10.1 opgroeien

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

10.1 opgroeien

leerdoelen

Aan het einde van de les weten jullie:

- welke levensfases er zijn en welke ontwikkelingen er zijn

- wat een hormoonklier is en hoe deze werkt

- hoe groeihormonen werken en waar deze geproduceerd worden

levensfases 

uitleg levensfases 

het leven van een mens is opgedeeld in een aantal levensfases. Deze zijn voor iedereen hetzelfde, van geboorte tot de dood. 

Zie de vorige slide voor de levensfases en hun leeftijden erbij. 

Leer deze uit je hoofd!

ontwikkelingen in het leven

Er bestaan twee soorten ontwikkelingen die ieder mens meemaakt:

1. Lichamelijke ontwikkeling 

2. geestelijke ontwikkeling 

uitleg lichamelijke ontwikkeling

Van jongs af aan ondergaat ieder persoon lichamelijke ontwikkeling. Als baby kan je nog niet lopen. Eerst leer je kruipen, daarna leer je lopen en als kleuter leer je fietsen. 
Dit zijn voorbeelden van lichamelijke ontwikkeling. Het zijn handelingen die je met je lichaam leert uit te voeren. 

uitleg geestelijke ontwikkeling

Bij de geestelijke ontwikkeling ontwikkel je het brein. Je leert dus met je hoofd. Die doe je op school, buiten, thuis eigenlijk overal.

Denk aan bijvoorbeeld leren schrijven, voor jezelf leren zorgen, of leren voor je mens en natuur toets. 

Hormonen 

regelaars in het lichaam (denk aan de puberteit)

Gemaakt in de hormoonklieren -> hypofyse -> zorgt voor groei

hormonen uitleg

Hormonen zijn stoffen in het lichaam die bepaalde systemen of processen  in het lichaam regelen. Hormonen worden aangemaakt in de hormoonklieren (er zijn er meerdere). Een voorbeeld van een hormoonklier is de hypofyse. Die zit onderaan je hersenen en regelt bijvoorbeeld het hormoon waarmee je groeit.

Hoe werken hormonen dan?

1. een hormoonklier maakt een hormoon aan

2. de klier geeft het hormoon af aan het bloed

3. via het bloed komt het hormoon door je hele lichaam, en dus bij alle organen

4. sommige organen herkennen het hormoon en gaan aan de slag. Sommige organen kennen het hormoon niet en negeren hem. 

Hoe groei je? 

Je groeit door groeihormonen. 

dit werkt als volgt:

Hypofyse maakt groeihormoon -> hormoon komt in bloed en gaat naar alle organen, de botten reageren -> De botten gaan sneller delen door celdeling. De nieuwe cellen worden groter door celgroei. 

groei in je botten

Niet het hele bot groeit. De groei die je doorgaat in de puberteit komt doordat de groeischijven zich gaan delen. 

Zie bron 6 in je tekstboek blz 93.

groeispurt

Een groeispurt betekent dat je lichaam in een korte tijd heel snel groeit. 

Kan iemand een fase in het leven bedenken wanneer dit kan gebeuren?

 

groeispurt uitleg

Een mens doorgaat een groeispurt als de hypofyse in één keer heel veel groeihormonen gaat aanmaken. Dit betekent dat je in een korte tijd veel en snel groeit. Denk bijvoorbeeld aan de puberteit. 

leerdoelen

Aan het einde van de les weten jullie:

- welke levensfases er zijn en welke ontwikkelingen er zijn

- wat een hormoonklier is en hoe deze werkt

- hoe groeihormonen werken en waar deze geproduceerd worden

Als kind leer je fietsen. Dit is een voorbeeld van?

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. geestelijke ontwikkeling

In de puberteit leert een mens voor zichzelf zorgen. Dit is een voorbeeld van?

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling

Benoem alle levensfases van de mens plus de leeftijden.

hoe noemen we de regelstoffen in het lichaam?

Waar worden hormonen aangemaakt?

1. bloedvaten
2. Botten
3. Hormoonklieren

Hoe heet de hormoonklier die het hormoon aanmaakt waarmee wij groeien?

Hoe noemen we het hormoon dat ervoor zorgt dat een mens groeit?

hoe werkt het maken en afgeven van een hormoon?

Wat is de werking van het groeihormoon?

Hoe noemen wij het als een cel gaat delen?

1. Celgroei
2. Celsplitsing
3. Celdeling

Hoe noemen we het als een cel gaat groeien?

1. Celgroei
2. Celdeling
3. celvergroting

door welke onderdelen in het bot kan een bot groeien?

Hoe noemen we het als een persoon in een korte tijd veel groeit?