Grammatica en Spelling Blok 1 en 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

Grammatica en spelling

Blok 1 en Blok 2 - mavo 3

Grammatica (stencil)

• Ontleden van zinnen. (persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde, onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp)
• Benoemen van woorden. (lidwoord, zelfstandig naamwoord, bijvoeglijk naamwoord, voorzetsel, persoonlijk voornaamwoord, bezittelijk voornaamwoord, wederkerend voornaamwoord en wederkerig voornaamwoord)

Persoonsvorm

• De persoonsvorm is altijd een werkwoord.
• Een werkwoord geeft aan wat er wordt gedaan.
• Bijvoorbeeld: lopen, fietsen of lezen.

Werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoordsvormen van een zin.

Bijvoorbeeld:

• Pietje heeft de trein gemist
  
• Pietje heeft een broodje gekocht. 

Onderwerp

Je kunt het onderwerp in de zin vinden door eerst de persoonsvorm te vinden in de zin en daarna het werkwoordelijk gezegde.

Als je de persoonsvorm gevonden hebt in de zin kun je de volgende vraag stellen:

Wie/wat + gezegde?

Persoonsvorm + onderwerp

Lijdend voorwerp

Het antwoord op de vraag:

wie of wat + gezegde + onderwerp?

Lijdend voorwerp

Voorbeeld lijdend voorwerp

Pietje is zijn sleutels verloren.

Wat is Pietje verloren? Zijn sleutels

Pietje heeft een sleutel gevonden.

Wat heeft Pietje gevonden? Een sleutel

Meewerkend voorwerp

Het antwoord op de vraag:

aan/voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Lidwoord

• De 
• Het
• Een 

Staat meestal voor een zelfstandig naamwoord. 

Lidwoord en zelfstandig naamwoord

Zelfstandig naamwoord

• Meestal staat er een lidwoord voor een zelfstandig naamwoord (de, het, een)
• Mensen, dieren, dingen, planten etc. zijn zelfstandige naamwoorden. 
• Een naam is ook een zelfstandig naamwoord. (daar kan je geen lidwoord voorzetten) 

Bijvoeglijk naamwoord

• Geeft kenmerk of eigenschap van een zelfstandig naamwoord aan. 
• Staat meestal voor een zelfstandig naamwoord.
• 'De lelijke muur'. 

Voorzetsel

Denk hierbij aan de kast. 

• Op, naast, in, onder etc. 

Vul het voorzetsel in de volgende zin: 

... de kast. of ... het feest. 

Bezittelijk voornaamwoord

• Geeft bezit aan. 
• Mijn laptop - jouw laptop
• Mijn broodje - jouw broodje  

Het kan bijvoeglijk of zelfstandig in een zin voorkomen. 

Voornaamwoorden

persoonlijk voornaamwoord - ik, hij, zij, jij, wij, jullie

bezittelijk voornaamwoord - mijn, zijn, haar, ons, uw

aanwijzende voornaamwoorden - deze, die, dat, dit

vragende voornaamwoorden - wie, wat, welke, wat voor (een)

wederkerend voornaamwoord - ik was me, hij wast zich, zij wast zich, jij wast je, wij wassen ons, jullie wassen je

Aanwijzend voornaamwoord

• Wijst iets of iemand aan. 

Aanwijzende voornaamwoorden: 

• Deze, dit, die en dat.  

Bijvoorbeeld:

Ga je dat broodje kopen? 

Voornaamwoorden

Voegwoorden

• Verbindt woorden, woordgroepen of zinnen met elkaar.

Nevenschikkende voegwoorden: en, want, maar, of.  

Morgen kan ik niet werken, want ik moet leren voor de toetsweek. 

Spelling - theorie uit je boek

• Werkwoordspelling  (blz. 26)
• Zinnen met twee onderwerpen en twee gezegdes (blz. 28)
• Voltooid deelwoord (blz. 86)
• Klankveranderd werkwoord / klankvast werkwoord (blz. 86)
• Bijvoeglijk naamwoord (spelling)  (blz. 88)
• Werkwoorden uit het Engels (blz. 89)

Werkwoordspelling schema

Werkwoordspelling

Voltooid deelwoord

Enkelvoudige zin

Een zin met één persoonsvorm. 

Let goed op! Je hebt enkelvoudige zinnen en samengestelde zinnen. Een enkelvoudige zin bevat maar één onderwerp en persoonsvorm. 

Samengestelde zin

Een zin met meerdere persoonsvormen. 

Er zijn twee soorten samengestelde zinnen:

- Samengesteld uit twee zinnen die je los van elkaar kunt gebruiken. 

- Samengesteld uit zinnen die je niet los van elkaar kunt gebruiken.