Pathologie ademhalingsstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Zorgvragers met aandoeningen 

aan longen en luchtwegen

Lesplanning

1. Herhaling anatomie van de luchtwegen
2. Aandoeningen aan de longen en luchtwegen: 

• COPD 
• Astma 
• Longontsteking
• Longembolie
• Pneumothorax
• Longcarcinoom 

bronnen en opzet

Zorgpad 

Basisboek pathologie

PP

Het ademhalingsstelsel kun je onderverdelen in twee delen. Welke twee delen?

Ademhalingsstelsel

Bovenste luchtwegen?

Onderste luchtwegen?

Bij de inademing door je neus of mond komt lucht via je keelholte, strottenhoofd, luchtpijp en luchtpijptakken in je longen en uiteindelijk je longblaasjes terecht.

Anatomie

Ademhalingsstelsel 

Ademhalingsstelsel 

Bovenste luchtwegen

Onderste luchtwegen

Waar bestaan de bovenste luchtwegen uit?

Bovenste luchtwegen

• de neusholte
• de mondholte
• de keelholte (farynx)
• het strottenhoofd (larynx).

Waar bestaan de onderste luchtwegen uit?

Onderste luchtwegen

• de luchtpijp (trachea)
• de luchtwegvertakkingen:
• een linker en rechter hoofdaftakking (hoofdbronchi);
• de kleinere aftakkingen (bronchi en bronchioli);
  
• de longblaasjes (alveoli).

Longen

De luchtwegvertakkingen en de longblaasjes worden samen de longen genoemd. 

Wat is de normale ademhalingsfrequentie van een volwassen persoon?

1. 30-40 keer p.m.
2. 20-25 keer p.m.
3. 12-20 keer p.m.
4. 12-18 keer p.m.

Ademhalingsfrequentie

Baby: 30-40 keer p.m.

Kind tot 12 jr: 20-25 keer p.m. 

Tiener: 12-20 keer p.m.

Volwassene: 12-18 keer p.m.

Welke verschijnselen kun je nou tegenkomen

 rondom de ademhaling?

• Kortademigheid
• Cyanose
• Hoesten
• Sputum opgeven
• Piepende ademhaling (wheezing)
• pijn in de borstkas

Welke verschijnselen kun je nou tegenkomen

 rondom de ademhaling?

hoesten:

• prikkelhoest: beginnende verkoudheid
• droge hoest: longontsteking
• sputum: longemfyseem

Hoe ontstaat deze ademhaling?

1. Metabole acidose
2. Metabole alkalose
3. Respiratoire acidose
4. Respiratoire alkalose

Welke ademhalingspatroon zien we hier?

1. Kussmaul
2. Cheyne-Stokes
3. Gaspen
4. Hyperventilatie

Snelle ademhaling

Geen ademhaling

Bradypneu 

Dyspneu

Tachypneu  

Apneu

Oppervlakkige/langzame  ademhaling

Benauwdheid 

Zorgvragers met COPD

COPD

Chronic obstructive Pulmonory disease

Chronische respiratoire aandoeningen aan de longen

Oorzaken COPD

• Roken 
• De erfelijke ziekte alpha-1.
• Een slecht behandelde astma.
  
• Blootstelling aan chemicaliën en dampen.
  
• Beschadigingen vd longen door ziekten (acute bronchitis, longontstekingen)
• Ouderdom

Behandeling COPD

• Medicatie (luchtwegverwijders, slijmoplossers, antibiotica, ontstekingsremmers, combinatie van medicijnen, anti-allergiemiddelen)
• Inhalator/vernevelaar
• Zuurstoftherapie
• Revalidatie

Waarbij houdt je rekening bij 

een zorgvrager met COPD? 

Roken                                                                         Houding en beweging

Huidverzorging                                                      Ontlasting

Voeding                                                                     Benauwd

Hoesten                                                                     Medicatie inhaleren

Griepprik                                                                   Hulpmiddelen en voorzieningen

Psychosociale begeleiding

Zorgvragers met Astma

Oorzaken en vormen van Astma

• Erfelijk
• Omgevingsfactoren 

-----------------------------------------

• Allergisch astma 
• Niet-allergische astma (intrinsiek astma)
• Inspanningsastma.
  
• Beroepsastma 

Behandeling Astma

• Medicatie (luchtwegverwijders,  ontstekingsremmers, Anti-IgE, antihistaminica, immunotherapie)
• Aanpassingen in leefomgeving (saneren)

Waarbij houdt je rekening bij 

een zorgvrager met Astma? 

Roken                                                                         Houding en beweging

Astma-aanval                                                         Ontlasting

Voeding                                                                     Benauwd

Hoesten                                                                     Medicatie inhaleren

Huidverzorging                                                      Geuren

Emoties                                                                      Zelfmanagement

Psychosociale begeleiding

Zorgvragers met Longontsteking

Oorzaken Longontsteking

• Een ontsteking van de kleine luchtwegen en longblaasjes door bacteriën, virussen, schimmels of parasieten

Behandeling Longontsteking

• Medicatie (antibiotica, luchtwegverwijders, slijmoplossers, pijnstillers)  
• Vernevelaar
• Zuurstof toedienen
• Controle vitale functies
• Genezing soms pas na zes weken

Waarbij houdt je rekening bij 

een zorgvrager met Longontsteking? 

Roken                                                                         Houding en beweging

Huidverzorging                                                      Ontlasting

Voeding                                                                     Benauwd

Hoesten                                                                     Medicatie inhaleren

Psychosociale begeleiding

Vergis je niet!

Een pneumonie kan dodelijk zijn. 

Vooral onder kwetsbare mensen 

maakt een pneumonie 

veel slachtoffers.

Pneumothorax

Er is vanuit de binnenkant of de buitenkant een open verbinding ontstaan met de pleuraholte. Normaal is de pleuraholte afgesloten (vacuüm).

Door de negatieve druk kunnen het borst- en longvlies vrij van elkaar bewegen.

soorten pneumothorax

Primaire pneumothorax - zonder duidelijke reden

Secondaire pneumothorax - longziekte aan ten grondslag

Traumatische pneumothorax

Spanningspneumothorax (complicatie van een pneumothorax)- open verbinding functioneert als ventiel; lucht gaat er wel in maar niet uit. Dit is dodelijk en snel handelen door een snelle punctie is noodzakelijk.

Symptomen

Plotseling optredende scherpe pijn, gerelateerd aan de ademhaling.

Acute kortademigheid.

Kan cyanotisch worden.

Na een tijdje nemen de klachten af.

Wat betekend cyanose?

1. blauwe verkleuring van de huid en slijmvliezen ten gevolge van een abnormaal zuurstoftekort van het bloed
2. Tijdelijke of blijvende stilstand van de ademhaling
3. de verplaatsing van lucht van buiten het lichaam via de luchtwegen naar de longblaasjes (alveoli) waar de gaswisseling plaatsvindt
4. bloeddoorstroming van de longen

A. cyanose

B. apnoe

C. ventilatie

D. perfusie

Behandeling pneumothorax

Spontaan herstel.

Thoraxdrain.

Plakken van de long bij recidieven.

Operatief herstel van het gat. 

Longcarcinoom

Een maligne tumor die uitgaat van het longweefsel.

Niet-kleincellig en kleincellig.

Metastasering van bijvoorbeeld prostaatkanker of borstkanker.

Wat is de grootste risicofactor voor longcarcinoom?

Welke verschijnselen kunnen mogelijk wijzen op longcarcinoom?

Mogelijke verschijnselen

hoestklachten

opgeven van bloed

kortademigheid

terugkerende temperatuurverhoging

heesheid

pijn

vermagering

vermoeidheid

slechte eetlust

Diagnose

bloedonderzoek

thoraxfoto

ct-scan

bronchoscopie met punctie en/of biopsie

Wat is een punctie en biopsie?

Bij een punctie wordt met een dunne, holle naald cellen en/of vocht uit een afwijking opgezogen. Hieraan kunnen we bijvoorbeeld alleen zien of een afwijking goed- of kwaadaardig is. Bij een biopsie wordt een stukje weefsel weggehaald met een dikke, holle naald. Dit weefsel geeft bij onderzoek meer informatie.

Behandeling

Operatie, bestraling, chemotherapie of een combinatie hiervan, dit ligt aan het stadium.

Slechte prognose en hoog percentage recidief. 

Zorgvragers met Longembolie

Oorzaken Longembolie

• Roken 
• Ziekenhuisopname - Chirurgie
• Fractuur aan bekken, heup of been
• Verhoogd stollingspotentieel van het bloed
• Een genetische aanleg 
• Een beschadiging aan de wanden van bloedvaten
  
• Trauma en letsel

Behandeling Longembolie

• Medicatie (bloedverdunners)
• Zuurstof (bij verlaagd zuurstofgehalte)

Waarbij houdt je rekening bij 

een zorgvrager met Longembolie? 

Roken                                                                         

Huidverzorging                

Beweging 

Voeding                                     

Psychosociale begeleiding

algemeen

• mondverzorging
• voeding
• activiteiten, belasting 

Welke ziektebeelden zie je ook op jouw afdeling?

Opdracht 

Verdeel de groep in tweeën. 

Groep A; maak 20 toetsvragen + antwoordmodel over anatomie/fysiologie. gebruik hiervoor Zorgpad.

Groep B; maak 20 toetsvragen + antwoordmodel over pathologie, gebruik hiervoor basisboek pathologie.

Groep A maakt toets B en Groep B maakt toets A.

Kijk je eigen toets na met behulp van het antwoordmodel.

Schrijf 1 ding op wat je hebt geleerd.

Geef aan hoeveel procent je geleerd hebt.

0100