H5.2 Europa gaat de wereld overheersen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H5.2 Europa gaat de wereld overheersen

H5: Tijd van Burgers en Stoommachines

Huiswerk 2-4-2024

Schrijf op in je agenda

Maken opdracht 3 t/m 6 van §5.2

Toetsvraag: 4b en 6a

Leg uit dat de Belgische Revolutie (1830) een gevolg was van nationalisme

Wat valt je op als je kijkt naar de landsgrenzen van sommige Afrikaanse landen?

Lezen

Van handelspost naar imperium

• Je kunt beschrijven hoe de overzeese handelscontacten van Europeanen uitgroeiden tot een imperium.

Leerdoelen

Na deze les..:

• Kun je het begrip modern imperialisme koppelen aan de afbeelding
• Weet je voor welke landen de mensen in deze prent staan
• Kun je de betekenis van de prent uitleggen
• Kun je een gebeurtenis koppelen aan de prent

Zuid-Amerika

Afrika / Azie

Handelspost

Doel: Winst maken door spullen in te kopen en in Europa met winst te verkopen

Plantage

Doel: Winst maken door goedkoop spullen te verbouwen en met grote winst in Europa te verkopen

17e eeuw

Hoe konden plantagehouders in de 17e eeuw de kosten van de productie laag houden?

Modern Imperialisme (1870-1914)

• 19e eeuw / begin 20e eeuw
• Waarin Europese landen zoveel mogelijk koloniën veroveren
• Om een imperium (=wereldrijk) te vormen

Maken

Opdracht 4

Wat is tijdens de periode van het modern imperialisme het nieuwe doel van de Europese landen vanaf de 19e eeuw?

Een imperium stichtten 

De conferentie van Berlijn (1884-1885) 

Modern imperialisme

Economisch voordeel van koloniën

Industriële Revolutie

• Bevolking moet  produceren voor Europese markt

            koffie, katoen, tabak, etc.

• Europeanen halen grondstoffen uit de koloniën voor hun industrie 

            tin, aardolie, rubber, etc.

• Afzetgebied = plek om spullen te verkopen

Waarom was een groot imperium in de 19e eeuw voordelig voor een Europees land? Sleep naar het plaatje.

Europese fabriekseigenaren hadden eenvoudig toegang tot afzetmarkt en grondstoffen

Europese werkgevers konden goedkoop arbeiders uit de koloniën halen

Het Europese land kreeg betere wapens en snellere verbindingen

Het gaf Europeanen het gevoeldat zij tot een belangrijk land behoorden

Opdracht

Maak nu opdracht 3 t/m 5

10 minuten

Na deze les..:

• Kun je het begrip modern imperialisme koppelen aan de afbeelding
• Weet je voor welke landen de mensen in deze prent staan
• Kun je de betekenis van de prent uitleggen
• Kun je een gebeurtenis koppelen aan de prent

H5.2 Europa gaat de wereld overheersen

H5: Tijd van Burgers en Stoommachines

• Je kunt vier belangrijkste oorzaken noemen voor Modern Imperialisme
• Je kunt per oorzaak uitleggen of de oorzaak past bij cultureel, politiek of economisch
• Je kunt een beschrijving geven van het bestuur in Brits-Indië.
• Je kunt een beschrijving geven de economie in Brits-Indië.

Leerdoelen

Wat is modern imperialisme?

1. Veel grond in Europa veroveren
2. Veel kolonies stichten in Zuid Amerika
3. Veel grond veroveren en besturen in Afrika en Azie
4. Veel handelen met kolonies

Oorzaken modern imperialisme 1 (economische oorzaak)

1.  Een kolonie was economisch voordelig: 

        - grondstoffen voor de Europese fabrieken

        - koloniën waren goed afzetgebied

Economisch voordeel van koloniën

Industriële Revolutie

• Bevolking moet  produceren voor Europese markt

            koffie, katoen, tabak, etc.

• Europeanen halen grondstoffen uit de koloniën voor hun industrie 

            tin, aardolie, rubber, etc.

• Afzetgebied = plek om spullen te verkopen

Oorzaken modern imperialisme 2
(economische oorzaak)

2. Technologische voorsprong 

 Door de industriële revolutie konden koloniën makkelijker veroverd en bestuurd worden

- Stoomboot & stoomtrein 

- Telegraaf

- Moderne wapens

Oorzaken modern imperialisme 3
(Politieke oorzaak)

3.  Nationalisme 

-> Een imperium zorgde voor macht en aanzien

Prestigestrijd: wie heeft het grootste en sterkste imperium. 

      

Oorzaken modern imperialisme 4
(Cultureel)

4.  superioriteitgevoel 

• 'Witte Europeanen zou beter zijn dan andere huidskleuren' = racisme
  
• Het idee dat andere landen/volken moeten worden opgevoed

 superioriteitsgevoel

Afzetmarkt

Europese landen concurreren met elkaar om wie de meeste macht heeft 

Door de industriële revolutie zijn er veel grondstoffen nodig om de machines draaiende te houden 

Economische oorzaak

modern imperialisme 

Politieke oorzaak

modern imperialisme 

Culturele oorzaak

modern imperialisme 

Opdracht

Maak nu opdrachten 6 t/m 8

Of verlengde Instructie over Brits-Indië

H5.2 Europa gaat de wereld overheersen

Brits-Indië

3 opties

1. Meedoen met de uitleg ( 10 minuten)
2. Huiswerk (t/m 13)
3.  Antwoord geven op de vragen op de volgende slide

Vragen (Maak een screenshot)

1. Welke huidige landen omvatten de Britse kolonie 'Brits-Indië?
2. Leg uit hoe het kan dat slechts weinig Britten, zo'n grote kolonie konden besturen? Maak in je antwoord gebruik van een begrip uit het boek.
3. Was er voor de Indiase bevolking vooral sprake van politiek-bestuurlijke verandering of continuïteit? Leg je antwoord uit.
4. Geef twee redenen waarom Brits-Indië belangrijk was voor de Britse economie.
5. Een 19e -eeuwse Britse politicus doet de volgende uitspraak: "Zonder ons zouden de Indiërs een ongeschoold en achtergesteld volk zijn", waarom zou een Indiër het hiermee oneens zijn?

Brits-Indië

India, Sri Lanka, Pakistan, Bangladesh, Myanmar

± 250 miljoen mensen

Brits-Indië had 250 miljoen inwoners. Waarom was dat belangrijk voor de Britse economie?

Brits-Indië

Je kunt een beschrijving geven van het bestuur in Brits-Indië.

• Werd bestuurd door een indirect bestuur (aantekening)

        Indiase vorsten moesten doen wat Britten opdroegen

• 120.000 Britse inwoners
• 80.000 Britse militairen

Brits-Indië

Je kunt een beschrijving geven de economie in Brits-Indië.

• Belangrijk voor de Britse economie 

        Grondstoffen + afzetgebied voor Britse industrie

• Grondstoffen: katoen, thee en indigo
• Afzetgebied: 250 miljoen mensen

Brits-Indië

Britten wilden van India een modern land maken

• Moderne infrastructuur
•   Scholen om Indiase onderdanen 'op te voeden'

Welk politiek-bestuurlijk gevolg had dit grote aantal inwoners?

1. De Britten bouwden scholen om de bevolking te beschaven
2. De Britten konden niet alle gebieden van India besturen
3. De Britten maakten gebruik van de Indiase vorsten om dit grote aantal inwoners te besturen
4. De Britten hadden weinig te zeggen, want de Indiase vorsten waren feitelijk de baas

‘Prins Mirza Babar Sahib mag prins blijven, als hij maar luistert’:

‘Niets is mooier dan een krachtig leger’

‘Nooit meer democratie: dat brengt alleen maar ellende’

‘Om sterk te zijn heeft ons land zoveel mogelijk koloniën nodig’

‘Onze westerse ideeën zijn beter dan de oosterse’

‘Van nature kunnen zwarte mensen erg goed dansen

‘Wij Schotten horen niet thuis in Groot-Brittannië’

Indirect bestuur

militarisme

restauratie

modern imperialisme

superioriteitsdenken

racisme

nationalisme

Opdracht

Maak nu opdracht 8 t/m 11 op Memo Online

Kan je nu uitleggen wat nationalisme en modern imperialisme met elkaar te maken hebben?

Begrippen uit deze les

• Imperium
• Modern imperialisme
• Afzetgebied
• Superioriteitsdenken
• Racisme
• Indirect bestuur

MakeItMeme! 

Wat: Maak een Meme uit een onderwerp uit de les

• Modern Imperialisme 
• Superioriteitsdenken 
• Brits-Indië 

Hoe: In tweetallen 

Regels:

• Gebruik jullie eigen naam
• Geen kwetsende memes !

makeitmeme.com

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen