4.1 + 4.1

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 4

De verzorgingsstaat

Open boek toets

• Machtsdilemma
• Welzijnsdilemma
• Cultuurdilemma
• Mensenrechtendilemma
• Heel hoofdstuk 3 en 4 

Welzijnsdilemma

Links

Midden

• Bestaanszekerheid

• Solidariteit

Rechts

• Eigen verantwoordelijkheid

Adam Smith 

Grondlegger economische wetenschap 

Karl Marx

Grondlegger Communisme 

De onzichtbare hand

Streven naar eigen belang is positief voor de samenleving

Door arbeidersdeling meer mogelijkheid tot productie en betere welvaart 

Hoe vrijer de markt hoe meer mensen hun eigen positie verbeteren

Eigen belang en eigen verantwoordelijkheid

De onzichtbare hand

Verbeteren eigen positie

Vrije markt

Meer welvaart

Vervreemding

Mensen voelen zich niet meer verbonden met hun product

• Werken geeft geen persoonlijke waarde 
• Gevoelens van machteloosheid 
•  mensen kunnen hun creatieve en productieve capaciteiten niet meer uiten
• Mensen vervreemden van elkaar 

Kapitalistische accumulatie 

De rijken worden rijker, de armen worden armer

• De groei van de welvaart is ten gunste van de kapitaalbezitters
• Arbeiders worden slecht betaald 
• Arbeiders verenigen zich en komen in verzet -> revolutie
• Privé  bezit wordt gedeeld bezit

Bestaanszekerheid

Verzorgingsstaat 

Planeconomie 

• Bestaanszekerheid voor iedereen
• De overheid bepaald de markt 
•  Privé bezit leid tot onderdrukking en ongelijkheid

Scandinavische verzorgingsstaat 

• Combinatie van bestaanszekerheid en solidariteit 
• Gelijkheid 
  
• Sociale rechten 
  
• Grote rol overheid
  
• Hoge belastingen

Rijnlandse verzorgingsstaat 

• Solidariteit met eigenverantwoordelijkheid of solidariteit
• Mensen helpen wanneer dit nodig is
• Grotere rol maatschappelijk middenveld
• Vakbonden en CAO's

Angelsaksische verzorgingsstaat

• Beperkte sociale zekerheid
• Lage uitkeringen 
• Eigen verantwoordelijkheid
  
• Grote verschillen tussen arm en rijk
  
• Kleine rol overheid
  
• Lage belastingen

Nachtwakersstaat

Veiligheid is het meest noodzakelijke in een samenleving 

Aan de slag!

Maak opdracht: 

• 2 op blz. 92
• 7 op blz. 101

§9.4 Onveiligheid en criminaliteit bestrijden

pagina 182