V4 Latijn 24 september 2024

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

V4 Latijn 

24 september 2024

Vorige weektaak

Wat gaan we doen?

• Bespreken vorige weektaak
• Huidige weektaak
• Nieuwe grammatica: vorming ppp
• Vorming voltooide tijden passief
• Ellips
• Verder met de weektaak

Weektaak

Het ppa (HH)

• Participium praesens actief
• tegenwoordig deelwoord
• Gelijktijdig ('terwijl')
• -ns, -ntis (3e groep)

clamantes fugiunt: schreeuwend vluchten ze.

(terwijl ze schreeuwen....)

Het ppp 

• Participium perfectum passief
• voltooid deelwoord
• voortijdig ('nadat')
• -us, -a, -um (1e/2e groep)

vocati veniunt: geroepen komen ze -> nadat ze geroepen zijn, komen ze

Vorming ppp

A + I  stammen: praesensstam + -tus

• amare -> amatus
• audire -> auditus

Vorming ppp

E - stammen: praesensstam -e + -itus

• moneo -> monitus
• soleo -> solitus

NB: veel vaakgebruikte werkwoorden met E-stammen zijn onregelmatig: 

fleo -> fletus, 

gaudeo -> gavisus

Die moet je leren.

Vorming ppp

MK - stammen: praesensstam + -tus

• regere -> rectus
  
• agere -> actus
• emere -> emptus
• scribere -> scriptus
  

NB: veel vaakgebruikte werkwoorden met mk-stammen zijn onregelmatig:

caedo -> caesum; curro -> cursum; mittere -> missum; premo -> pressum

g voor t -> c

b voor t -> p

m voor t -> mp

Gebruik ppp

Bij vorming voltooide tijden: 

Vergelijkbaar met het Nederlands, Engels Frans, Duits: 

voltooid deelwoord + hulpwerkwoord van tijd (hebben/zijn)

Ik ben geroepen - > vocatus sum

Ik was geroepen -> vocatus eram

te zijn geroepen (inf. ) -> geroepen te zijn

Gebruik ppp

Let op het verschil actief / passief: 

vocavi: ik heb geroepen                 vocatus sum: ik ben geroepen

vocaveram: ik was geroepen       vocatus eram: ik was geroepen 

NB: 'ik was geroepen' is niet herzelfde als 'ik werd geroepen'

'Ik ben geroepen' is niet herzelfde als 'ik word geroepen'

Perf. pass. in de gelezen teksten

2, r.1: Gallia est omnis divisa in partes tres

3b: r.15: Si quod est facinus admissum

3b: r.16: si caedes facta [est]

3c: r.20: Quibus ita est interdictum...

3d:r.1: Disciplina in Britannia reperta [esse]: inf. in AcI

3d: r.1: atque inde in Galliam transalata [esse]inf. in AcI

Soms wordt het hulpwerkwoord esse weggelaten (vooral bij infinitivi). Dat weglaten heet 'ellips'

Werkwoorden determineren

• persoon: 1,2,3
• getal: ev / mv
• tijd: pr, impf, pf, plqpf, fut, futex
• modus: ind, imper, inf, conj
• genus: A/P
• WOBO

  c (p.19)

1. est dedita (r.1)
2. sunt adfecti (r.2)
3. sint comprehensi (r.14)

Werkwoorden determineren

1. 3e ev perf ind pass dedo

3e mv perf ind pass adficio /afficio (assimilatie)

3e mv perf conj pass v comprehendo

  c (p.19)

1. est dedita (r.1)
2. sunt adfecti (r.2)
3. sint comprehensi (r.14)