Levensloop H1, H2, H3 en H4

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Check in

Wie wil wat graag zeggen/melden?

Heb ik nog wat te zeggen/melden?

Levensloop H1, H2, H3 en H4

Leerdoelen: Je kunt uit:

• Hoofdstuk 1

• uitleggen wat opofferingskosten zijn en deze bij een keuzeprobleem bepalen.

• onderscheid maken tussen vrije en schaarse goederen.

• een budgetvergelijking opstellen, tekenen, interpreteren en de gevolgen analyseren van veranderingen in het budget en de prijzen.

• Hoofdstuk 2 de hele speltheorie analyseren

•Hoofdstuk 3 alles wat je weet van risico en informatie analyseren en interpreteren

•Hoofdstuk 4 analyseren en uitrekenen wat belasting met je inkomen en vermogen doet.

Hoofdstuk 1 Keuzes

Zie voor de leerdoelen blz 20

Keuzes maken

Economie gaat vooral over het maken van keuzes

Want beperkte tijd en beperkte middelen

Dus gedwongen tot maken van keuzes

opofferingskosten

Voor elke keuze die je maakt, moet je andere alternatieven opofferen. 

Dus als je ervoor kiest om op zaterdagmiddag bij de supermarkt te werken kan je die tijd niet meer besteden aan: schoolwerk, gamen, afspreken met vrienden, sporten, etc. 

De opbrengsten van die alternatieven offer je dus op. 

Opofferingskosten

De opofferingskosten zijn de netto-baten van het beste NIET-gekozen alternatief.

Hierbij telt niet alleen geld mee, maar ook waardering.

Budgetlijn

Maak opg 1.29 en 1.30

In deze 2 opgaven zit alles in wat je  moet weten.

We bespreken hem over 5 minuten.

Tip: ga samenwerken

Uitwerkingen opg 1.29 en opg 1.30

1.29 

a. 20A + 25B = 1.000

b. 20A + 20 × 25 = 1.000 → A = 500/20 = 25 stuks.

c. 21A + 24B = 1.040

1.30 a.

b. Marieke zal 8 uur werken, omdat ze het meest verdient per uur. Ze verdient dan 8 × 25 = € 200.

Tom zal dan 130/20 = 6,5 uur werken.

c. Als Marieke X uur per week werkt, gaat Tom 14 – X uur werken.

De vergelijking luidt:

25X + (14 – X) × 20 = 330

25X + 280 – 20X = 330 → 5X = 50 → X = 10.

Marieke moet dan 10 uur per dag gaan werken en Tom 14 – 10 = 4 uur.

Speltheorie

https://youtu.be/t9Lo2fgxWHw?si=Sx0oWu55f5gVy6Cm&t=115

Payoff-matrix

Nash evenwicht

Hoe ook alweer evenwicht bepalen?

Een Nash evenwicht is een situatie binnen de speltheorie waarbij geen enkele speler zijn opbrengst kan verbeteren door eenzijdig een andere keuze te maken.

Met andere woorden: een situatie waarbij het voor geen enkele speler voordelig is daarvan af te wijken, als de andere speler(s) dat niet ook doet.

Het gevangenendilemma

Het gevangenendilemma (of gevangenenprobleem of prisoners’ dilemma) is een klassiek voorbeeld uit de speltheorie.

Er is sprake van een gevangenenprobleem als er een uitkomst ontstaat die voor beide slechter is dan een alternatieve cel. Dus, wanneer er een cel bestaat die voor beide beter is dan het evenwicht.

Dominante keuze

Bij het gevangenendilemma is er altijd sprake van een dominante keuze.

Als een speler, ongeacht de keuze van de andere speler, altijd dezelfde keuze maakt, spreken we van een dominante keuze.

Maken 1.31

Het 'o ja zo ging dat ook alweer' komt eraan

Uitwerking opg 1.31

1.31 a. Bekennen. Als Lara bekent, bekent Selma ook, want een 4 is beter dan een 3.

 Als Lara ontkent, bekent Selma, want een 6 is beter dan een 5.

b. Het Nash-evenwicht in dominante strategieën is dat beiden bekennen: de cel (4;4) linksboven.

c. Een gevangenendilemma is een situatie waarbij het volgen van de dominante strategie door

beide spelers leidt tot een suboptimale uitkomst en dat is hier het geval. De dominante

strategie, bekennen, levert een evenwicht van (4;4) op, terwijl beiden een 5 kunnen halen als

ze allebei ontkennen.

d. Als Lara en Selma vaker samenwerken, wordt het spel een herhaald spel. Ontkennen levert over

meerdere rondes meer op dan bekennen.

e. Lars heeft geen dominante strategie. Als Samuel bekent zal Lars ook bekennen (4 > 3), maar

als Samuel ontkent zal Lars ook ontkennen (6 > 3).

f. Samuel heeft een dominante strategie: bekennen. Omdat Lars weet dat Samuel, als hij

rationeel speelt, zal bekennen, kiest Lars ook voor bekennen, want dan krijgt hij een 4. Als hij

zou ontkennen zou hij een 3 krijgen.

g. Samuel zal zich aan deze sociale norm willen houden, omdat hij vindt dat hij niet bij de docent

hoort te klikken, en zich coöperatief opstellen door te ontkennen.

Hoofdstuk 2 Risico en informatie

Zie voor de leerdoelen blz 36

Let bij elk principaal-agent probleem op drie elementen:

1. Wie huurt wie in:

   wie is de principaal en wie de agent?

2. Eigenbelang:

    waarin hebben de twee partijen een

    (conflicterend) belang/doel?

3. Asymmetrische informatie:

    op welke wijze heeft de agent meer 

    informatie dan de principaal? 

Principaal-agent probleem:

Hoofdstuk 3 Inkomen en belasting

Zie voor de leerdoelen blz 53

BOX 1

Loonbelasting

Hier zit 27,65% premie volksverzekeringen in

Premiegrens

Gemiddeld heffingstarief of belastingtarief

Percentage per verdiende euro afdracht aan de fiscus.

Het marginale heffingstarief

In de schijf waarin je laatst verdiende euro valt is je marginale tarief.

bijvoorbeeld:

Mevrouw A haar Bruto inkomen van €69000. Haar marginale tarief is 49,5%

Meneer B zijn bruto inkomen bedraagt € 68000. Zijn marginale tarief is 37,1%

Belastingstelsels 

• Proportioneel belastingstelsel
• Progressief belastingstelsel
• Degressief belastingstelsel 

Primaire inkomens: 

deze worden verdiend in het productieproces

• loon
• pacht/huur
• rente
• winst

Secundair inkomen

Primair inkomen + overdrachtsinkomen - belasting =

                                       secundair inkomen

Inkomensverdeling

Inkomensherverdeling in de Lorenz curve:

- Rode lijn: primaire inkomens

- Blauwe lijn: secundaire inkomens

Een daling van de gini-coëfficiënt geeft aan dat de verschillen kleiner worden. 

Een gini-coëfficiënt van 0? Dat kan, het inkomen is perfect gelijkmatig verdeeld.

Gini-coëfficiënt

Hoofdstuk 4 Het gezin

Zie voor de leerdoelen blz 69

Voorraad- & stroomgrootheden

• Een voorraadgrootheid laat zien wat de waarde van iets op een bepaald moment is. Een voorbeeld is de hoeveelheid spaargeld die je op een bepaald moment hebt.
  
• Een stroomgrootheid geeft de waardeverandering over een bepaalde periode weer. Een voorbeeld is de rente die je op je spaargeld krijgt.
  

4.6 Koophuis of huurhuis?

Nadeel kopen: 

- zelf onderhoud

- weinig flexibel (je kan niet elk jaar een huis kopen/verkopen)

- risico (teveel schade of te hoge prijs)

- OZB , gemeentebelasting voor eigenaren

De hypotheek

- Lening met een huis als onderpand

- Hypotheek niet afbetalen -> executie verkoop

- Executiewaarde = geschatte opbrengst huis bij executie verkoop < aankoopwaarde huis (je houdt hiermee een restschuld over)

Annuïteit

Een annuïteitenhypotheek heeft de volgende kenmerken:

tijdens de looptijd los je periodiek af;

de bruto maandlasten zijn elke maand hetzelfde;

de netto maandlasten stijgen langzaam, omdat het belastingvoordeel afneemt.

Lineair

De kenmerken van een lineaire hypotheek zijn:

tijdens de looptijd los je elke maand hetzelfde bedrag af;

in het begin betaal je veel rente, aan het einde weinig;

zowel de bruto- als de netto hypotheeklasten dalen in de loop van de tijd.

Check out

• Het is veel voor 1 les maar het moet zie studiewijzer.
• Ik hoop dat ik jullie niet al te veel heb verveeld met mijn lessonup. 
• Dus jullie weten nu dat lessonup een houvast is in de soms chaos van mijn les.
• Snap je mijn uitleg niet schroom niet om mij na de les te spreken hoe ik het beter kan doen
• Of je kan naar een B uur van Pepijn(VLI) woe 6  en Maike (BOG) di 7 
• Tenslotte het is de bedoeling dat jullie alle Test jezelf maken. Wat niet op school kan doen we thuis en op school kan je nakijken. Heb je geen tijd doe dan alleen de testen waar je moeite mee hebt.