Week tegen Pesten

• LOB
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 4

Week tegen Pesten

#DOESLIEF

Humor is heel divers. Niet iedereen vindt hetzelfde leuk. De één kan keihard lachen als iemand uitglijdt over een bananenschil hoewel de ander juist de slappe lach krijgt van een goede, slimme woordgrap. En verschillende (sub)culturen hebben ook een verschillende vormen van humor.

In deze les gaan we onderzoeken wat humor is, waar het vandaan komt en wat jullie zelf echt grappig vinden. Wanneer is iets een ‘goede’ of juist ‘slechte’ grap? Mag alles onder het mom van ‘grapje’ zomaar en wat doe je als je iets echt niet vindt kunnen? Zijn er eigenlijk ‘regels’ voor een grap? En zo ja… wie bepaalt die dan?  We bekijken samen verschillende kanten van ‘humor’ en vertellen elkaar ook wat jij zelf écht grappig vindt, want (heel belangrijk!) lachen is hartstikke gezond!

Deze les is ontwikkeld voor de Week tegen Pesten 2022, met het thema; ‘Grapje? Moet toch kunnen?!’

Samen lachen is gezond!

Samen lachen is hartstikke gezond en het verbindt mensen. Door te lachen maak je een geluk hormoon aan en voel je je ook echt beter. Ook verbindt het mensen, als je namelijk samen over iets kan lachen dan zit je op één lijn en begrijp je elkaar.

Dat geeft een goed gevoel. Samen lachen is dus heel gezond.

Maar let op… lachen kan ook buitensluiten!
Lachen is natuurlijk hartstikke leuk! Maar let op, lachen kan ook bedoelt of onbedoeld iemand buitensluiten.

Stel je voor:
Je loopt ergens binnen en achter je hoor je ineens gegiechel. Als je je omdraait zie je een groepje dat duidelijk aan het lachen is. Als een van hen dan ook nog eens heel duidelijk naar jou kijkt en je weet waar het over gaat (en ze je niet bij de grap betrekken)…

Hoe zou dat dan voelen?
Wat denken jullie?

TIP: Laat hier eventueel ruimte voor persoonlijke ervaringen/ verhalen. Je kunt er naar vragen of juist zelf (eerst) een persoonlijk voorbeeld noemen om een veilige sfeer te bewaken.

Uitlachen en pesten

Wanneer is een grap dan pesten, of begint het daarop te lijken?

• Als er sprake is van een machtsverschil (grap ‘omlaag’, uitleg volgt bij slide 17)
• Als de intentie van de grap is om opzettelijk te kwetsen
• Als de grappen steeds over een zelfde persoon gaan
• Als het (te) vaak of heel regelmatig gebeurt

Zijn er regels voor grappen?
Er zijn in principe geen ‘regels’ voor het maken van grappen. Wel wordt er gezegd dat grappen die (zoals bij de vorige slide benoemd) gemaakt zijn om te kwetsen niet echt een positief effect hebben. Tuurlijk lachen er wel mensen om maar het is eigenlijk niet zo okay en best lelijk.

Een goede grap is een grap omhoog wordt gezegd. Dat betekent dat je grappen maakt over situaties of personen die op een hoge positie staan. Met humor kun je namelijk goed tegen de gevestigde orde aan schoppen. Je kunt dan heel kritisch zijn en dat verpakken in een goede grap.

Denk aan grappen over het koningshuis of Lubach die de politiek op de hak neemt. Dat zijn grappen over mensen met veel macht, we noemen dat een grap “omhoog”.  

Maar we doen het vooral andersom, een grap omlaag.

Uit onderzoek blijkt dat mensen over het algemeen grapjes omlaag maken. Dan gaan de grappen juist over mensen of groepen met minder machtige posities. Dat kan lelijk of kwetsend zijn en soms zelfs behoorlijk discrimineren.

Dat is geen goede zaak en dan zorgen grappen juist voor verdeeldheid (de ene groep tegen de andere) in plaats van dat het mensen verbindt.

Vormen van pesten

- Verbaal --> met woorden

- Emotioneel --> uitsluiting of met chantage

Fysiek --> Lichamelijk of materieel
- Digitaal --> woordelijk of in beeld

Signalen van pesten:

- bijnamen
- herhaaldelijke zogenaamde 'leuke' opmerkingen

- iemand voortdurend de schuld geven van bepaalde dingen

- briefjes/appjes doorsturen

- beledigen

- ongevraagd aan elkaar spullen zitten

Wat is het verschil tussen plagen en pesten?

 Pesten

- Gebeurt altijd en lang

- Eén of meer kinderen zijn de baas

- Gaat altijd één kant op met vaak dezelfde slachtoffer

- Het is gemeen bedoeld en moeilijk te stoppen

- Het is leuk voor iedereen

Plagen

- Gebeurt af en toe

- Iedereen is gelijk

- Eerst plaagt de één en de ander weer

- Het is voor de lol en nooit gemeen

- Voor de één is het leuk en voor de ander niet

Rollen in de klas

- De helper

- De leider

- De verstoorder

- De positieve invloed

- De stille leerling

Helper
Leider
Verstoorder
Positieve invloed
Stille leerling

Welke leerling ben jij?

Wat hebben we nodig
voor een gezellige/fijne klas?

Waar kun je terecht?

- Mentor: mevrouw Kuiper / Meneer Özekin
- Vertrouwenspersonen: meneer Stokhorst en mevrouw van Suylekom

- Afdelingsleider: meneer Verhagen

Soorten van pesten

Verbaal pesten: schelden, naroepen, imiteren, belachelijk maken of uitlachen; bedreigen: iemand tot iets dwingen, chanteren of intimideren;

Fysiek pesten: spugen, schoppen, slaan of knijpen;

Materieel pesten: spullen stukmaken, afpakken of verstoppen;

Relationeel pesten: iemand buitensluiten, over iemand roddelen of geruchten verspreiden;

Digitaal pesten / cyberpesten: belastend materiaal (foto’s, filmpjes, roddels) via het internet/social media verspreiden; iemand via social media lastig vallen.

Met welke soort(en) pesten heb je zelf te maken gehad?

Bespreek met elkaar

1. Welke stappen moet je nemen als je zelf gepest wordt of als je vermoeden hebt dat er iemand gepest wordt. (5min) 

2.  Wat kan je als groep doen om het te voorkomen?

Resultaten bespreking pesten

Gevolgen pesten

1. Cognitieve schade, bijv. lagere leerprestaties of motivatie die achteruit gaan;

2. Fysieke schade, bijv. slaapproblemen;

3. Sociaal-emotionele schade, bijv. eenzaamheid, depressie, lager zelfbeeld, etc.

Rollen in een groep

Pesten is een complex groepsproces, waarin leerlingen meerdere rollen hebben. 

Er zijn vaak strategische pesters; pesters die pesten om hun status te verhogen 

Afspraken met de groep

Per groepje:

Normen en waarden van deze klas.

Bedenk eerst zelf 5 waarden en koppel er een groepsnorm aan

Bespreek met elkaar

Groepsafspraken