3HAVO Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3HAVO Koude Oorlog

De Koude Oorlog

Wat was de Koude Oorlog en wat waren de gevolgen van de Koude Oorlog voor de wereld? 

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de ideologische verschillen zijn tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie en op welke manier dit leidde tot de Koude Oorlog.

Amerika

• Democratie
  
• Kapitalisme
  
• Vrijheid
  
• Verschillen (arm/rijk, blank/zwart)

Sovjet-Unie

• Dictatuur
  
• Communisme
  
• Onderdrukking
  
• Gelijkheid

Kenmerken

• Koude/kille relatie tussen beide landen
  
• Geen echte oorlog tussen beide landen(ze konden elkaar vernietigen = wederzijdse afschrikking)
  
• Wel oorlog tussen sommige van hun bondgenoten (Korea/Vietnam)
  
• Grote spanningen en angst in de wereld

Kenmerken

• Beide landen hebben veel kernwapens
  
• Er ontstaat een wapenwedloop
  
• Beide landen geloven in hun eigen (economische) systeem
  
• Beide landen willen hun eigen systeem in de wereld verspreiden

Conferentie van Jalta

februari 1945

Churchill, Roosevelt en Stalin

Conferentie van Jalta

• Churchill (GB), Roosevelt (VS) en Stalin (SU)
  
• Hoe zien Europa en de wereld er na de Tweede Wereldoorlog uit?
  
• Wie heeft macht en invloed in Europa?
  
• Wat doen we met Duitsland én de Duitsers?

Conferentie van Jalta

• Oprichting van de Verenigde Naties (VN)
  
• Democratische regeringen in Europa
  
• Stalin wordt bondgenoot in de oorlog tegen Japan
  
• Straffen van oorlogsmisdadigers (Neurenberg)
  

Conferentie van Jalta

• Denazificatie en democratiseren
  
• Invloedssferen
  

Verenigde Naties

opgericht in oktober 1945

193 landen zijn lid

Veiligheidsraad:

5 permanente leden (Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China, Sovjet-Unie)

10 wisselende leden

Vergeet dit ook niet: de permanente leden van de Veiligheidsraad hebben veto-recht. Als één van hen dit gebruikt, gaat een plan niet door.

Video

Waarom is de VN opgericht?

Conferentie van Potsdam juli/augustus 1945

• Doel = een antwoord vinden op de vraag hoe Duitsland zou moeten worden geregeerd na de geallieerde overwinning.
  
• Duitsland en Oostenrijk (inclusief hoofdsteden) zouden, opgedeeld worden in vier bezettingszones.
  
• Verder gedenazificeerd, gedemilitariseerd en gedemocratiseerd worden. 

Conferentie van Potsdam juli/augustus 1945

De verdeling van Duitsland en Oostenrijk in bezettingszones werd vastgelegd in het ‘Akkoord van Potsdam‘.

Blokkade van Berlijn

juni 1948

• Sovjet-Unie blokkeert alle toegangswegen naar Berlijn
  
• Aanleiding = invoering Duitse munteenheid in westen
  
• Doel Stalin = Berlijn aan Sovjet-Unie geven en geen kapitalistisch stadsdeel in Oost-Duitsland.
  
• Oplossing westen = luchtbrug

2 mei 1949 BRD= West-Duitsland

7 oktober 1949 DDR= Oost-Duitsland

Invloedssferen

Verdeling van Europa:

Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed

Jij mag bepalen wat in dat gebied gebeurt (economie, politiek)

Vergeet dit ook niet: De ander mag niet ingrijpen in dat gebied, ook al zie je er van alles gebeuren waarmee je het niet eens bent.

Helder plan, maar waarom gaat het mis?

Begin van Koude oorlog

• Geen gezamenlijke vijand meer: Hitler is verslagen
  
• Andere regeringsleiders: Churchill en Roosevelt zijn er niet meer bij (Potsdam, juli 1945)
  
• Stalin krijgt steeds meer communistische invloed in delen van Oost-Europa
  
• De VS hebben een atoombom (angst/wantrouwen bij de SU)

Gevolgen

• Er wordt niet meer gepraat
• Steeds minder vertrouwen tussen de landen
  
• Ontstaan van twee machtsblokken in Europa(Oostblok en Westblok)
  
• De grens van deze twee blokken loopt dwars door  Duitsland (en Europa)

Amerikaanse buitenlandse politiek na 1945

• Beschermen van vrijheid en democratie Trumanleer = hulp bieden aan landen die bedreigd worden door het communisme
  
• Voorkomen dat meer landen communistisch worden Containmentpolitiek = indammen
  
• Actief helpen bij de wederopbouw van Europa Marshallplan = financiële hulp
  
• Vergeet dit ook niet: met het Marshallplan wilden de Amerikanen ook voorkomen dat Europa voor het communisme zou kiezen. Want armoede na WOII in Europa
• Armoede is bron voor communisme
  

Verenigde Naties

Opgericht in april 1949

Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Engels: NATO)

Oorspronkelijk militair bondgenootschap tussen Noord-Amerika en West-Europa tegen het communisme

De NAVO bestaat nog steeds

Warschaupact 1955

Militair bondgenootschap van de Sovjet-Unie

Tegenhanger van de NAVO

Opgericht als reactie op toetreding van West-Duitsland tot de NAVO

Heeft bestaan tot 1991

schooltv.nl

Berlijnse Muur

• De enigste vluchtweg vanuit het Oosten naar het westen was van Oost naar West-Berlijn.
  
• Oplossing Sovjet-Unie bouw Berlijnse Muur
• Spanning tussen Oost- en West
  
• Kennedy opgelucht, maar stuurt extra troepen naar Berlijn

Oost- en West Europa gescheiden

Scheiding door Europa IJzeren Gordijn

Kopieer de link in nieuw tabblad

https://schooltv.nl/video-item/de-berlijnse-muur-scheiding-tussen-oost-en-west-duitsland 

https://schooltv.nl/video-item/het-begin-van-de-koude-oorlog-bijna-oorlog-tussen-oost-en-west 

Spanningen buiten Europa

• september 1949 SU heeft atoombom
  
• 2 kernmachten
  
• Stalin kernwapens, westen leek kwetsbaarder
  
• China werd communistisch onder leiding van Mao
  

Korea-oorlog

• 1950 communistisch Noord-Korea valt Zuid-Korea binnen (Rode leger 12x zoveel soldaten als de NAVO)
• Keiharde Amerikaanse reactie op Noord-Koreaanse aanval
  
• Nederland vecht ook mee vanuit de VN
  
• Amerikaanse legerleiding wil aanval met atoombommen
  
• Amerikaanse president weigerde
  
• Oorlog eindigde in 1953. Voortaan Noord- en Zuid-Korea

Rol Nederland in Korea-oorlog

https://schooltv.nl/video-item/de-traumas-van-een-vergeten-oorlog-nederlanders-in-de-korea-oorlog 

Cubacrisis

Chroesjtsjov en Kennedy

Fidel Castro pleegt staatsgreep Cuba 1 januari 1959

Cubacrisis

• 1962 VS ontdekt Russische kernraketten op Cuba (Cuba ligt vlak onder de VS)
  
• Dreigende atoomoorlog! 

Cubacrisis: atoombom in je achtertuin

Cubacrisis

• Keuze VS: een  militaire aanval en een omverwerping van de Castro-regering, een zeeblokkade en/of het voeren van diplomatieke onderhandelingen.
  
• 21 oktober 1961 zeeblokkade --> Russische schepen met kernwapens worden tegengehouden. Dreigende kernoorlog.
  

video.scholieren.com

Ontspanning

Na de Cubacrisis begon een periode van ontspanning.

De VS en de Sovjet-Unie onderhandelden over ontwapening. 

Hotline tussen leiders VS en SU

Detente

Periode van ontspanning

SALT-akkoorden.

Minder kernwapens

(Detente is een periode van minder spanning)

Einde koude oorlog

• 1985 nieuwe Sovjet-leider Gorbatsjov maakt einde aan de wapenwedloop
  
• Gorbatsjov komt met: Glasnost en Perestrojka
  
• 9 november 1989 val Berlijnse Muur
  
• 1990 DDR opgeheven/Duitse hereniging
  
• 1991 Val Sovjet-Unie 

nos.nl