6.3 Burgers aan de macht: Franse Revolutie

6.3 Burgers aan de macht: Franse Revolutie

Leerdoel

Je kan de oorzaken en gevolgen noemen van de Franse revolutie uitleggen in welk opzicht het een democratische revolutie is 

Democratische revolutie

Begrippenlijst:

“Revolutie die is gebaseerd op het idee van volkssoevereiniteit en die als belangrijkste doelen heeft alle of een deel van de burgers inspraak te geven in het bestuur en de grondrechten van burgers vast te leggen in een grondwet.” 

Wat zijn de oorzaken van de Franse revolutie?

Verlichting in Frankrijk

• Verzet tegen standenmaatschappij
• Derde stand werd achtergesteld
• Verlichte denkers uit de adel waren het hier ook niet mee eens
• Onvrede
• Veel verschillen binnen de derde stand: bedelaars, boeren, maar ook rijke koopmannen en geleerden

• Wat doet de koning?

Lodewijk XVI

• Kleinzoon XIV
• Feesten en paleizen
• Oorlogen 
• De staatsschuld groeit
• Koning roept Staten-Generaal bijeen om belasting te verhogen.

De Staten-Generaal

• Elke stand één stem
• Derde stand altijd nadelig (2-1)
• Derde Stand roept (met hulp uit andere standen) de Nationale Vergadering uit: Eed op de kaatsbaan.

Eerste Revolutie (1789-1792)

Gematigder

Van Staten-Generaal naar
Nationale Vergadering

De drie standen komen samen in de Staten-Generaal

Er ontstaat ruzie over het stemmen en de Nationale Vergadering wordt opgericht. Doel: een grondwet!

Het volk denkt dat de koning dit met geweld wil stoppen..

Te wapen!

Staten-Generaal

Een vergadering van de drie standen die de koning bijeen kan roepen

Nationale Vergadering

Een vergadering van de derde stand. Deze was het niet eens met de Staten-Generaal en richtte daarom een eigen vergadering op.

Bestorming van de Bastille

14 juli 1789

• De koning stuurt het leger naar Parijs om eventueel in te grijpen. 
• Het Franse volk bestormt Bastille, een gevangenis én buskruit-opslag. 
• De wapens hadden ze al eerder buitgemaakt.
• De Franse Revolutie is begonnen...en slaat over op andere delen van het land!

Gevolgen Eerste Revolutie (eerste fase, gematigd)

• 1789-1792
• Koning legt zich neer bij Nationale Vergadering

• Einde standensamenleving
• Streven naar constitutionele monarchie:
  bestuur met koning en grondwet (constitutie)

Verklaring rechten van de mens rekende af met standensamenleving en absolutisme. Voorbeeld: wet le chapelier

1791: Nieuwe grondwet

• Frankrijk = constitutionele monarchie met censuskiesrecht.
• Erfelijke titels afgeschaft
• Scheiding der machten

La grande peur

 

Ruïnes van de torens de oude abdij van Mont Saint-Eloi

Op een heuvel met uitzicht op Arras getuigen twee verminkte torens op de Mont Saint-Eloi van de grootsheid van een abdij die over de hele Artois uitstraalde.

De kerk doet tijdens de Franse Revolutie dienst als bouwmaterialenfonds. Alleen de witte torens en het portiek van de westelijke gevel blijven bewaard.

• Privileges afgeschaft van edelen en geestelijken 
• 1789: Rechten van de Fransen vastgelegd in de Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger
• Verlichting in de praktijk: 
• 1) Mensen gelijk en vrij
  
• 2) Volkssoevereiniteit
  
• 3) Wetten voor algemene wil.

De Jakobijnen

• Radicale revolutionairen niet tevreden met de grondwet
• Politieke clubs in het land (1789)
• Grootste: club der Jakobijnen (radicaal!)
• Vs. Girondijnen (gematigden)

Robespierre

• Aanhang Jakobijnen groeit door wangedrag van Lodewijk XVI: hij houdt zich niet aan de afspraken.
• Iedereen die het niet met hem eens was, was vijand algemene wil (Rousseau).

De Tweede Revolutie (1792-1799)

• Jakobijnen delen wapens uit aan menigte en bestormen het paleis
• Onthoofding Lodewijk XVI!
• Roepen de Republiek o.l.v. Jakobijnen
• Vervangen de constitutionele monarchie voor republiek met algemeen mannenkiesrecht.

De terreur

Einde

Zelfs de Jacobijnen vinden Robbespierre te radicaal: ook hij belandt op de Guillotine.

Chaos in Frankrijk: Wie neemt de macht over? Leger nodig om opstanden te onderdrukken.

1799: Napoleon!

Oefening Historisch redeneren

Oorzaak en gevolg

Leerdoel

Je kan de oorzaken en gevolgen noemen van de Franse revolutie uitleggen in welk opzicht het een democratische revolutie is