Met en over bronnen redeneren

• geschiedenis
• Secundair onderwijs

Bronnenonderzoek

Hoe doe ik dat?

Voor een historisch onderzoek...

onderzoek ik het verleden 

door een antwoord te vinden op een historische vraag

aan de hand van historische bron(nen)

die betrouwbaar

en bruikbaar zijn voor

de historische vraag.

Dat onderzoek schrijft de historicus in een historisch werk.

Verschil tussen...

verleden en geschiedenis

een historische BRON en een historisch WERK

1

Een historische bron is..

1. een website op Google
2. een getuige uit het verleden.
3. informatie uit het verleden (materieel of geschreven)
4. waar ik vers water kan halen.

Met historische bronnen schrijft de historicus ..

1. het verleden
2. de geschiedenis

Het historisch werk is dan

het resultaat van dat onderzoek (een boek, een website, een artikel, ... geschreven door een historicus met één of meerdere bronnen).

2

Historische vraag

een vraag die een antwoord zoekt over het verleden

3

Welke van deze vragen is geen historische vraag?

1. Hoe verliep de voetbalcarrière van Maradonna?
2. Wanneer kwam er voor het eerst een racistische klacht over Zwarte Piet?
3. Wanneer verschijnt er een nieuw geschiedenisboek over WO2?
4. Welke mysteries duiken op in de schilderijen van V. Van Gogh?

kam en spiegel, Keltische periode

Bron: Janus 2, 2019

Deze bron kan ik NIET gebruiken om de volgende vraag te beantwoorden:

1. Hoe komen veenlijken in een moeras terecht?

BRUIKBAARHEID

Die foto is dus een bruikbare bron voor 

die ene historische vraag 

(niet voor de andere)

4

BETROUWBAAR?

Ik onderzoek of de maker van de bron de waarheid spreekt.

5

Wat bedoel ik met een 'betrouwbare' bron? Dat is een bron waarvan ik...

Hoe kan ik weten of de bron betrouwbaar is?
Ik onderzoek...

1. door met andere bronnen te vergelijken
2. wie de maker is van de bron
3. welke soort bron het is (primair, secundair)
4. waarom de bron werd gemaakt

COMMUNICATIEMODEL !

ZENDER

WAT? FUNCTIE?

DOEL/

EFFECT

ONTVANGER

Testje

Onderzoek volgende bron

1 onderzoek naar betrouwbaarheid

Welke soort bron is dit?

1. geschreven
2. gesproken
3. materieel
4. een munt

In welke tijd situeren we deze bron?

1. Klassieke Oudheid
2. 4de eeuw v.C.
3. 4de eeuw
4. is niet gekend

In welke ruimte situeren we de bron?

1. Athene
2. stadstaat Athene
3. is niet gekend

Dus, het gaat om een

1. primaire bron
2. secundaire bron

Conclusie: Naar alle waarschijnlijkheid is deze bron betrouwbaar.

1. juist
2. fout

Maar niet alle primaire bronnen zijn betrouwbaar!

vooral geschreven bronnen niet

2 Onderzoek naar bruikbaarheid

gaat altijd samen met historische vraag!

Ik kan deze bron gebruiken
voor historisch onderzoek over...

De bron is bruikbaar voor de vraag 'Wat was de prijs van goederen in de stadstaat Athene?'

1. juist
2. juist maar...
3. niet juist

10 min

Oefening met geschreven bron

Betrouwbaar? Bruikbaar?

Waar komt de naam 'Belg' vandaan?

vraag 2 

tot en 

met 5