Maatschappijwetenschappen introductieles

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Introductieles

Maatschappijwetenschappen

Niet voor de school maar voor het leven leren wij - Seneca

Voor je ligt een examen. Denk alvast na over de volgende vragen:

- Wat is je eerste indruk?

- Denk je MAW uitdagend te gaan vinden?

VOORBEREIDING DOOR DE DOCENT: klaarleggen op elke tafel, een wit vel papier en een examenopgave MAW

De opdrachten in deze powerpoint lenen zich voor Denken-delen-uitwisselen. Laat leerlingen na het schrijven eerst onderling uitwisselen en bespreek daarna klassikaal. Noteer evt. op het bord.

UITLEG AAN LEERLINGEN: 

Voor je ligt een examenopgave en een wit vel. Het examen staat voor de school. Je leert, omdat je zo je examen haalt en door kan naar je vervolgopleiding. Kijk dit examen eens door. Wat vind je ervan? Wat valt je op?

Wat is je eerste indruk?

Wat is je eerste indruk?

Gaat maatschappijwetenschappen uitdagend voor je worden?

Gaat maatschappijwetenschappen uitdagend voor je worden?

Ja

Nee

Niet voor de school maar voor het leven leren wij - Seneca

Wit vel:

• Waar kijk je naar uit bij het vak?
• Wat of waarover zou je graag willen leren?
• Wanneer is een vak voor jou niet alleen nuttig ‘voor de school’ maar ook voor ‘het leven’? 

UITLEG AAN LEERLINGEN:

Daarnaast ligt een wit vel, dat staat voor het leven. Deels is dit natuurlijk al ingekleurd, maar je hebt hier zelf ook nog invloed op. Schrijf op dit vel op wat je hoopt te leren bij maw. Waar kijk je naar uit? Hoe hoop je dat het gaat helpen bij het leven/het begrijpen van het nieuws/je studie/je werk?

Boodschap:

Heel vaak lijkt het alsof je enkel toewerkt naar het examen, maar je leert alsnog een manier van leren/denken aan. Het zou veel mooier zijn als school je voorbij het examen zou voorbereiden, dat is een belangrijk doel bij het vak MAW.

Waar kijk je naar uit bij dit vak?

Waar kijk je naar uit bij dit vak?

Het doel van maatschappijwetenschappen

• Emotionele stap terug
• Kijken naar maatschappelijke vraagstukken en processen

- Eigen invulling docent: indien gewenst kunt u bij deze dia ook aandacht besteden aan het verschil tussen MAW en maatschappijkeer Uitleg aan leerlingen:

-Stap terug, kijken naar maatschappelijke vraagstukken en processen

Bij maatschappijwetenschappen doen we een emotionele stap terug. We kijken vanaf een afstand naar maatschappelijke vraagstukken en processen en proberen die beter te begrijpen. Alsof je in een helikopter stapt en boven Nederland gaat hangen om te kijken hoe mensen zich op dat hele kleine stukje aarde gedragen. Dat kan door eerst nauwkeurig te beschrijven wat we denken te zien.

Gereedschap

• Vaktaal
• 4 hoofdconcepten
• 23 kernconcepten
• Kennis, begrip en toepassing

Uitleg aan leerlingen, bijvoorbeeld:

Daarnaast willen we graag verklaren wat we zien. Veel gedrag van groepen mensen is niet toevallig. Er zitten vaak één of meer logische verklaringen achter. Je zult begrijpen dat het daarom noodzakelijk is om in dezelfde vaktaal met elkaar te spreken over maatschappelijke vraagstukken. Bij maatschappijwetenschappen maken we gebruik van 23 kernconcepten en vier hoofdconcepten. Dit zijn de belangrijkste begrippen van het vak waarmee we samen dezelfde vaktaal spreken.

Daarom mag je de kernconcepten en hoofdconcepten zien als gereedschap of instrumenten bij dit vak. Gereedschap en instrumenten kun je inzetten om daarmee meer te bereiken dan zonder deze hulpmiddelen. Zonder de hulpmiddelen lukt het misschien ook wel maar kost het veel meer moeite. Net zoals je met je handen minder goed iets kunt bouwen dan met gereedschap. Zorg dus dat je de definities leert kennen en vooral ook leert begrijpen.

Met die kennis en dat inzicht ben je er nog niet want gereedschap moet je vooral gebruiken. Het oefenen met toepassingsopdrachten is dus van het grootste belang om voor het vak te slagen en om er veel aan te hebben in je vervolgopleiding en rest van je leven.

Je zult door het doen van opdrachten twee dingen leren:

Begrip van de wereld om je heen, van actualiteit en maatschappelijke vraagstukken.

Je leert het gereedschap, de hoofd- en kernconcepten steeds beter gebruiken.

Hoofdconcepten en vraagstukken

Opdracht: de hoofdconcepten in het nieuws

Sla je boek open op bladzijde 9 (havo) of 8 (vwo)

Lees de vier hoofdconcepten ‘scannend’ door. Kies het hoofdconcept dat jou het meeste aanspreekt en beantwoord de volgende vragen (volgende dia)

Aan de slag met de hoofdconcepten en een eerste verkenning van de onderwerpen die bij maatschappijwetenschappen bestudeerd worden

Hoofdconcepten en vraagstukken

• Waarom is het belangrijk om dit vraagstuk te bestuderen?
• Waarom vind je dit concept het meest interessant?
• Bedenk welke actuele gebeurtenis past bij dit hoofdconcept en waarom

Aan de slag met de hoofdconcepten en een eerste verkenning van de onderwerpen die bij maatschappijwetenschappen bestudeerd worden

Gereedschap

Opdracht: nieuws in de vakantie

Maak een lijstje van gebeurtenissen die je zijn opgevallen in het nieuws de afgelopen vakantie 

We gaan een eerste inkijkje nemen in de hoofd- en evt. Dit doe je door middel van de volgende opdracht. Aanwijzingen voor de docent: laat leerlingen die niets kunnen bedenken eventueel websites van kwaliteitskranten bestuderen

Wat heb je opgeschreven?

Wat heb je opgeschreven?

Gereedschap MAW

Opdracht (vervolg)

 Bespreek je lijstje met een klasgenoot

Deel vervolgens samen alle nieuws-items die jullie hebben opgeschreven in bij het hoofdconcept waar ze het beste bij passen. (tip: gebruik je leerhulp of bijlage 3 op de laatste blz. van je boek) 

Klassikale bespreking: 

Maak vier kolommen op het bord: Vorming, Binding, Verandering, Verhouding

Laat elk tweetal een onderwerp + kolom noemen. Bespreek/vraag door (waarom past het hierbij) en noteer

De 'routekaart' van Seneca

Havo

Hoofdstuk 1: Vorming

Hoofdstuk 2: Binding

Hoofdstuk 3: Verhouding

Hoofdstuk 4: Politiek in theorie

Hoofdstuk 5: Onderzoeksvaardigheden

Havo

Hoofdstuk 1: Vorming

Hoofdstuk 2: Binding

Hoofdstuk 3: Verhouding

Hoofdstuk 4: Onderzoeksvaardigheden

Hoofdstuk 5: Politiek in theorie

Indien gewenst kunt u hier de opbouw van het boek met leerlingen bespreken aan de hand van bladzijde 10 en 11 (havo en vwo)

Hulpmiddelen

• Maatschappij-wetenschappen.nl
• Video's met kernconcepten op YouTube
• Leerhulp
• Kernconceptenboekje

Het PTA

Eigen invulling docent

Hoe zien de lessen eruit?

Eigen invulling docent

maatschappij-wetenschappen.nl

Optioneel als extra materiaal bij de les

maatschappij-wetenschappen.nl

Optioneel als samenvatting van het hoofdstuk

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Einde van introductieles

Maatschappijwetenschappen

Afbeeldingen 

Slide 1) Priscilla Du Preez - https://unsplash.com/photos/XkKCui44iM0

Slide 2)  Ryoji Iwata - https://unsplash.com/photos/X53e51WfjlE

Slide 8) Cesar Carlevarino Aragon - https://unsplash.com/photos/NL_DF0Klepc

Slide 8) afbeelding van maw leerhulp, afkomstig van www.senecaburgerschap.nl

Slide 15) screenshots van het seneca-kanaal op Youtube en de website www.maatschappij-wetenschappen.nl