Bestuursrecht les 4 : Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (deel I)

• Bestuursrecht
• MBO
• Studiejaar 1

Bestuursrecht les 4

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (deel I)

Terugblik vorige week

• Bestuurshandelingen 
• Besluiten (algemene strekking of 
  beschikking) 
• Bestuursorgaan
• Belanghebbende 

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

Bestuursorganen moeten zich bij het uitvoeren van hun bestuurstaak houden aan de algemene regels van de Awb en aan de bijzondere regels uit de bijzondere wetten. 

Belangrijk onderdeel van deze algemene regels zijn de algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb). Soort spelregels voor de overheid. 

• Komen voort uit de jurisprudentie 
• Tegenwoordig opgenomen in de wet (Awb)
• Bestuursorgaan bestuurstaak goed uitgevoerd?
• Voldoende rekening gehouden met de belangen van de burger?
• Besluit in strijd met beginsel(en)? Vernietigbaar 

De beginselen:

1. zorgvuldigheidsbeginsel 
2. motiveringsbeginsel                                                                  deze week
3. geen misbruik van bevoegdheid 
4. evenredigheidsbeginsel
5. gelijkheidsbeginsel
6. vertrouwensbeginsel                                                                volgende week
7. rechtszekerheidsbeginsel
8. verbod van willekeur

De dikgedrukte beginselen behandelen we deze week. De andere vier komende de volgende les aan bod.

Waar denk je aan bij het
zorgvuldigheidsbeginsel?

Zie art. 3:2 Awb

1. Zorgvuldigheidsbeginsel

• Onderzoek alvorens besluit
• Bestuursorgaan moet op de hoogte zijn van alle feiten
• Welke belangen (en van wie) spelen een rol?
• Alle belangen moeten worden meegenomen bij het besluit

Als burger wil je erop vertrouwen dat de overheid onpartijdig is bij het nemen van beslissingen.

Vereist:

• doen van grondig onderzoek 
• afwegen van alle belangen 

Gaat dit altijd goed in de praktijk? Nee... helaas niet!

Strijd met zorgvuldigheidsbeginsel

De gemeente Eindhoven weigert een aangevraagde parkeervergunning, omdat de straat te druk is. In werkelijkheid komen er slechts 4 auto's per uur door. 

Waarom is dit in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel?

O.g.v. artikel 3:2 Awb moet de overheid een besluit zorgvuldig voorbereiden en nemen: correcte behandeling van de burger, zorgvuldig onderzoek naar de feiten en belangen, procedure goed volgen en deugdelijke besluitvorming. In dit geval heeft de gemeente aldus geen zorgvuldig onderzoek gedaan naar de feiten en belangen. 

Zoek op

Art. 3:46 Awb

O.g.v. artikel 3:2 Awb moet de overheid een besluit zorgvuldig voorbereiden en nemen: correcte behandeling van de burger, zorgvuldig onderzoek naar de feiten en belangen, procedure goed volgen en deugdelijke besluitvorming. In dit geval heeft de gemeente aldus geen zorgvuldig onderzoek gedaan naar de feiten en belangen. 

2. Motiveringsbeginsel

Wanneer een bestuursorgaan een beslissing neemt, moet het bestuursorgaan uitleggen waarom het een bepaald besluit heeft genomen. 

- feiten moeten kloppen

- motivering moet te allen tijde logisch en begrijpelijk zijn

Noem een voorbeeld waarbij de overheid in strijd handelt met het motiveringsbeginsel.

De overheid waardeert de bouwgrond, maar houdt de taxaties achterwege 

3. Geen misbruik van bevoegdheid

Zoals we hebben geleerd, voert ieder bestuursorgaan een bestuurstaak uit. Om dat te doen, krijgt een bestuursorgaan bepaalde bevoegdheden. 

Bestuursorgaan mag deze bevoegdheden alleen gebruiken voor het doel waarvoor deze bevoegdheid is gegeven.  

Zie artikel 3:3 Awb.

Voorbeeld 1: misbruik van bevoegdheid

De gemeente hanteert een eigen woonwagenbeleid dat in strijd is met de Grondwet, EVRM en de uitspraken van het EHRM. 

De gemeente wilde de woonwagenbewoners ontruimen, omdat volgens het beleid van de gemeente een woonwagen of standplaats niet aangemerkt kon worden als woning. 

O.a. op grond van artikel 8 EVRM is een woonwagen of standplaats wel aan te merken als woning en mag de gemeente dus niet ontruimen. 

Voorbeeld 2: misbruik van bevoegdheid

De gemeente weigert een nieuw café een drank- en horecavergunning te verlenen met als reden dat andere cafés in het dorp dan minder omzet maken. 

De gemeente heeft de bevoegdheid om een dergelijke vergunning af te geven, zodat zij het drankgebruik onder controle houden, maar NIET om andere ondernemers te beschermen tegen concurrentie.

4. Evenredigheidsbeginsel

De voor een of meer belanghebbenden nadelige gevolgen van een besluit mogen niet onevenredig zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen.

Geen zwaarder middel als een ander middel voorhanden is.

Artikel 3:4 lid 2 Awb

Voorbeeld strijd met evenredigheidsbeginsel

Geluidsoverlast bij een café. Omwonenden hebben geklaagd. Café bestaat al jaren en er zijn nog nooit problemen geweest. De gemeente besluit het café definitief te sluiten. 

Dit is in strijd met het evenredigheidsbeginsel, omdat dit een veel te zwaar middel is (gevolgen veel te zwaar). Een milder middel is aanwezig, namelijk het geven van een waarschuwing. 

Opdrachten/huiswerk:

Maak opdrachten 5 t/m 7 (Hoofdstuk 13)

Vragen?

Zijn er vragen over de stof van deze week?

Volgende week: de andere vier algemene beginselen van behoorlijk bestuur