KA34: De opkomst van emancipatie bewegingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA34: De opkomst van emancipatiebewegingen

Arbeiders, confessionelen en vrouwen voelden zich achtergesteld in de samenleving. Zij streden op diverse gebieden voor gelijke rechten en dus voor emancipatie. 

Leerdoelen KA33

35: Je kent de betekenis van het begrip 'emancipatiebeweging'. 

36: Je kunt uitleggen wat het uitgangspunt van het socialisme is. 

37: Je kunt uitleggen wat de theorie van Marx is en in welk opzicht de sociaaldemocraten afwijken van de theorie van Marx.

38: Je kunt uitleggen wat het uitgangspunt van het confessionalisme is. 

39: Je kunt uitleggen welk emancipatiedoel de confessionelen hadden en hoe zij dit doel dachten te bereiken. 

40: Je kunt uitleggen wat het uitgangspunt van het feminisme is. 

41: Je kunt uitleggen welk emancipatiedoel de feministen hadden en hoe zij dit doel dachten te bereiken. 

Terminologie

• Emancipatie: gelijkwaardige positie verkrijgen vanuit een achtergestelde positie
• Arbeiders, vrouwen en confessionelen
• Idealen verwezenlijken door uitbreiding van politieke rechten
• Strijd om gelijke rechten voor iedereen begint hier!

LD: 35

Ontstaan socialisme

• Marx' en Engels' Communistisch Manifest basis voor socialisme
• Strijd tussen de bezittende (bourgeoisie) en niet-bezittende klasse (proletariaat) zou moeten uitmonden in een opstand!
• Klassenstrijd zou gewonnen worden door het proletariaat

LD: 36

Communisme

• Na overgangsperiode zou ideale (communistische) samenleving ontstaan
• Geen heersers of onderdrukten
• Alle productiemiddelen gemeenschappelijk bezit
• Geen beloning voor prestatie, maar ontvangen wat ze nodig hadden

LD: 37

Splitsing

• Arbeiders kregen het langzaam beter; prijzen dalen, lonen stijgen
• Communisten blijven geloven in revolutie
• Sociaaldemocraten: einddoel hetzelfde, maar in kleine stapjes via sociale wetten
• Krijgen meer aanhang dan communisten

LD: 37

Confessionelen

• Geloof als uitgangspunt voor politieke idealen
• Katholieken en protestanten
• Na de Nederlandse Opstand waren de katholieken bij wet achtergesteld; pas bij de grondwet van 1848 werden zij gelijkgesteld
• (Daarom zijn bijna alle kerken in Brabant van ná 1848)

LD: 38

Emancipatie confessionelen

• Strijden tegen scheiding van kerk en staat
• Vrijheid van onderwijs, maar enkel openbaar onderwijs werd gefinancierd door de overheid
• Strijd om 'bijzonder onderwijs' gefinancierd te krijgen wordt ook wel de Schoolstrijd genoemd.

LD: 39

Feminisme

• Arbeidersvrouwen werkten, vrouwen uit bourgeoisie niet
• Groeiende onvrede onder vrouwen uit rijke burgerij over hun ondergeschikte positie
• Vrouwen hadden nauwelijks rechten in bijv. huwelijk en politiek
• Beweging die opkomt voor rechten van de vrouw: Feminisme

LD: 40

Emancipatiedoel feministen

• Verwerven kiesrecht om invloed uit te oefenen op wetgeving
• Positie via parlementaire weg verbeteren
• VB: Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker

LD: 00

Pacificatie van 1917

• Arbeiders: Algemeen kiesrecht
• Confessionelen: Financiering bijzonder onderwijs
• Vrouwen: Passief kiesrecht, in 1919 actief kiesrecht

Bespreken vragen

• Wat is het verband tussen de industriële revolutie, de sociale kwestie en opkomende emancipatiebewegingen?
• Wat is het verband tussen de Verlichting en de emancipatie bewegingen?