Les 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 2

Industriële Revolutie

Periode

Klas 8

Planning

Leven in de stad tijdens de Industriële Revolutie:

• Hoe woonden en leefden arbeiders?
• Wat veranderde er door de fabrieken?

Steden groeien explosief

Waarom trokken mensen naar de stad?

• Fabrieken boden werk > plattelandsbewoners trokken naar de stad
• Steden groeien razendsnel, zonder goede planning
• Overbevolkte en vieze wijken ontstonden

Vóór de IR werkten de meeste mensen in de landbouw.

Machines namen werk over > boeren trokken naar de stad op zoek naar werk.

Steden zoals Manchester, Londen en Maastricht groeiden in korte tijd enorm.

Er werd snel gebouwd, maar zonder aandacht voor leefbaarheid en hygiëne.

De arbeiderswijken

Hoe zag een arbeiderswijk eruit?

• Kleine, slecht gebouwde huizen
• Nauwe, vieze straten zonder riolering
• Mensen deelden hun huis met meerdere gezinnen > weinig privacy, veel lawaai
• Vuile lucht door fabriekssmog 
• Natte en modderige straten

Arbeiderswoningen waren klein, slecht gebouwd en stonden dicht op elkaar.

Geen stromend water, geen riolering > afval en uitwerpselen belanden op straat.

Mensen deelden hun huis met meerdere gezinnen > weinig privacy, veel lawaai.

Vuile lucht door fabriekssmog, natte en modderige straten.

Wonen in een arbeidershuis

Hoe leefde een arbeidersgezin?

• 6 tot 10 mensen in een klein huis
• Eén kamer om te koken, eten en slapen
• Geen verwarming, vochtige en koude huizen
• Geen isolatie > winter ijskoud, zomer benauwd
• Veel ziektes

Woningen bestonden vaak uit één of twee kamers.

Soms sliepen twee of drie gezinnen in één ruimte.

Geen wc of stromend water > mensen haalden water uit een pomp of uit de rivier.

Geen isolatie > in de winter ijskoud, in de zomer benauwd.

Schimmel, vocht en slechte lucht zorgden voor veel ziekten.

Water en hygiëne

Geen schoon water, geen riolering

• Water moest gehaald worden uit de rivier of stadspomp
• Straten vol modder, afval en uitwerpselen
• Besmettelijke ziektes zoals cholera kwamen vaak voor

Riolering bestond niet > uitwerpselen werden gewoon op straat gegooid.

Rivieren en stadspompen raakten vervuild > drinkwater was gevaarlijk.

Veel mensen kregen cholera door besmet water.

Stank hing constant in de lucht door afval en rook van de fabrieken.

Voeding

Wat aten arbeiders?

• Goedkoop brood, aardappelen en pap
• Vlees en groente waren te duur
• Vaak ondervoeding en honger

Arbeiders weinig geld voor voedsel > aten vooral brood en pap.

Geen koelkasten > eten bedierf snel.

Ondervoeding kwam veel voor > mensen waren zwak en vatbaar voor ziektes.

Maastricht als industriestad

• In 1843 begon de jonge ondernemer Petrus Regout met het maken van glas, kristal, aardewerk
• Zijn fabrieken ontwikkelden zich erg snel 
• De eerste echte industriestad van Nederland!

Maastricht groeide net als steden in Engeland door textiel, glas en aardewerk.

Snel gebouwde arbeiderswijken ontstonden rond de fabrieken.

Net als in andere steden waren de leefomstandigheden slecht.

Maastricht als industriestad

• In Maastricht wonen veel arme mensen die graag willen werken
• Zelfs vrouwen! 
• En kinderen vanaf 7 jaar... 
• Lage lonen
• Hoge huur

Vóór de Woningwet...

...na de Woningwet

Opdracht periodeschrift

• Maak een aantekening van de informatie uit deze les
• Vul je tekst aan met minstens 3 illustraties/afbeeldingen!
• Eén van die illustraties/afbeeldingen is sowieso de plattegrond van een arbeidershuis! 

npo.nl

09:25 tot 16:22.