9.2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

9.2 Stikstofkringloop

Hoe beïnvloeden mensen de stikstofkringloop?

begrippen: stikstoffixatie/-binding, groenbemesting, eutrofiëring, hypoxie, zure regen, vermesting, cyanobacteriën, 

Doel 9.2

☐ 4. Je beschrijft de stikstofbinding door bacterien

☐ 5. Je legt uit hoe menselijke activiteiten de N-kringloop beïnvloeden

☐ 6. Je legt de gevolgen van N-toename op het land en in het water uit en je beschrijft maatregelen om de N-toename te beperken. 

Nijntje en het nitraat

Binas 93H

Binas 93G

Hoort het proces dissimilatie tot de C-kringloop, de N-kringloop of beide?

1. Bij de koolstofkringloop
2. Bij de stikstofkringloop
3. Bij beide kringlopen

Hoe werkt groenbemesting?

Knolletjesbacteriën

Rhizobium

anaerobe omstandigheden

enzym nitrogenase

N₂ --> NH₄⁺ --> aminozuren

plant geeft: koolhydraten

plant krijgt: NH₄⁺ en aminozuren

^{bonen, soja, klaver}

Groenbemesting: sommige landbouw bedrijven laten op een akker lupine groeien die ze daarna onderploegen (dus niet oogsten). Het volgende jaar kunnen ze een ander gewas telen zonder extra te bemesten, leg dit uit.

Doel 9.2 

Huiswerk: Maak 15 t/m 23

☐ 4. Je beschrijft de stikstofbinding door bacterien

☐ 5. Je legt uit hoe menselijke activiteiten de N-kringloop beïnvloeden

☐ 6. Je legt de gevolgen van N-toename op het land en in het water uit en je beschrijft maatregelen om de N-toename te beperken. 

Doel 9.2

☐ 4. Je beschrijft de stikstofbinding door bacterien

☐ 5. Je legt uit hoe menselijke activiteiten de N-kringloop beïnvloeden

☐ 6. Je legt de gevolgen van N-toename op het land en in het water uit en je beschrijft maatregelen om de N-toename te beperken. 

Maar eerst: WAAROM?

Eutrofiëring

Algenbloei – geen zonlicht meer bij waterplanten – dode algen en dode planten zakken naar de bodem en worden afgebroken door reducenten (aeroob) – zuurstoftekort in het water. Hypoxie: zuurstofarme waterlagen

Dit is nodig om te voorkomen dat er te veel voedingsstoffen in het water komen (eutrofiëring).

Ammonificerende en (de)nitrificerende bacteriën worden gebruikt in de rioolwaterzuivering. 

NOx

Stikstofoxide verbindingen komen vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen.

Reageren in de atmosfeer met water -> vormt HNO3 = zuur

-> zure regen.

Stikstofverbindingen in de lucht zorgen voor vermesting.

Vergrassing , afname van de biodiversiteit

1. Noteer in drie stappen hoe NO3- uit het rivierwater kan leiden tot sterfte van bodemdieren in de zee.

2. Licht toe dat juist meren gevoelig zijn voor eutrofiëring.

3. Hoeveel miljoen ton N komt er via natuurlijke N-fixatie jaarlijks in de stikstofkringloop op het land?

10. a) Hoeveel miljoen ton stikstof komt per jaar in de stikstofkringloop vanuit de atmosfeer?
b) Hoeveel miljoen ton gaat van de kringloop naar de atmosfeer terug?

11. Casus Stikstof verwijderen uit aquarium
In vrijwel elk aquarium is de hoeveelheid N een probleem. Hoge concentraties NH4 + uit de organische resten van planten, dieren en voer leiden tot sterfte van vissen en veel NO3 - leidt tot algengroei. Zeewateraquaria hebben heel O2-rijk water. In deze aquaria gebruiken liefhebbers poreuze stenen om het N-gehalte van het water laag te houden. Diep in de gaatjes van de steen leven bacteriën onder anaerobe omstandigheden
Licht toe dat de bacteriën het N-gehalte van het water omlaag brengen.

Doel 9.2 klascode: ynjkn

☐ 4. Je beschrijft de stikstofbinding door bacterien

☐ 5. Je legt uit hoe menselijke activiteiten de N-kringloop beïnvloeden

☐ 6. Je legt de gevolgen van N-toename op het land en in het water uit en je beschrijft maatregelen om de N-toename te beperken. 

Nu casus fosforkringloop. ( vraag 31)

Daarna oefenen N- kringloop biologiepagina ( lessonup)

Huiswerk: Maak opgave 24 t/m 32  oefen met vragen

Stelling:
de 'fosforkringloop' is geen kringloop
Geef een argument voor en een argument tegen.

Maak nu vraag 31 casus fosforkringloop 

Daarna Huiswerk : maak par 9.2 opgave 24 t/m 32

biologiepagina.nl

Doel 9.2

☐ 4. Je beschrijft de stikstofbinding door bacterien

☐ 5. Je legt uit hoe menselijke activiteiten de N-kringloop beïnvloeden

☐ 6. Je legt de gevolgen van N-toename op het land en in het water uit en je beschrijft maatregelen om de N-toename te beperken. 

Huiswerk: Maak opgave 24 t/m 32  oefen met vragen zie volgende slide

biologiepagina.nl