H1 §1 Kantelt het economisch wereldbeeld - deel 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H1 Wereldeconomie: winnaars en verliezers 

§1: Kantelt het economisch wereldbeeld? 

Programma

• Leerdoelen §1
• Wat weet je nog? (5 min)
• Uitleg bij §1  (15 min)
• TED- talk Hans Rosling (20 min)
• Werken aan je taak/aftekenen (15 min)
• Afsluiten

Leerdoelen

1. Je weet waarom het economisch wereldbeeld kantelt. 
2. Je begrijpt het verband tussen globalisering en de verschuiving van handelspatronen. 
3. Je kunt m.b.v. een kaart voorspellen hoe het economisch wereldbeeld er in de toekomst uit zal zien. 

Belangrijke begrippen: BRICS-landen, lagelonenlanden, afzetmarkt, productieketen, globalisering, global shift

Wat weet jij nog? 

In jaar 2 hebben we het thema arm en rijk behandeld. In dit hoofdstuk heb je de kennis van toen nodig. 

We doen even een kleine opfriscursus! 

In de volgende dia's staan een aantal vragen. Denk goed na. Weet je het niet of vind je het nog erg lastig. Dat is niet erg. Aan het eind van de les, vind je een aantal dia's met extra uitleg. 

Wat zijn ontwikkelingslanden?

1. arme landen
2. rijke landen

Wat betekent het begrip scharreleconomie?

1. Mensen doen werk waar geen belasting over betaalt wordt.
2. Mensen bedelen voor geld.
3. Mensen doen werk dat niet geregistreerd staat.
4. Mensen lopen als scharrelkippen.

Veel mensen verdienen hun geld in de scharreleconomie. Welke landen worden hier bedoeld?

1. Westerse landen
2. Rijke landen met welvaartsziekten
3. Arme landen
4. Landen waar het welzijn hoog is.

Hoe wordt de totale productie van goederen en diensten uitgedrukt per jaar in geld?

1. Bruto Nationaal Product (BNP)
2. Bruto Binnenlands Product (BBP)
3. Netto Nationaal Product (NNP)
4. Netto Buitenlands Product (NBP)

Het BNP gaat over...

1. Welvaart
2. Welzijn

Wat wordt er bedoelt met het begrip welzijn?

Naar welke drie onderdelen kijk je als je het welzijn in een land wilt meten?

In welke 3 sectoren worden economische activiteiten onderverdeeld?

De mensen die werken voor een inkomen, noemen we

1. de ambtenaren
2. de werkers
3. de bevolking
4. de beroepsbevolking

Landen kun je op basis van welvaart en welzijn indelen in drie groepen. Welke drie groepen zijn dit?

Evaluatie

Hoe ging het? 

Wist je nog veel of zat het ergens diep weggestopt? 

Deze voorkennis is belangrijk om te hebben. Merk je dat je niet zo veel meer wist, trek aan de bel! 

Goederenproductie op drift

In 1990: 70% van de industriegoederen werden gemaakt in westerse landen. 

In 2018: nog maar de helft.

Wat is er gebeurd?

Goederenproductie op drift

Terwijl de industrie uit de westerse landen verdwijnt. Komen er steeds meer BRICS-landen.

Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Het zijn opkomende landen, waar de economie ontzettend snel groeit. 

In deze landen woont ruim 40% van de wereldbevolking. 

De rol van MNO's

MNO = een multinationale onderneming zoals Philips, Shell en Nike. 

De MNO's jagen de verschuiving aan. Dit doen zij op 2 manieren:

1. Sinds 1980 wordt de maakindustrie al verplaatst naar lagelonenlanden. Tegenwoordig kunnen deze landen ook producten ontwikkelen. 

2. Doordat de koopkracht in de BRICS-landen toeneemt, is er een groeiende afzetmarkt. 

Global shift volgens een deskundige 

Bekijk het filmpje en beantwoord de vragen. 

1. Wat zal er gebeuren in de lage/middeninkomen-landen? 

2. Waarom is het belangrijk om te investeren in duurzame energie? 

3. Waarom is het belangrijk dat in de armste landen kindersterfte sterk gaat dalen?  

4. The west and the rest? Wat is de rol van het westen in de toekomst volgens Hans Rosling? Hoe denk jij daarover? 

De les van vandaag vond ik...

😒🙁😐🙂😃

Welvaart en welzijn, wat is het?

Welvaart is de mate waarin je kunt voldoen in je behoeften. Geld speelt hier een belangrijke rol, want met dat geld kun je kopen wat je nodig hebt.

Bij welzijn gaat het over de levensomstandigheden van mensen. Je kijkt dan bijvoorbeeld naar de basisbehoeften (gezond voedsel, dak boven je hoofd, onderwijs en gezondheidszorg)

Hoe meet je welvaart en welzijn?

Verschillende manieren:

1. Het BNP per hoofd van de bevolking

2. De VN-welzijnsindex

3. De verdeling van de beroepsbevolking

1. BNP per hoofd van de bevolking

BNP = Bruto Nationaal Product

Het BNP zijn alle inkomsten die een land in een jaar heeft. 

Nederland --> 54900 euro

Nigeria --> 5900 euro 

2. VN-welzijnsindex

Kijkt naar het welzijn van de inwoners van een land, de volgende levensomstandigheden worden bekeken:

- Levensverwachting

- Koopkracht

- Analfabetisme

3. Verdeling van de beroepsbevolking

Beroepsbevolking = alle mensen die tegen betaling werken en de werkelozen. 

3 sectoren: 

Primair = landbouw

Secundair = industrie

Tertair = diensten

3. Verdeling van de beroepsbevolking

	Nederland	Nigeria
Primair	2%	70%
Secundair	18%	10%
Tertair	80%	20%

Beroepsbevolking en welvaart

Kijk goed naar de kaart->

Wat is het verband tussen de verdeling van de beroepsbevolking en de welvaart?

Gebruik een hoe…hoe-zin.

De wereld in systemen

Als we kijken naar de ontwikkeling, kun je de wereld indelen in:

1. Centrum 

2. Semiperiferie

3. Periferie

Centrum landen

De rijke landen in de wereld. 

Vooral op het noordelijk halfrond.

Hooge koopkracht, hoge productie

Veel mensen werken in de dienstensector. 

Deze landen beheersen de wereldhandel.

Semiperifere landen

Het zijn de landen die niet arm, maar ook niet rijk zijn. 

Gegroeid door de komst van de industrie.

Centrum landen vestigen hun bedrijven hier i.v.m. de lage lonen. 

Het inkomen is de laatste jaren erg gegroeid in deze landen.

Steeds grotere rol in de wereldhandel, denk aan de BRIC-landen

Perifere landen

De periferie

De landen met een laag inkomen.

Afhankelijk van de centrum landen

Gebrekkige technologie, lage productie

Kleine rol in de wereldhandel

Welvaart

De welvaart heeft een grote invloed op de koopkracht, levensverwachting en het onderwijs in een land. 

Welvaart heeft ook een grote invloed op het welzijn van de mensen in een land. 

Meten van welvaart met het BNP per hoofd als maatstaf

Het meten van de welvaart met het BNP per hoofd van de bevolking heeft ook nadelen, denk aan:

1. Het BNP is een gemiddelde en laat daarom niet de ongelijkheid in een land zien. 
2. De gegevens zijn niet volledig betrouwbaar, de informele sector telt niet mee.
3. De koopkracht is moeilijk te vergelijken vanwege prijsverschillen in landen. 

Globalisering

In de wereld raken we steeds meer met elkaar verbonden.

 

De internationale uitwisseling van goederen, kennis, geld en mensen noemen we globalisering.

Een ander woord voor globalisering is monidalisering.

Globalisering verandert het wereldsysteem, hoe?

In paragraaf 2 hebben we de wereld in 3 blokken verdeeld: het centrum, de semiperiferie en de periferie.

Na 1980 zijn er twee belangrijke dingen verandert in dit wereldsysteem.

De economische rol van de blokken verandert

Vroeger: 

Periferie --> grondstoffen

Semiperiferie --> halffabrikaten

Centrum --> eindproducten

En hoe is dat nu? Waar is deze foto gemaakt? En waarom daar? 

De welvaart verschuift in het wereldsysteem

Dit noemen we ook wel de global shift.

De VS is de grootste economie ter wereld, samen met Europa en China vormen zij de drie machtsblokken in de wereld.

Maar...

Hoelang blijft dit nog zo? Er zijn veel opkomende landen met een groeiende economie en welvaart.

Vroeger was Europa het economisch zwaartepunt, dit verschuift nu in de richting van Azië