Vuurwerk

• Mentorles
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3

Er moet een vuurwerk verbod komen:

👍🏼

👎🏼

Ik ben van plan om dit jaar vuurwerk te kopen:

💸🎆🧨

❌🎆🧨

Ik krijg wel eens vuurwerk aangeboden op of rondom school:

✅

❌

Vuurwerk is ontstaan in de 10e eeuw in China. Het is oorspronkelijk bedoeld om boze geesten te verjagen met de knallen en het licht. Maar het werd ook gebruikt om de keizer van China te vermaken. Wij doen dat laatste nog steeds (vuurwerk gebruiken als vermaak).

Wanneer werd vuurwerk een traditie in Nederland?

1. 1850
2. 1918 (einde WO1)
3. Vanaf de jaren 70'
4. 2000

In Nederland gebruiken we sinds de jaren ’70 vuurwerk om oud en nieuw te vieren en tijdens evenementen. Voor de jaren ‘70 was het afsteken van vuurwerk helemaal geen Nederlandse traditie. Dit is komen overwaaien na de Tweede Wereldoorlog, met name meegenomen door de stroom van Chinese, Indische en Indonesische migranten. Nederlanders zagen het eerst vooral als onnodige herrie. 

Voor hoeveel euro werd er vuurwerk verkocht in het jaar 2019/2020?

1. 27 miljoen
2. 47 miljoen
3. 77 miljoen
4. 97 miljoen

In de loop der tijd is dat veranderd: voor oud en nieuw 2019-2020 werd er 77 miljoen euro aan vuurwerk verkocht in Nederland (+/- 17 miljoen kilo). Dat is gemiddeld 5 euro voor elke Nederlander die 12 jaar of ouder is!

Volledig overzicht F1 en F2 vuurwerk:

F1 vuurwerk: Bengaals vuur, Bengaalse lucifers, Bengaalse fakkels, kerstcrackers, knalerwten, flitstabletten, kleine fonteinen voor gebruik in huis of buiten, grondbloemen, lucifers met knal/licht effect, confetti bommen, slangen, trektouwtjes, sterretjes, knalbonbons, knalerwten.

F2 vuurwerk: Batterij met enkelschotsbuizen, batterij met fonteinen/mijnen/romeinse kaarsen, samengesteld vuurwerk of compound vuurwerk, flitstabletten, fonteinen, grondmobielen, grondtollen, springtollen, mijnen, stijgtollen, draaizonnen.

Vanaf welke leeftijd mag je vuurwerk kopen?

1. 12 jaar
2. 16 jaar
3. 18 jaar
4. Dat hangt van het soort vuurwerk af.

Wanneer mag er F2 vuurwerk verkocht worden?

1. Altijd
2. Als het in de winkels ligt
3. 29, 30 of 31 december
4. Nooit

Wanneer mag er F2 vuurwerk afgestoken worden?

1. Altijd
2. Als het in de winkels ligt
3. 29, 30 of 31 december
4. 31 dec. van 18:00 tot 02:00 uur ‘s nachts op 1 jan.

Vuurwerkregels: Vuurwerkvrije zones

● In steeds meer plaatsen en gemeenten zijn er vuurwerkvrije zones. Dit betekent dat

er op deze plekken geen vuurwerk mag worden afgestoken. Vaak zijn dit gebieden in het centrum of in de buurt van een verzorgingstehuis of ziekenhuis om overlast

   

te voorkomen. Vuurwerkvrije zones kun je herkennen aan de borden die erbij staan. Er zijn steeds meer gemeenten die helemaal vuurwerkvrij zijn om overlast te voorkomen.

● Stel de vragen:

• Wat vind je van vuurwerkvrije zones? Zou je er zelf graag eentje in de buurt hebben, of juist niet?

•Waar zou een vuurwerkvrije zone kunnen zijn binnen een gemeente? Ken je binnen jouw woonplaats een vuurwerkvrije zone?

Op legaal vuurwerk staat een Nederlandstalige gebruiksaanwijzing en de letters CE, dat is een Europees keurmerk dat betekent dat het vuurwerk in Europa is goedgekeurd. Ook staat er altijd de tekst ‘voor particulier gebruik’. Dit is altijd categorie F1 of F2 vuurwerk.

Als dit keurmerk er niet op staat, is het vuurwerk illegaal. In illegaal vuurwerk zit meestal teveel kruit en het geeft een te harde knal. Er staan zware straffen op het kopen en afsteken van illegaal vuurwerk. Je kunt een strafblad krijgen en je kunt dan later bijvoorbeeld geen politieagent, rechter of advocaat meer worden. Ook met legaal vuurwerk moeten kinderen vanaf 12 of 16 jaar opletten dat ze het vuurwerk volgens de regels afsteken. Als ze problemen veroorzaken moeten ze namelijk naar het politiebureau of krijgen ze een Halt straf, waarbij ze eventuele schade moeten vergoeden en excuses moeten aanbieden.

Extra informatie voor (gast)docent:

Vertel kort iets over de verschillen van legaal en illegaal vuurwerk.

● Legaal vuurwerk heeft een Nederlandse gebruiksaanwijzing en een CE keurmerk (dit is een keurmerk dat op het vuurwerk wordt geplaatst en wat aangeeft dat het vuurwerk voldoet aan Europese regels). Illegaal vuurwerk heeft dit niet.

● Al het vuurwerk waar geen F1 of F2 op staat mag niet afgestoken worden. Het is te gevaarlijk of heeft een andere functie. Je hebt bepaalde kennis nodig om ermee om te gaan of het geeft veel overlast (te harde knallen).

● Op illegaal vuurwerk zit alleen een buitenlandse gebruiksaanwijzing (meestal Chinees) of er staat helemaal geen gebruiksaanwijzing op vermeld.

● Het knalvuurwerk bevat ander kruit en/of heeft een strijkkopje.

 

● De knal van het illegale vuurwerk is vaak te hard (meer dan 120 decibel). 120 decibel staat gelijk aan een rockconcert of een brandweersirene.

● Afsteken maar ook bezit van dergelijk vuurwerk is verboden.

Het meest verkochte illegale vuurwerk is:

● Cobra’s

● Grote Chinese rollen

● Strijkers

● Mortierbommen

● Lawinepijlen

● Vlinders

Dit mag in Nederland dus niet afgestoken worden!

Welke zin is onjuist?

1. Het in bezit te hebben van illegaal vuurwerk is strafbaar
2. Het afsteken van illegaal vuurwerk is strafbaar
3. Het verkopen van illegaal vuurwerk is strafbaar
4. De boete die te maken heeft met illegaal vuurwerk is minstens 200 euro

Gaat het om illegaal vuurwerk, dan is de boete minimaal €400. Daders van 12 tot 18 jaar kunnen ook een Halt-straf krijgen.

De gevaren: 

Oorzaken ongelukken

Het afsteken van illegaal vuurwerk is niet alleen verboden, maar ook heel onveilig. Bij elke vijf ongelukken met vuurwerk komt het bij één door illegaal vuurwerk.

De gevaren: Oorzaken ongelukken

Er gebeuren ook veel ongelukken met legaal vuurwerk. Dit gebeurt wanneer mensen zich onveilig gedragen en er verkeerd mee omgaan. Het experimenteren met vuurwerk, oppakken en opnieuw afsteken of te dichtbij het vuurwerk staan is bijvoorbeeld erg gevaarlijk.

De gevaren: Oorzaken ongelukken

Vuurwerk kan dus ook gevaarlijk zijn als je er wel goed mee omgaat. Zie op de slide enkele voorbeelden. Zelfs als legaal vuurwerk op de juiste manier wordt aangestoken kan het misgaan. Dit kan komen doordat het vuurwerk ondeugdelijk is, dat wil zeggen dat er een fout in het vuurwerk zit waardoor het te snel ontploft. Ook al heeft het een keurmerk, dan wil het dus nog niet zeggen dat het vuurwerk ongevaarlijk is.

Daarnaast kunnen ongelukken natuurlijk ook gebeuren doordat het vuurwerk omvalt en de verkeerde kant op vliegt. Genoeg afstand houden is daarom erg belangrijk.

Achtergrondinformatie (rapport type vuurwerk en letsel: vuurwerkongevallen 2019-2020) Bij mensen die tijdens oud en nieuw 2019-2020 gewond raakten door vuurwerk:

•Ruim een vijfde (22%) van de verwondingen ontstond volgens het slachtoffer door ondeugdelijk vuurwerk, vooral door te vroeg te ontploffen (10%).

Tijdens 2019-2020 zijn er 31 december en 1 januari ........... mensen op de spoedeisende hulp of huisartsen post beland.

1. 500
2. 750
3. 1000
4. 1300

De gevaren: Cijfers 2019-2020

Doorloop de statistieken: Tijdens oud en nieuw 2019-2020 zijn er bijna 1300 mensen gewond geraakt door vuurwerk. Dit zijn alleen cijfers van 31 december en 1 januari, afkomstig van de spoedeisende hulp (SEH) afdelingen van alle ziekenhuizen en huisartsenposten in Nederland. Bij de huisartsenposten kwamen vooral vuurwerkslachtoffers met lichtere verwondingen. In totaal zijn 385 personen in het ziekenhuis behandeld en 900 personen bij de huisarts.

Om de leerlingen een beter beeld te geven om hoeveel personen dat gaat, kan je gebruik maken van een analogie zoals het benoemen dat dat ongeveer 55 schoolklassen vol mensen zijn.

De helft van de mensen die bij de huisarts zijn behandeld waren jonger dan 20 jaar en bijna 100 van de mensen die in het ziekenhuis terecht kwamen waren jonger dan 15 jaar. Het gaat dus vaak om kinderen, in het totaal om ongeveer 550 kinderen.

•Doorloop kort de statistieken. Deze zijn van afgelopen oud en nieuw (2019-2020). •50% van de gewonden op de huisartsenpost was jonger dan 20 jaar.

•25% van de gewonden op de spoedeisende hulp afdeling in het ziekenhuis was jonger dan 15 jaar.

Qua slachtoffers tussen de 12 en 18 gaat het ongeveer om ..... klassen vol.

1. 25
2. 55
3. 75
4. 155

De gevaren: Cijfers 2019-2020

Opvallend is dat de meeste mensen gewond raken van legaal vuurwerk, maar liefst 8 op de 10 mensen raakt gewond door legaal vuurwerk. Daarnaast valt het op dat de helft van de gewonden omstander was en het vuurwerk dus niet zelf afstak. Je moet daarom altijd opletten tijdens het kijken, want ook dan kunnen er ongelukken gebeuren.

   

Achtergrondinformatie:

•81% van de gewonden is gewond geraakt door legaal vuurwerk (cijfers ziekenhuis + huisarts).

•50% van de gewonden die op de SEH staken zelf geen vuurwerk af, zij waren ‘omstander’ (cijfers ziekenhuis + huisarts).

•De oorzaak van 51% van de vuurwerkongelukken (SEH-afdelingen, legaal + illegaal vuurwerk) lag bij knalvuurwerk en 49% bij siervuurwerk. In de groep 10-19 jaar was het aandeel verwondingen door knalvuurwerk opvallend groot (74%). Alleen gekeken naar legaal vuurwerk werd 61% van de verwondingen veroorzaakt door siervuurwerk en 39% door knalvuurwerk.

•Per jaar overlijdt er gemiddeld één persoon door vuurwerk. Dit komt meestal door illegaal vuurwerk, maar het kan ook op een andere manier misgaan. Tijdens oud en nieuw van 2019-2020 ontstond er bijvoorbeeld door vuurwerk brand in een bankstel in de hal van een flat, waardoor twee mensen vast kwamen te zitten in de lift en omkwamen door de rook.

SEH-behandelingen na vuurwerkongeluk (in %) naar leeftijd (2019-2020):

•0-9 jaar: 13%

•10-19 jaar: 35%

•20-29 jaar: 27%

•30-39 jaar: 11%

•40-49 jaar: 7%

•50+: 6%

60 jaar en ouder: 1%

De gevaren: Cijfers 2019-2020

Doorloop de cijfers over welke verwondingen jongeren tot 15 jaar opliepen tijdens oud en nieuw 2019-2020. Benoem dat het opvallend is dat kinderen tot 15 jaar minder vaak verwondingen aan de ogen oplopen dan volwassenen. Dit kan komen doordat kinderen vaker een vuurwerkbril dragen en zo de ogen beter beschermen tegen rondvliegend vuurwerk. Naast een vuurwerkbril is het dragen van veilige kleding en afstand houden erg belangrijk.

Vuurwerk in je omgeving: De gevaren voor mens en dier

Naast het oplopen van verwondingen kunnen mensen last hebben van de slechte luchtkwaliteit door vuurwerk, hier komt namelijk fijnstof bij vrij. Mensen met astma of hartklachten kunnen dan last krijgen van hun gezondheid. Daarnaast kunnen mensen stress krijgen, omdat ze bang zijn. Uit onderzoek in 2019 blijkt dat 4 op de 10 mensen (39%) rond oud en nieuw niet goed de straat op durft.

Ook komt er vuurwerkafval in het milieu terecht, waaronder zware metalen en plastic, wat zorgt voor milieuvervuiling. Vuurwerk zorgt niet alleen voor schade aan mens en milieu, maar ook voor schade op straat. Er zijn vaak vernielingen en brand door vuurwerk tijdens oud en nieuw. De maatschappij moet hiervoor betalen.

Ook is er gevaar voor hulpverleners, zoals agenten, ambulancemedewerkers en brandweerlieden, er wordt soms vuurwerk naar hen gegooid.

Dieren raken soms gewond door vuurwerk omdat het naar hen wordt gegooid en daarnaast kunnen ze bang zijn voor de knallen. Ook blinden die altijd met een hulphond op pad moeten, kunnen rond oud en nieuw niet goed naar buiten. De honden schrikken namelijk van vuurwerk.

Maak een Sire poster over vuurwerk:

• Bepaal je doelgroep (leeftijdscategorie)
• Welke afbeelding(en) gaan jullie gebuiken?
• Wat willen jullie duidelijk maken?
• Welke kleuren gaan jullie gebruiken?
• Gebruik een Slogan. 

Opdracht:

Lever je poster in: