Les 6: Uitdagingen voor de toekomst

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

5.3 Uitdagingen voor de toekomst

H5: Parlementaire democratie

Welkom!

Wat gaan we vandaag doen?

Opening lees blz 145

Terugblik: Machten scheiding

Uitleg en opdrachten 

Afsluiting met check-out

lees blz 145

Wat leer ik deze les?

Ik leer...

• ...uit te leggen wat de kloof tussen burger en politiek inhoudt en oorzaken en oplossingen ervan beschrijven.
  
• ... de rol van massamedia in politieke besluitvorming uit te leggen

• Trias Politica
• Gemeente
• Provincie
• Rijk

Terugblik vorige les

• Beeldvorming: de media beïnvloedt het beeld en onze voorstellingen van bepaalde personen en groepen mensen
  
• Stereotype: een vaststaand beeld over een groep mensen
  
• Vooroordeel: een oordeel over iets of iemand zonder dat je de feiten kent
  
• Discriminatie: het maken van onderscheid op basis van kenmerken die er niet toe doen
  

In hoeverre vertrouw jij de overheid (1-10)? Hoe komt dit?

Daling vertrouwen overheid

• 50% voldoende of hoger vertrouwen
  
• Verschil hoog en laagopgeleiden
  
• Aanhangers partijen
  

Kloof tussen burgers en politiek

"Burgers hebben steeds minder vertrouwen in de overheid als oplosser van maatschappelijke problemen"

Toeslagenaffaire

• 26.000 ouders
  
• Kinderen uit huis geplaatst
• Onderzoek affaire
  
• Kabinet Rutte III

Gasboren in Groningen

• 1959
  
• Veiligheidsrisico’s
  
• Aardbevingen en gronddaling
  
• Stress gerelateerde gezondheidsklachten
  

Oorzaken daling vertrouwen 

1. Showpolitiek
2. Coalitievorming
3. Representativiteit

1: Showpolitiek

Politiek heeft altijd een show element.
In de media:
Simpel, Persoonlijk en Extremer
> Wetten worden (te) kort uitgelegd 
> Kritiek op een plan wordt kritiek op de persoon
> Berichten met opvallende titel krijgen meer 'clicks'

Geen showpolitiek

Showpolitiek

Functies van massamedia 

• Informatieve: Maatschappelijke problemen.
• Spreekbuis: Actoren kunnen hun mening geven.
• Agendavorming: vormen van de politieke agenda.
• Commentaar: Weergeven van een visie.
• Waakhond: Controleren andere actoren.

2: Coalitievorming

• Politieke partijen bepalen zelf de coalitie. 
• Door de formatie hoeft niet altijd de grootste partij in de regering te komen.
• Daarnaast moeten er altijd compromissen gesloten worden.
• Voor een deel van de kiezers is dit frustrerend. Waarom?
  
  

3: Representativiteit

• Dit gaat om de vraag: In hoeverre is de politiek een afspiegeling van de maatschappij?
• Op basis van bijvoorbeeld:
  > Opleiding
  > Geslacht
  > Woonplaats 

Tweede kamer 2017

Op deze afbeelding zie je wat de representatie van heel Nederland op basis van opleiding zou moeten zijn. 

Als opleidingsniveau leidend zou zijn, zou er een ruime meerderheid zijn voor mensen die alleen middelbare school of een mbo hebben afgerond. Mensen met een universitaire of HBO-opleiding zouden zich moeten neerleggen bij een plek in de oppositie.

Bron: https://www.volkskrant.nl/kijkverder/2017/nieuwekamer/ (2017)

Tweede kamer 2017

Op deze afbeelding zie je de daadwerkelijke representatie op basis van opleiding in de Tweede Kamer (2017). 

De Tweede Kamer is dus niet representatief en dit begrip kan aan de hand van dit voorbeeld worden uitgelegd.

Opdrachten 

opdracht 9

opdracht 9 antwoorden

1, 2, 3 
Eigen antwoorden

opdracht 9 antwoorden

4) Media willen de politiek interessant houden/maken voor de burgers. En voor politici is bekendheid belangrijk en daarom proberen zo vaak mogelijk in de media te komen.

5) Voordeel: het showelement valt weg, de politiek gaat meer over de inhoud

Nadeel: Mogelijk worden bepaalde meningen overgerepresenteerd terwijl andere meningen helemaal niet aanwezig zijn.

6) Dit houdt in dat de hoeveelheid procent stemmen die je haalt ook die

hoeveelheid procent van de zetels is die je krijgt. Krijg je 10% van de

stemmen, dan krijg je ook 10% van de zetels.

7) Tijdens het proces van coaltievorming wordt er gekeken naar de hoeveelheid stemmen maar ook naar de ideologie van een partij. Als één partij heel veel stemmen heeft, maar qua ideologie niet in de buurt komt

van andere partijen, wordt het lastig om een meerderheid te vormen.

Daarom komen partijen met veel stemmen soms niet in de coalitie.

Andere oplossingen:

Meer inspraak:
> Verlaging kiesleeftijd
> Meer zetels in de
   tweede kamer 
> Invoeren referendum
> Doe-democratie

> Herinvoeren stemplicht

Meer Daadkracht:
> Invoeren van een                   kiesdrempel
> Een presidentieel stelsel
> Gekozen minister-                     president, gekozen                   burgemeester

3 "ideale" oplossingen

3 ideeën om de kloof tussen de kiezers en politici te verkleinen zijn:

1) Loting

2) Presidentieel stelsel (parlementair vs presidentieel)

3) Districtenstelsel (representativiteit vs evenredige vertegenwoordiging)

 

maken opdracht

Maak opdracht 10, 11 en 12 

Check

Met wie ben jij het eens?

A: "Politici gebruiken media om hun eigen show neer te zetten. De media zouden zich minder als speelbal moeten laten gebruiken."

B: "Politici moeten zich laten interviewen door journalisten die alleen maar nieuws willen maken. Media zijn vooral uit op amusement en spraakmakend nieuws."

Wat leerde ik deze les?

Ik leerde...

• ... wat de kloof tussen burger en politiek inhoudt en oorzaken en oplossingen ervan 
  
• ... wat de rol van massamedia in politieke besluitvorming is

Volgende les

Soevereiniteitsdilemma 

Huiswerk:

X