Rechtstaat en democreatie les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§1.2 De democratische revolutie

Aan het eind van de les, weet jij.....

• hoe het bestuur van  de Nederlandse Republiek werkte
• de aanzet tot verandering van de democratie na 1750
  
• HW: lees blz 17 en beschrijf de ontwikkeling van de democratie tijdens de Bataafse Republiek                                                                                                          en                                             en                                                                     maken vr 1a, 4d, 8a en 11 blz 23 

ff checken:
een regent is

een stadhouder

komt oorspronkelijk van het woord statthalter=plaatsvervanger van de koning, bestuurde een gewest. Door de periode heen kreeg de stadhouder van Holland steeds meer macht en werd erfelijk... dus een soort van koning. Willem van Oranje was stadhouder van de gewesten Holland, Zeeland en Friesland. 

een raadspensionaris

Een republiek heeft per definitie geen vorst. 

Een raadpensionaris was de belangrijkste ambtenaar en financieel- en juridisch adviseur van de Staten van Holland en Zeeland. Hij leidde de afgevaardigden van Holland en Zeeland naar de landelijke Staten-Generaal. Een belangrijk verschil tussen de stadhouder en de raadpensionaris is dus dat stadhouders in alle gewesten voorkwamen, terwijl alleen Holland en Zeeland samen één raadpensionaris hadden

conflict stadhouder-raadpensionaris

De raadpensionaris en de stadhouder van Holland en Zeeland werkten in de eerste jaren nauw samen en hadden in het landelijk bestuur van de Republiek veel in te brengen. Later raakten Maurits en Oldenbarnevelt verwikkeld in een conflict. Ze waren het oneens over strategieën in de oorlogsvoering tegen Spanje, over vredesbesprekingen en een wapenstilstand en stonden bovendien tegenover elkaar in de geloofscrisis tijdens het Twaalfjarig Bestand. Dat leidde uiteindelijk tot de arrestatie en onthoofding van Oldenbarnevelt. Doordat hij als raadpensionaris zoveel macht naar zich toe had getrokken, had hij bestuurders van andere gewesten tegen zich in het harnas gejaagd. Stadhouder Maurits genoot daarentegen als succesvol legerleider en edelman veel aanzien, en trok aan het langste eind

1. een stadhouder
2. een raadpensionaris
3. een stadsbestuurder
4. een schutter

ff checken:
welk statement klopt niet ten ten tijde van de Nederlandse Republiek

1. officieren konden gekozen worden
2. vrouwen waren zelfstandig
3. er was geen geestelijke stand
4. macht was in handen van de steden

ff checken:
het bestuur tijdens de Republiek was in handen van

1. de gewesten
2. de steden
3. de regenten
4. de rijke burgers

Wat is het doel van §1.2

Jaartallen om te onthouden voor deze les:

1775, 1781, 1786, 1796

Kernwoorden om te onthouden:

patriotten, Bataven, regenten, stadhouder, volkssoevereiniteit, stemrecht, grondwet, verlichting, Locke, Montesquieu, Rousseau,  van der Capellen tot den Pol, burgermilitie

3 GROTE VERLICHTE DENKERS

DE VERLICHTING (vanaf 1760): 

HOE -> 

dmv koffiehuizen, tijdschriften, etc

WAT -> 

ipv God die bestuurt via vorsten en koningen en ingrijpt door ziekten, rampen etc,.... het sublieme idee dat de mens de maker was van zijn eigen geluk.... 

WATHHHH?? 

de mensen zijn gewoon vrij en gelijk???!!!!!

Beschrijf in drie kleine paragrafen de denkbeelden van Locke, Montesquieu en Rousseau

Democratie in Nederland

• De Amerikaanse Revolutie 1775
  
• "Aan het Volk van Nederland" van v/d Capellen tot den Pol
• burgermilitie en patriotten
  
• stadhouder Willem V
  
• de Pruisen
  

Beschrijf hier de ontwikkeling van de democratie tijdens de Bataafse Republiek
=HW en natuurlijk maken die vragen

Doel behaald?

Aan het eind van de les, weet jij.....

• hoe het bestuur van de Nederlandse Republiek werkte
  
• de aanzet tot verandering van de democratie na 1750
  
• HW: lees blz 17 en beschrijf de ontwikkeling van de democratie tijdens de Bataafse Republiek