2.3 Delfstoffen in soorten en maten + 2.4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

§2.3 Delfstoffen in soorten en maten 

§2.3 Wereld: Delfstoffen in alle soorten en maten 

Lesplanning

- herhalen vorige les

- zelfstandig lezen

- uitleg

- zelfstandig werken

Herhalen vorige les

Welk soort gesteente is gevormd door het ondergronds stollen van magma?

1. metamorfgesteente
2. graniet
3. sedimentgesteente

Leg uit hoe kalksteen kan ontstaan

Welke informatie kunnen iridium en uranium geven?

Ouder

Jonger

Dit filmpje gaat over...

1. Relatieve ouderdom van gesteentelagen
2. Absolute ouderdom van gesteentelagen

Leerdoelen par. 2.3

.. weet je dat afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan verschillende soorten delfstoffen zijn.

.. begrijp je het verschil in ontstaanswijze tussen ertsen en fossiele brandstoffen.

.. kun je met behulp van kaarten belangrijke vindplaatsen van delfstoffen aangeven

Zelfstandig lezen 2.3

Klaar? alvast aan de slag met de opdrachten van 2.3

Wat zien we hier?

https://www.google.nl/maps/@51.658291,14.4525157,54995m/data=!3m1!1e3

Wat zijn delfstoffen?

Als we stoffen uit de grond halen die nuttig zijn voor de mens.

Drie soorten:

1. Metalen; ijzer, goud, lithium

2. Fossiele brandstoffen; steenkool, aardolie & aardgas

3. Diverse grondstoffen; keukenzout, grind, kalksteen

Delven = uitgraven

Wat zijn ertsen?

Dit zijn de mineralen waarin een metaal zit en waaruit op economische wijze een grondstof kan worden gewonnen.

Dus....alle ertsen zijn mineralen, maar niet alle mineralen zijn ertsen.

Voorbeelden van ertsen zijn:

• ijzererts
  
• kopererts
  
• zilvererts
  
• gouderts
  

Gouderts

IJzererts 

Dagbouw 

Schachtbouw

2. Fossiele brandstoffen 

Inkolingsproces:

Planten → veen → bruinkool → steenkool

                                                                                                   3 fases:

2

2. Door sedimentatie komt het veen steeds dieper te liggen. Met de diepte stijgt de temperatuur. Daardoor kan het pakket veen omgezet worden in bruinkool.

3

3. Wordt de druk en vooral temperatuur nog hoger, dan zal bruinkool veranderen in steenkool en gaat het laatste water en gas eruit. Deze 3 fases samen worden het inkolingsproces genoemd.

1

1. Afgestorven planten komen onder water te liggen, in een moeras. Door zuurstof te kort, verteren de planten niet. Er ontstaat veen.

Klimaat  →  tropisch klimaat 

Carboon: 350 tot 290 miljoen

 jaar gelede

Ligging →  rond de evenaar

→ Tropisch moeras

3. Diverse grondstoffen

Bijvoorbeeld: keukenzout, grind en kalksteen.

Hoeveel delfstoffen zijn er straks nog voor jou beschikbaar? 

Welke delfstof raakt waarschijnlijk het snelst op?

1. Olie
2. Zeldzame aardmetalen
3. Lood
4. Antimoon

In welke periode begon het inkolingsproces van het steenkool in NL?

1. Krijt
2. Perm
3. Carboon
4. Tertiair

Wat is het verschil in ontstaan tussen ertsen en fossiele brandstoffen?

Zelfstandig werken:

aan opdrachten Paragraaf 2.3

Hoofdstuk 2 Schatkist aarde 

2.4 Delfstoffen in Europa

Leerdoelen 2.4

- Je weet welke delfstoffen Europa heeft.

- Je begrijpt waarom de Europese ‘lijst met kritieke grondstoffen’ niet hetzelfde is als een lijst met wereldwijde schaarse delfstoffen.

- Je kunt met kaarten over delfstoffen de afhankelijkheid van Europa duidelijk maken.

Zelfstandig lezen 2.4

- minder vraag naar kolen

- slecht voor het milieu

- importeren is goedkoper

Welke delfstoffen vinden we veel in de Europese bodem?

Hoe wordt ijzererts ook alweer uit de grond gehaald?

Waarom zijn die kritieke grondstoffen zo belangrijk?