Les 2: Ontwikkelingen Nederlandse verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Voor wie is de verzorgingsstaat?

1. Voor alle mensen die geld nodig hebben
2. Voor alle burgers
3. Voor alle mensen die werkloos zijn
4. Voor alleen de mensen die onder het minimumloon zitten

Visie rechts

1. Rol overheid? (k/g)

2. Wat doet de overheid wel?

3. Wat doet de overheid niet?

4. Doel?

Visie midden

1. Rol overheid? (k/g)

2. Wat doet de overheid wel?

3. Wat doet de overheid niet?

4. Doel?

Visie links 

1. Rol overheid? (k/g)

2. Wat doet de overheid wel?

3. Wat doet de overheid niet?

4. Doel?

Gebruik blz. 59-61

Vul in in schema --> inl.

Overleg

3.1 Ontwikkelingen  

Welkom! We gaan vandaag aan de slag met het allerlaatste thema: de verzorgingsstaat!

H3: Verzorgingsstaat

• Je kan uitleggen wat de verzorgingsstaat is
• Je kan uitleggen hoe de verzorgingsstaat zich heeft ontwikkeld 

Lesdoelen

Wat gaan we vandaag doen?

• Voorkennis
• Onderzoekje ontwikkeling verzorgingsstaat
• Opdrachten maken
• Opdrachten bespreken
  
• Check

'De verzorgingsstaat'

De Geschiedenis

Intro: Lees p.62 & 63

De verzorgingsstaat

Samenleving waarin de overheid burgers helpt te voorzien in hun basisbehoeften

'Sociale uitvinding'

Hoe is deze ontstaan?

Uitleg verzorgingsstaat 

Verzorgingsstaat door de jaren

- Je gaat het schema 'Verandering verzorgingsstaat Nederland' invullen 

- Gebruik het boek en internet (laptop). Zoektermen?

- Vul je naam en klas in 

- Samen aanvullen mag

- Aan het einde van de les lever je het blad in

Gebruik blz. 62 & 63

Middeleeuwen

De armen zijn afhankelijk van de geestelijken. Geen overheid 

Klik op het oogje voor een afbeelding. 

Bron afbeelding: middeleeuws gasthuis Ten Bunderen

Vanaf de 16e eeuw

Meer armenzorg vanuit de rijken om eigen bezit te beschermen

Klik op het oogje voor een afbeelding. 

Industriële revolutie

Toename welvaart       meer ongelijkheid          woede

Ingrijpen door de overheid

Klik op het vraagteken voor de uitleg van de industriële revolutie en klik op het oogje voor een spotprent over kinderarbeid uit die tijd. 

Sociale wetgeving

Vb: Kinderwetje van van Houten

Sociale ongelijkheid verminderen

Zwakkeren beschermen

Klik op het vraagteken voor een afbeelding uit een oude krant van die tijd (1874, Elias Spanier).

Filmpje: geschiedenis Nederlandse vakbond/ uitleg vakbonden/ sociale wetten.  

• Ongevallenwet 
• Invaliditeitswet 
• AOW
• Algemene Bijstandswet
  
• WAO

Gemengde economie 

Verenigen in vakbonden

20e eeuw

Uitleg wetten. Klik op het vraagteken voor de uitleg van het begrip 'gemengde economie'

Twintigste eeuw

'Poldermodel'

Sinds jaren '80 minder betaalbaar --> maatregelen overheid

• Uitkeringen: lager en moeilijker 
• Controle op fraude 
• Pensioenleeftijd & participatiewet 
• Studiefinanciering
• Bezuinigen
• Eigen verantwoordelijkheid 

Als je rond 1850 in armoede moest leven, was je in eerste aangewezen op [.........1.........] . 

Kon je daar niet terecht, dan was je aangewezen op [.........2.........] . 

De overheid bemoeide zich verder niet met de [.........3.........] . 

Dat veranderde in 1854. Toen nam de [.........4.........] overheid een wet aan: de [.........5.........] . 

Hierin stond dat de [.........6.........] overheid moest zorgen voor de allerarmsten. Die zat hier helemaal niet op te wachten, want er kwam geen geld hiervoor uit [.........7.........] . 

Sleep de woorden naar 

de juiste plaats

A: landelijke

B: familie

C: gemeentelijke

D: Armenwet

E: armenzorg

F: Den Haag

G: liefdadigheid

Idee per periode

1850/1900	een burger is verantwoordelijk voor zichzelf
1900/1950	óók de maatschappij is verantwoordelijk voor een burger
1950/heden	de maatschappij heeft een grote verantwoordelijkheid naar een burger
heden	een burger is verantwoordelijk voor een andere burger

Aan de slag

Wat	Lz. p. 62 t/m 64 Opdr. 1.7 t/m 1.9 Opdr. 4
Hoe	Zelfstandig of rustig overleggen.
Uitkomst	Bespreken

Check

• Je kan uitleggen wat de verzorgingsstaat is
• Je kan uitleggen hoe de verzorgingsstaat zich heeft ontwikkeld 

Lesdoelen

1500

1600

1700

1800

1900

2000

Middeleeuwen

Industriële Revolutie 

Vakbonden en partijen

Poldermodel

Armenzorg

Afhankelijkheid van geestelijken 

Meer welvaart, meer ongelijkheid 

Kinderwetje van Van Houten 

Gemengde economie

Armenzorg door rijken

Ongevallenwet

Invaliditeitswet

De juiste gebeurtenissen/ situaties moeten naar de juiste tijdsperiode gesleept worden. 

Wie ontvangen er allemaal AOW?

1. De mensen die hebben gewerkt boven de 67
2. De mensen die niet hebben gewerkt, boven de 67
3. Alle mensen boven de 67
4. Alleen mensen die premie hebben betaald boven de 67

Het is een voordeel om lid te zijn van een vakbond. De vakbond komt voor je op.

1. Waar
2. Niet waar

Volgende les

Internationale vergelijking

Huiswerk:

GEEN