9.3 Je huid (1 les)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

9.3 Je huid

Deze les

• Wat weten jullie al?
• Uitleg over 9.3
• Opdrachten 

Wat is het grootste orgaan van het lichaam?

1. Dijbeen
2. Lever
3. Huid
4. Borstkas

Op welke manier kan je afkoelen?

1. Aanspannen van spieren
2. Zweten
3. Water uitademen
4. Rillen

Hoe heet de bovenste huidlaag die kan vervellen?

In welke laag zit een tattoo?

1. Opperhuid
2. Lederhuid
3. Onderhuids bindweefsel

Weet je dit al in te vullen? Vul op de juiste plekken in, kijk goed naar de pijlen.

daalt

nauwer

stijgt

wijder

rillen

zweten

Wat is de functie van talg?

1. Bescherming tegen water
2. Zintuiggeleiding mogelijk maken
3. Huid schoonhouden
4. Huid soepel houden

Leerdoelen

• Je kunt de drie functies van de huid beschrijven.
• Je kunt in een doorsnede van de huid de verschillende onderdelen en hun functie benoemen.
• Je kunt beschrijven hoe je lichaam ervoor zorgt dat je op temperatuur blijft (afkoelen, opwarmen).
• Je kunt uitleggen hoe je huid zich herstelt als hij beschadigd is.

Waarom krijg je een rood hoofd bij het sporten?

Waarom is een tattoo permanent?

De huid

Drie lagen:

• Opperhuid: hoorn- en kiemlaag. 
• Lederhuid: klieren, spieren, bloedvaten, zintuigen en haarzakjes.
• Onderhuids bindweefsel: bloedvaatjes, zenuwen en opslag van vet.

Wat is de functie van talg?

Functies huid

Drie functies:

• lichaam op temperatuur houden: door zweetklieren en bloedvaten.
• bescherming tegen vuil en ziekteverwekkers
• bescherming tegen zon

Zintuigen geven info, bijv. over temperatuursverandering.

Welke laag slijt af wanneer je huid is verbrand?

Temperatuurregeling

Hypothalamus ontvangt impulsen van warmte- of koude zintuigen. Hij vergelijkt het met de norm (37°C) en regelt afkoeling/verwarming:

Afkoeling	Verwarming
Bloedvaatjes verwijden	Bloedvaatjes vernauwen
Zweten (door zweetklieren)	Rillen

Welke is warme huid en welke koude?

Wat is dit?

Huid beschermt ook tegen kou 

door vetlaagje in het onderhuids 

bindweefsel (isolerend).

Bij kou spannen de spiertjes aan -> 

haren gaan rechtop staan: kippenvel.

Genezing wondje

Stappen van genezing:

1. Bloedvatvernauwing.
2. Propvorming: bloedplaatjes klonteren.
3. Bloedplaatjes knappen open: fibrinogeen komt vrij en bindt met stollingseiwitten tot fibrinedraden.

Draadjes en bloedcellen drogen op tot korstje: bloedstolling.

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de huid je beschermt tegen de zon.

• Je kunt uitleggen hoe huidkanker kan ontstaan.

Huid en zonlicht

UV-straling (ultraviolet) = straling die huid opvangt in de zon.

Cellen in de kiemlaag maken dan pigment: zorgt ervoor dat de straling minder diep je huid in kan dringen. Pigment geeft bruine kleur van 'zonnen'.

Niet elke huid maakt evenveel pigment. Hoe minder pigment je hebt, hoe sneller je verbrandt.

UV-straling kan de huidcellen in de kiemlaag beschadigen. 

Als kiemcellen te vaak beschadigt raken, kan dat leiden tot huidkanker. Daarom gebruiken we zonnebrand-crème.

Tot je 16e is de hoornlaag 

minder goed ontwikkeld, 

waardoor je minder goed 

beschermd bent tegen 

UV-straling.

Ontstaan van kanker in drie stappen:

1.  Normale cel wordt tumorcel (bv. door invloed zonlicht/gifstoffen)
2.  Cel blijft delen en vormt een gezwel of tumor. Meestal ruimt het lichaam dit op, maar soms niet.
3. Kan door een bloed- of lymfevat breken, waardoor tumorcellen uitzaaien.

Aan de slag

Basis: 4 t/m 7, 9, 10, 13 en 15

Verdieping: 16

Extra oefening: 8 en 12

zenuw

zweetkliertje

lederhuid

opperhuid

onderhuids bindweefsel

haarzakje

Wat is de eerste stap van genezing bij een wondje?

1. Propvorming: bloedplaatjes klonteren
2. Fibrinedraden vormen
3. Vernauwing van bloedvaten
4. Bloedstolling

Hoe heet de laag die direct onder de hoornlaag ligt?