week 2 Tijdvak 6

week 2     Tijdvak 6

17e eeuw

Wat gaan we doen?

• terugblik vorige les
• volgende kenmerkende aspect over de Republiek 
• opdrachten maken

Doel

• snappen oorzaak-gevolg van de Tachtigjarige oorlog
• bijzondere plek van de Republiek begrijpen in Europa
• kenmerkende aspecten kunnen splitsen om ze beter te kunnen onthouden 

Kenmerkende aspecten

• streven naar absolutisme
  
• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Republiek
  
• wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

K.A. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Republiek

• Staatkundig: politiek
• economisch: vrijhandel over de wereld
• cultureel: godsdiensttolerantie, schilderkunst, wetenschappelijke revolutie

Staatkundig gebied

• De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
• 1588 opgericht door Founding Father Johan van Oldenbarnevelt

Johan van Oldenbarnevelt

• leefde van 1547 - 1621
• geboren te Amersfoort als Jan van Oudenbarnvelt 
• vader veeboer, moeder welgesteld
• 6 broers en zussen

Staatsman

• Pensionaris van Rotterdam
• vertrouweling van Willem van Oranje
• Raadspensionaris na de dood van Willem van Oranje
• 1588 - 1621 belangrijkste man van de Republiek -> minister van binnen- en buitenlandse zaken tegelijk

Dood

• Prins Maurits werd stadhouder
• ruzie over macht en invloed in de Republiek
• 1621:  "Maak het kort, maak het kort"

De Republiek is bijzonder

• Regenten aan de macht, waren kooplieden => Republiek
• Verenigde Nederlanden: gewesten veel macht
•  Staten-Generaal in Den Haag waar met name gewest Holland de meeste invloed had

Bestuur

• Staten-Generaal werd voor gezeten door de Raadspensionaris (altijd een vertegenwoordiger van Holland) 
• Stadhouder was legeraanvoerder en mocht stadsbesturen benoemen -> vaak uit de familie van Oranje-Nassau

Gouden Eeuw?

• economisch zeer succesvol voor een aantal groepen
•  vrijhandel
• andere Europese landen burgeroorlogen
• oorlog met Spanje

Armoede/slavernij

• Gouden eeuw geen goede benaming?
• het grauw = het gemeen = arme bevolking
• begin wel opklimmen, later niet meer
• elite werd steeds kleiner 

Economisch succes?

• 1602 oprichting VOC
• 1621 -1648 Kaapvaart door WIC
• na 1648 slavenhandel en plantage economie
• uitbuiten van andere bevolkingsgroepen

Cultureel bijzonder

1. godsdiensttolerantie maar geen godsdienstvrijheid!

• schuilkerken voor katholieken
• bouw Portugese synagoge in Amsterdam in 1671

Cultureel bijzonder

2. Schilderkunst op zeer hoog niveau

• gewone burgers stonden op schilderijen, niet alleen vorsten of edelen
• Iedereen kon kunst kopen of bestellen

Cultureel bijzonder

3. Wetenschappelijke revolutie

• veel vrijheid voor filosofen zoals Spinoza
• veel ontdekkingen zoals de telescoop en microscoop