Les 1; Pers zorg; mondverzorging

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Persoonlijke verzorging

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je vertellen:

-  wat onder uiterlijke verzorging wordt verstaan

-  Wat mondzorg is en welke taak jij als beroepsbeoefenaar hebt

Wat versta je onder uiterlijke verzorging?

Noem 5 producten die
altijd in je toilettas zitten.

Uiterlijke verzorging 

• mond, gebit of gebitsprothese verzorgen
  
• ogen, bril, contactlenzen en kunstoog verzorgen
  
• oor en hoortoestel verzorgen
  
• neus verzorgen
  
• haar verzorgen: kammen, wassen en drogen, baard scheren
  
• nagels verzorgen
  
• voorlichting geven over de uiterlijke verzorging
  
• hulpmiddelen aanbieden om zelfstandigheid te bevorderen

Als je een zorgvrager helpt bij de uiterlijke verzorging, dan:

• zorg je voor zijn privacy
  
• zorg je voor de nodige materialen en de bereikbaarheid ervan
• benader je de zorgvrager rustig en handel je overzichtelijk
• moedig je zelfzorgactiviteiten aan
• leg je uit hoe de zorgvrager zichzelf binnen zijn mogelijkheden kan verzorgen
• houd je rekening met speciale gelegenheden van de zorgvrager, zoals visite ontvangen, uitgaan.

Waar houd je rekening mee?

• het gezichtsvermogen
  
• de kracht, het coördinatievermogen, het evenwicht
  
• de balans
  
• de hoeveelheid energie
  
• de fijne motoriek
  
• het cognitief vermogen
  
• de mogelijkheid om bewegingen uit te voeren
  
• het ziektebeeld

Waar let je op bij
mondverzorging

Een goede mondgezondheid is belangrijk voor de kwaliteit van leven. 

ANAMNESE MOND

• Wanneer en hoe vaak poetst de zorgvrager gewoonlijk zijn tanden?
  
• Welke producten gebruikt hij? (tandpasta, flosdraad, mondwater)
  
• Heeft de zorgvrager zijn eigen tanden of een tandprothese, brug of kunstgebit?
• Heeft de zorgvrager mondproblemen, zoals bloedend tandvlees?

Een gezond gebit herkennen

• Het tandvlees, gehemelte en de tong zijn lichtroze van kleur
• Het tandvlees bloedt niet bij aanraking
• Er zijn geen zwellingen, puistjes of zweertjes in de mond of op de lippen
• Tanden of kiezen vertonen geen breuken
• De mond ruikt niet
• De mond is vochtig
• Er wordt geen pijn ervaren

Na het poetsen van natuurlijke tanden moet de zorgvrager de mond spoelen

1. Waar
2. Niet waar

Een gebitsprotese poets je met tandpasta.

1. Waar
2. Niet waar

Taken van een verzorgende en verpleegkundige

• Dagelijks mondverzorging toepassen
• Signaleren en rapporteren wijzigingen
• Professionele zorg inschakelen

Het gebit: de eerste stap in het verteren van voedsel

Snijtanden

Hoektanden

Kiezen

tanden waarmee stukken van voedsel wordt afgebeten

tanden waarmee stukken van voedsel wordt afgebeten

tanden met een knobbelige bovenkant waarmee voedsel wordt fijngemalen

Wat is cariës?

1. een gaatje in het tandglazuur
2. het ontbreken van verstandskiezen
3. een scheefstaand gebit
4. tandsteen

Wat is een gebitsprothese?

Een gebitsprothese of kunstgebit vervangt ontbrekende tanden en kiezen. Als gevolg van tandbederf, een ongeval of erfelijkheid kunnen er tanden en kiezen ontbreken. Een gebitsprothese wordt tegenwoordig zo mooi gemaakt dat het niet van een natuurlijk gebit is te onderscheiden.

Er bestaan diverse soorten prothesen:

1. Volledige uitneembare prothese (kunstgebit) 

2. Kunstgebit op implantaten 

3. Gedeeltelijke prothese  

1. Volledige uitneembare prothese (kunstgebit)  

Een volledig kunstgebit vervangt al uw tanden en kiezen. Een volledig kunstgebit betekent dat de kaak volledig tandeloos is. Dit kan ook alleen gaan om de boven- of onderkaak. Deze prothese is uitneembaar. 

2. Kunstgebit op implantaten  

Het kunstgebit op implantaten is een volledig kunstgebit dat vastzit in de kaak. Het zit vast op implantaten die in het kaakbot worden gebracht. Hierdoor zit uw kunstgebit stevig vast in uw mond en hoeft u geen kleefpasta’s te gebruiken. Er zijn 2 varianten, een uitneembaar klikgebit welke u dagelijks in- en uit kunt “klikken” om het te reinigen. En een all-on-4 die vast zit op uw kaak en dus niet uitneembaar is. 

3. Gedeeltelijke prothese   

Mist u een of enkele tanden en/of kiezen, ziet u een volledig kunstgebit (nog) niet zitten en is een kroon op implantaat voor u ook geen goede oplossing? Kies dan voor een ‘gedeeltelijk kunstgebit’ zoals een frameprothese of een kunsthars plaatje dat de missende elementen in uw eigen gebit aanvult.

Verzorgen gebitsprothese

2x dgs water en zeep en prothese borstel 

Geen tandpasta

S'nachts uit, droog wegleggen

evt 1x per week in beetje natuurazijn en water

VILANS!

Zoek op Vilans het protocol op van mondzorg, scheren en nagels knippen.

Noem 2 dingen wat je hebt gelezen, die je nog niet wist

Wat is kenmerkend voor een vergevorderde tandvleesontsteking (parodontitis)? Meerdere antwoorden mogelijk

1. Pijn
2. Bloeding bij het poetsen
3. Gezwollen tandvlees
4. Sterke vieze geur uit de mond

Stelling: Als iemand een droge mond heeft, dan komt dit vaak door medicatie.

1. Ja
2. Nee

Welke plek in de mond is het belangrijkste om te poetsen?

1. De bovenkant van de tanden en kiezen.
2. De buitenkant van de tanden en kiezen.
3. De binnenkant van de tanden en kiezen.
4. De tandvleesranden rondom de tanden en kiezen

Als een zorgvrager niet meer zelf kan poetsen en het wel toe laat, maar het poetsen niet door mantelzorger/ zorgverlener gedaan wordt dan is dit verwaarlozing

1. Ja
2. Nee

Hulp bieden bij scheren

Hulp bieden bij scheren

• Als helpende ondersteun je de cliënt die zichzelf niet meer kan scheren;
• Je scheert elektrisch of met een scheermes;
• Belangrijk is dat jij als helpende iemand niet bezeert en het scheerapparaat schoonmaakt.

voorkeur zorgvrager

Wanneer nat - of droog scheren met een scheerapparaat?

voorkeur van de zorgvrager

Nat scheren

• Vraagt meer lef en oefening.
• Scheer altijd met de groeirichting van de haren mee. 

droog scheren

voordeel: sneller

hoeft niet in de badkamer

Nagelverzorging

Nagelverzorging

• Nagelverzorging houdt in dat je de nagels schoon houd en regelmatig knipt of vijlt.
• Nagels groeien op het nagelbed, de nagelwortel zit tussen het bot en de huid van de vinger. De huid van de vinger eindigt in een nagelriem.
• Cliënten die moeite hebben met het verzorgen van hun nagels moet overnemen. Pas  op voor rondvliegende nagels bij het knippen.
•  Pedicure, deskundige voor eelt en nagelafwijkingen.
• Nagelaandoeningen zijn ziekten of afwijkingen van de nagels.

vingernagels knippen 

Dit mag wel behalve:

Als de zorgvrager diabetes mellitus heeft dit is suikerziekte mag je helemaal geen nagels knippen

risico: klein wondje wat niet geneest bij diabeten!!!!

Nagels knippen

Nagels verschonen

Verzorging.............

• Nagels niet te kort knippen, teennagels recht afknippen
• Goed afdrogen, ook tussen de tenen: voorkomen van schimmels
• Regelmatig voeten insmeren
• Elke dag schone (katoenen) sokken
• Goed passende schoenen en pantoffels
• Observeren en rapporteren
• Aandachtspunten in zorgleefplan

Wel en niet doen

Oudere cliënten kunnen moeilijker hun nagels verzorgen. Ze missen de kracht voor het knippen of vinden het lastig om te bukken voor de teennagels.

Teennagels worden altijd door een pedicure of door familieleden geknipt. Dit heeft te maken met gezondheidsrisico’s. Als helpende doe je dit nooit.

Nagels van de handen doen de wel. 

Denk ook aan een verwenmiddag met handen verzorging en nagelslakken.

Hoe ontstaat een ingegroeide teennagel?

1. Door een voetschimmel
2. Door het dragen van te grote schoenen
3. Verkeerd knippen van de nagels
4. Door het hebben van nepnagels

wanneer mag je geen nagels knippen?

1. bij reuma
2. bij een diabeet
3. bij een verlamming