Werk en werkloosheid H2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 2

Moet de arbeidsparticipatie omhoog?

Les 1

Lesdoelen

• Je kunt het verschil tussen AOW en bedrijfspensioen uitleggen
• Je kunt de i/a ratio berekenen
• Je kunt uitleggen welke gevolgen een verandering van de i/a ratio heeft voor de belastingen en de premies en voor de hoogte van de uitkeringen
• Je kunt uitleggen hoe de nadelige gevolgen van een hoog i/a ratio kunnen worden opgevangen
• Je kunt uitleggen hoe de participatiegraad kan toenemen
• Je kunt uitleggen hoe de arbeidsproductiviteit kan toenemen

Wat is het verschil tussen de AOW en een pensioen?

AOW

Algemene OuderdomsWet

Als je met pensioen gaat dan heb je recht op een AOW.

De AOW wordt betaalt uit de belastingen van de werkenden.

AOW (getrouwd/samenwonend)

AOW

(alleenstaand)

Oude dag voorziening

Vergrijzing

Vergrijzing: het aandeel ouderen in de totale bevolking neemt toe en de gemiddelde leeftijd van de bevolking stijgt.

Om de uitkeringen voor die AOW’ers te kunnen blijven betalen, heeft de overheid besloten de AOW-leeftijd te verhogen.

Inactieven / actieven

Inactieven zijn mensen zonder betaald werk die een uitkering ontvangen, bijvoorbeeld omdat ze arbeidsongeschikt, werkloos of boven de pensioenleeftijd (AOW’ers) zijn.

 De actieven verdienen ook het inkomen voor de inactieven.

Op deze manier zorgt de overheid voor herverdeling van de inkomens.

I/a-ratio

                            Gevolg vergrijzing = stijging i/a-ratio

Door vergrijzing

--> Meer inactieven dan actieven

• Of de uitkeringen omlaag (inactieven)
• Of belastingen en premies omhoog (actieven)

i/a ratio

er wordt uitgegaan van arbeidsjaar (dus 1 volledige baan)

Voorbeelden

• i/a ratio = 70
• Dit betekent dat er 70 inactieven op de 100 actieven zijn

• Gevolg vergrijzing?
• i/a ratio zal stijgen

Hoofdstuk 2

Moet de arbeidsparticipatie omhoog?

Les 2

i/a ratio

er wordt uitgegaan van arbeidsjaar (dus 1 volledige baan)

Voorbeelden

• i/a ratio = 70
• Dit betekent dat er 70 inactieven op de 100 actieven zijn

• Gevolg vergrijzing?
• i/a ratio zal stijgen

Ongewenste oplossingen voor stijging i/a-ratio

• Hogere belasting en premies voor actieven (lager netto-inkomen)
•  Totaalbedrag uitkeringen verkleinen (hoogte en aantal)

Beiden onwenselijk, omdat deze oplossingen het netto-inkomen van in-/ of actieven verlaagd. 

Gewenste oplossingen van de overheid

1. Vergroten van de arbeidsproductiviteit zodat er meer productie is, dus meer inkomen is om te verdelen

2. Arbeidsparticipatie verhogen

Hoe vergroten we de productie per werknemer?

• Actieven meer uren per jaar laten werken. 
• Arbeidsproductiviteit per uur verhogen.  
  
• Scholing, verbeteren organisatie van het arbeidsproces

Door het stijgen van de productie per werkende kan een groeiend aantal inactieven betaald worden zonder dat de netto-inkomens van de actieven dalen.

Aan de slag!

- Maken 2.1 t/m 2.11

    - Met degene die naast je zit aan de slag, overleggen mag

    - Vragen? > Lees samen de vraag nog een keer door > Aan mij vragen

    -  Maak de opdrachten in je schrift

Klaar?

- Nakijken van de opgaven 

- Oefenopgaves maken

Wat gebeurt er met de i/a-ratio als de arbeidsproductiviteit verdubbelt?

1. De i/a-ratio stijgt
2. De i/a-ratio daalt
3. De i/a-ratio verandert niet

Wat gebeurt er met de i/a-ratio (stijgen, dalen of gelijk blijven) in de volgende situatie. Verklaar het antwoord.

1. de uitkeringen worden verlaagd.

1. Stijgen
2. Dalen
3. Gelijk blijven

Wat gebeurt er met de i/a-ratio (stijgen, dalen of gelijk blijven) in de volgende situatie. Verklaar het antwoord.

2. de leerplicht wordt verhoogd van 16 naar 18 jaar.

1. Stijgen
2. Dalen
3. Gelijk blijven

Door vergrijzing wordt de i/a ratio?

1. groter
2. kleiner

Als de i/a-ratio stijgt dan zal de belasting- en premiedruk voor de actieven:

1. stijgen
2. dalen

Hoe berekenen wij de i/a-ratio?

1. (Actieven / Inactieven)
2. (Inactieven / Actieven)
3. (Actieven / Inactieven) x 100
4. (Inactieven / Actieven) x 100

Een gevolg van een stijgend I/A ratio is

1. Meer ezels in Nederland
2. Meer actieven t.o.v. inactieven
3. Uitkeringen worden onbetaalbaar
4. Dalende premies

Is de sociale zekerheid moeilijker te betalen bij een daling of bij een stijging van de i/a-ratio?

1. Moeilijker te betalen bij een daling van de i/a-ratio
2. Moeilijker te betalen bij een stijging van de i/a-ratio

i/a-ratio = inactieven / actieven x 100
Als de i/a-ratio 20% is, dan ...

1. Betaalt elke inactieve 20% van een uitkering
2. Betaalt elke actieve 20% van een uitkering
3. Betaalt elke inactieve 80% van een uitkering
4. Betaalt elke actieve 80% van een uitkering

Hoe kunnen de nadelige gevolgen van een hoger i/a ratio worden opgevangen?

Wat is juist?

De participatiegraad stijgt als...

1. de AOW-gerechtigde leeftijd wordt verlaagd naar 60 jaar.
2. fulltimers in deeltijd gaan werken.
3. de vergrijzing van de bevolking afneemt.
4. het aantal werklozen daalt.

Bedrijven streven naar een hoge arbeidsproductiviteit. De arbeidsproductiviteit kan toenemen door:

1. scholing
2. prestatieloon
3. verbeteren van arbeidsomstandigheden
4. Alle antwoorden zijn goed,

Lesdoelen behaald?
Kun je....

• het verschil tussen AOW en bedrijfspensioen uitleggen
• de i/a ratio berekenen?
• uitleggen welke gevolgen een verandering van de i/a ratio heeft voor de belastingen en de premies en voor de hoogte van de uitkeringen
• uitleggen hoe de nadelige gevolgen van een hoog i/a ratio kunnen worden opgevangen
• uitleggen hoe de participatiegraad kan toenemen
• uitleggen hoe de arbeidsproductiviteit kan toenemen