9 zintuigen.

• In de ogen zit het gezichtszintuig. Dit reageert op licht. Hiermee kun je zien.
• In de oren zit het gehoorzintuig en het evenwichtszintuig. 
• Het gehoorzintuig reageert op geluid, hiermee kun je horen. 
• Het evenwichtszintuig reageert op zwaartekracht. Met het evenwichtszintuig neem je waar of je in balans staat.
• In de neus zit het reukzintuig. Dit reageert op geur. Hiermee kun je ruiken.

Zintuigen

• Op de tong zit het smaakzintuig. Dit reageert op smaak. Hiermee kun je proeven.
• In de huid zitten meerdere zintuigen: warmtezintuig, koudezintuig, drukzintuig en tastzintuig.
• Warmtezintuigen reageren op hogere temperaturen. Hiermee neem je warmte waar. 
• Koudezintuigen reageren op lagere temperaturen. Hiermee neem je kou waar. 
• Drukzintuigen reageren op druk. Hiermee neem je druk op je lichaam waar. 
• Tastzintuigen reageren op lichte aanrakingen. Hiermee neem je waar hoe voorwerpen aanvoelen.

Pijnpunten

• Pijn neem je niet waar met een zintuig, maar met pijnpunten. 
• Pijnpunten zijn de uiteindes van bepaalde zenuwen.
• Pijnpunten komen op veel plekken in je lichaam voor. Zowel in de huid als in de dieper gelegen organen.

Match de prikkel met het juiste zintuig.

Druk-

zintuig

Evenwichts-

zintuig

Smaak-

zintuig

Gezichts-

zintuig

Tastzintuig

Druk

Licht

Zwaarte-

kracht

Smaak

Lichte aanraking

Alle zintuigen bij elkaar vormen het zintuigstelsel.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is GEEN zintuig?

1. Pijnzintuig
2. Tastzintuig
3. Warmtezintuig
4. Drukzintuig

Met welk zintuig neem je het volgende waar:

Een vlieg loopt over je wang

Koude handen in de winter

Je staat onder de warme douche

Een zware rugzak op je schouders

Tastzintuig

Koudezintuig

warmtezintuig

Drukzintuig

Wat vangen de zintuigcellen in je zintuigen op?

1. Impulsen
2. Zenuwen
3. Prikkels
4. Licht

Welk zintuig hoort bij het oog?

1. gezichtszintuig
2. evenwichtszintuig
3. gehoorzintuig
4. reukzintuig

Koppel de juiste zintuigen aan hun locatie en prikkel.

Gezichtszintuig

Gehoorzintuig

Evenwichtszintuig

Reukzintuig

Smaakzintuig

Warmtezintuig

Koudezintuig

Drukzintuig

Tastzintuig

Ogen

Oren

Oren

Neus

Tong

Huid

Huid

Huid

Huid

Licht

Geluid

Zwaartekracht

Geur

Smaak

Warmte

Kou

Druk

Lichte aanraking

5.2 Voelen, ruiken en proeven

• De huid is je grootste orgaan. In de huid zitten vier soorten zintuigen waarmee je kunt voelen. 
• Ruiken en proeven doe je met zintuigen in de neus en mond

De huid zelf bestaat uit twee delen: de opperhuid en de lederhuid.

Huid

Wat is de huid?

1. orgaan
2. weefsel
3. orgaanstelsel
4. cel

Welke zintuigen zitten in de huid?

1. Tast, warmte, koud en druk
2. tast, pijn, koud en warm
3. Warmte en Pijn
4. Druk en koud/warm

Waaruit bestaat de huid?

1. Opperhuid
2. Lederhuid
3. Opperhuid en lederhuid

Opperhuid

• De opperhuid bestaat uit twee lagen: de hoornlaag en de kiemlaag.

Hoornlaag

• De hoornlaag is de buitenste laag van je huid. 
• De hoornlaag bestaat uit dode cellen en beschermd je lichaam tegen beschadiging, uitdroging en ziekteverwekkers

Kiemlaag

• De kiemlaag is een laag levende cellen vlak onder de hoornlaag.
• Deze cellen zijn constant aan het delen.
• De cellen in de kiemlaag gaan dood. De hoornlaag wordt continu aangevuld met deze dode cellen.

De lederhuid

In de lederhuid liggen:

• De vier huidzintuigen
• Haarzakjes, hieruit groeit een haar
• Talgklieren, die maken talg. Dit is een vettige stof die de hoornlaag en haren soepel houdt.
• Bloedvaten
  
• Zweetklieren

Onderhuids bindweefsel

Vlak onder de huid ligt het onderhuids bindweefsel. Hierin zit vet opgeslagen. Dit vet is reservevoedsel en vormt een isolerende laag. Deze isolerende laag zorgt ervoor dat je geen warmte verliest.

In welke huidlaag bevinden zich delende huidcellen?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Lederhuid
4. Onderhuids bindweefsel

Hoe heet het gedeelte van de huid dat bestaat uit dode huidcellen?

1. kiemlaag
2. lederhuid
3. hoornlaag
4. onderhuidsbindweefsel

In welk deel van de huid liggen de huidzintuigen?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Lederhuid
4. Onderhuids bindweefsel

Zet de lagen van de huid op de juiste plek

Opperhuid

Het onderhuidse bindweefsel

Lederhuid

Wat hoort waar bij?

Opperhuid

Hoornlaag

Kiemlaag

Lederhuid

Talg

Onderhuids
bindweefsel

Bovenste laag vd huid

Bestaat uit dode cellen

Maakt nieuwe huidcellen

Middelste laag

Maakt soepel

Zit vet in

Brandwonden

• Een brandwond is een beschadiging van de huid. 
• Brandwonden worden veroorzaakt door: warmte, een chemische stof of elektriciteit. 
• Niet alle brandwonden zijn even erg. Bij de ergste brandwonden zijn de pijnpunten en de kiemlaag beschadigd. 
• Op de beschadigde plek kan je geen pijn meer voelen. 
• De beschadigde plek kan niet meer herstellen.

Waardoor kunnen brandwonden ontstaan?

1. Chemische stoffen en vuur
2. Vuur, elektriciteit en warmte
3. Chemische stoffen en elektriciteit
4. Chemische stoffen, elektriciteit en warmte

Ruiken

• Het reukzintuig bevindt zich in de neusholte. 
• De reukzintuigcellen liggen in het neusslijmvlies. 
• Er zijn verschillende type reukzintuigcellen. Elk type reageert op een andere geurstof . 
• De reukzintuigcellen sturen impulsen naar de hersenen. 
• De combinatie van impulsen worden in de hersenen vertaald waardoor je weet wat je ruikt.

Proeven

• Op de oppervlakte van de tong bevindt zich het smaakzintuig. Dit zijn de smaakpapillen.
• In de groeven van de smaakpapillen zitten smaakknopjes. 
• In deze smaakknopjes zit verschillende typen smaakzintuigcellen. 
• Er zijn vijf typen smaakzintuigcellen. Iedere type reageert op een andere smaak: bitter, zout, zoet, zuur en umami (hartig). 
• Andere smaken proef je met behulp van je neus

smaakpapil

smaakknopje

Je reukzintuig is een onderdeel van ...

1. Neusslijmvlies
2. Neusholte

Wat is de prikkel voor
het reukzintuig?

1. Neusslijmvlies
2. Reukzintuigcellen
3. Smaakstoffen
4. Geurstoffen

Er komt een geurstof in je neus.
Je reukzintuig wordt geprikkeld.
Wat gebeurt er nu met je reukzintuig?

1. Het reukzintuig maakt impulsen en stuurt die naar de hersenen.
2. Het reukzintuig ontvangt impulsen en reageert hierop.
3. Het reukzintuig maakt prikkels en stuurt die naar de hersenen
4. Het reukzintuig neemt een geur waar.

Bij proeven werken geur- en smaakzintuigen samen

1. Waar
2. Niet waar

Welk nummer geeft het reukzintuig aan? En welk nummer geeft het smaakzintuig aan?

1

2

3

4

5

1. Reukzintuig=2 Smaakzintuig=3
2. Reukzintuig=4 Smaakzintuig=5
3. Reukzintuig=2 Smaakzintuig=5
4. Reukzintuig=4 Smaakzintuig=3

Feedbackvragen

Ik wil van jullie weten wat jullie van deze LessonUp vinden. Jullie feedback gebruik ik om:

1. Te bepalen of ik LessonUp vaker ga gebruiken 
2. Te bepalen hoe ik LessonUp het beste kan gebruiken

 

Alvast bedankt en als ik jullie deze week niet meer zie, alvast een fijn weekend!

Wat vond je van deze les?

Wil je dat ik vaker LessonUp gebruik?
Zo ja, hoe wil je dat ik het gebruik?

Heb je nog tips of tops?