Braakbal pluizen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Braakballen

Uilen 

Vertel: 

• Verschillende uilensoorten herkennen
  
•  Vertellen wat braakballen zijn
  

Aan het einde van het practicum kun je....

Verschillende muizensoorten herkennen aan de hand van de schedel, het gebit en de kaak. Dit doe je met behulp van een zoekkaart/ determinatietabel.

Aan het einde van de voorbereidende les kun je....

Doe: Vertel het doel van de les.

Eerst een paar weetjes over uilen

Vertel: 

Hoe kunnen uilen hun kop zover omdraaien?

Introductie video

Doe: Bekijk de video.

Vertel: Uilen kunnen hun kop 270 graden draaien. In deze video zoekt Maurice van het Klokhuis uit hoe ze dat doen.

Hoe kunnen uilen hun kop zover omdraaien?

1. door de gaten tussen de nekwervels
2. door hun 7 nekwervels
3. de kop draait niet, maar het lichaam draait
4. door hun 14 nekwervels

Quizvraag

Vraag: Uilen kunnen hun kop wel 270 graden dus omdraaien, maar hoe doen ze dat?

Antwoord: A en D
Extra uitleg: Een uil heeft 14 nekwervels. In vergelijking heeft een mens er maar 7. De aders in hun nek raken niet in de knoop, doordat er voldoende ruimte tussen zit.

Vier uilsoorten

Vertel: Er zijn héél veel uilensoorten, maar vandaag bekijken wij deze vier: (v.l.n.r.) de bosuil, de oehoe, de kerkuil en de steenuil.

Vraag: Zien jullie al verschillen en gelijkenissen tussen deze uilen? Welke?

bosuil

De bosuil is de meest voorkomende uilsoort in Europa. Je vindt hem op allerlei plekken: van bossen tot grote woonwijken.

Wist je dat uilen met zwarte ogen zoals de bosuil 's avonds jagen?

De bosuil eet van alles, vandaar dat hij op veel verschillende plekken kan wonen. Zo eet hij veel kleine zoogdieren zoals jonge konijnen en duiven. maar ook insecten.

Donkere ogen

Bosuilen zijn er in drie verschillende kleuren: grijs, donkerbruin en roestrood. Alle kleuren hebben wel een soort strepen op hun verenpak. Welke kleur heeft deze bosuil?

Informatieve kijkafbeelding

Vertel: Dit is een bosuil. Kijk eens goed. Hoe kunnen we hem herkennen?

Doe: Klik op de hotspots voor tips, weetjes en antwoorden.

oehoe

Ze hebben grote oorpluimen van wel 8 centimer! Dit zijn geen oren. Die zitten verstopt onder hun verenvacht.

Oehoe's zijn te herkennen aan hun oranje ogen

Bosuilen hebben donkere en lichtbruine veren met donkere vlekken en strepen.

Doordat hij zich goed kan aanpassen woont hij op veel verschillende plekken. Het belangrijkste is voor de oehoe dat er in de zomer en winter genoeg voedsel is.

De oehoe is de grootste uil van Europa. Hij is wel 70 centimeter lang en heeft een spanwijdte van 1.70 meter.

Informatieve kijkafbeelding

Vertel: Dit is een oehoe. Kijk eens goed. Hoe kunnen we hem herkennen?

Doe: Klik op de hotspots voor tips, weetjes en antwoorden.

hartvormig wit gezicht

Ze eten vooral veldmuizen.

In bossen is de kerkuil bijna nooit. Je vindt hem eerder in een landschap die door de mens is gemaakt, zoals een boerenlandschap.

Kerkuilen worden actief als het donker is om in het open veld te jagen.

kerkuil

Geelbruine buik met zwarte spikkels

donkere ogen

Bruinoranje veren

Informatieve kijkafbeelding

Vertel: Dit is een kerkuil. Kijk eens goed. Hoe kunnen we hem herkennen?

Doe: Klik op de hotspots voor tips, weetjes en antwoorden.

Bruine veren
met witte vlekjes

Gele snavel

Gele ogen

steenuil

Je kunt de steenuil vinden op grote stukken land met oude bomen, struiken, heggen en weitjes, waar ze genoeg schuilmogelijkheden, broedholen en zitplaatsen hebben om vanuit te jagen én voedsel te vinden.

Het is de kleinste uil van Nederland.

Ze eten vooral veldmuizen, maar ook andere kleine zoogdieren, kleine vogels en insecten.

Informatieve kijkafbeelding

Vertel: Dit is een steenuil. Kijk eens goed. Hoe kunnen we hem herkennen?

Doe: Klik op de hotspots voor tips, weetjes en antwoorden.

Wat zijn de namen van de vier uilen?

bosuil

steenuil

oehoe

kerkuil

Horen en vliegen

Video

Doe: Bekijk de video.

Vertel: In deze video leerden wij hoe uilen kunnen horen en hoe zij zo stil kunnen vliegen. Weet jij nog hoe? (Klik naar de volgende slide voor de vragen)

Hoe kunnen uilen horen?

1. door hun oren aan de zijkant van hun hoofd
2. hun gezicht vangt geluid op
3. hun snavel vangt geluid op
4. ze hebben geen oren

Antwoord: A en B: Hun gezicht vangt het geluid op voor hun oren aan de zijkant van hun hoofd.

Extra uitleg: Veel uilen hebben rond hun ogen een cirkel van veren, de ‘sluier’. Deze sluier geeft mensen vaak het gevoel dat een uil een gezichtsuitdrukking heeft. Maar, deze stijve, bijzonder gevormde veren hebben een heel andere functie. Ze zorgen ervoor dat geluid tot wel 10 x wordt versterkt en naar de oren geleid. Uilenoren zijn trouwens gaatjes aan de zijkant van de kop, verstopt onder de veren van die sluier.

Hoe kunnen uilen zo stil vliegen?

1. ze flapperen weinig met hun vleugels
2. door de haakjes aan hun vleugels
3. door hun flexibele veren
4. door hun brede vleugels

Antwoord: B en C. Door hun soorten veren.

Extra informatie: Wanneer lucht beweegt, neemt het geluid mee. Hoe meer beweging er is in de lucht, hoe meer geluid. De uil die maakt maar weinig bewegingen in de lucht, dus is er weinig geluid, maar vooral de veren zorgen ervoor dat hij zo stil kan vliegen.

https://schooltv.nl/video/nieuws-uit-de-natuur-uilen-en-muizen/#q=braakbal

8.39-11.23

Bekijk de video van de braakballen

Vertel: 

Hoeveel braakballen braakt een uil gemiddeld uit?

1. Elke dag één.
2. Maximaal drie keer op een dag.
3. Na elke maaltijd vaak wel één.
4. Eén braakbal in twee dagen.

A. Elke dag één.

B. Maximaal drie keer op een dag.

C. Na elke maaltijd vaak wel één.

D. Eén braakbal in twee dagen.

Voorbeelden van braakballen

Vertel: 

Practicum: Braakbal pluizen.

Doel practicum

- Je pluist een braakbal uit en brengt de gevonden muizensoorten in kaart met behulp van een zoekkaart.

- Je maakt een poster (zwart A4 tje) met daarop onderdelen van muizenskeletjes en de naam van de muis.

(Lijm of plakband)

Vertel: 

Practicum: Braakbal pluizen.

 Je komt met name muizenbotjes tegen in een braakbal.

De soort kun je herkennen aan de schedel, de kaken en het gebit.

Er zijn 3 groepen muizen:

• Woelmuizen
  
• Spitsmuizen
  
• Ware muizen
  

Vertel: 

Kenmerkend voor deze groep is het zigzagpatroon in de kauwvlakken van de kiezen in de onderkaak. 

Voorbeeld van een woelmuis

Rosse woelmuis

Vertel: 

Spitsmuizen hebben kleine scherpe tandjes om insecten fijn te kunnen kauwen. 

Voorbeeld van een Spitsmuis

Huisspitsmuis

Vertel: 

Ware muizen hebben knobbelkiezen, net als bij de mens. 

Voorbeeld van een ware muis

Dwergmuis

Vertel: 

Practicum: Braakbal pluizen. 

Voorbeeld zoekkaart. 

Vertel: 

Practicum: Braakbal pluizen. 

Voorbeeld zoekkaart. 

Vertel: