9.4 Ziek (deel 2)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

9.4 Ziek (deel 2)

Ben je startklaar?

- telefoon in de kluis

- jas aan de kapstok of in je kluis

- tassen van tafel

- spullen voor je

Log in in LessonUp!

Ben je ingelogd? 

Super! Draai je laptop om.

Planning

Leerdoelen

Filmpje over afweer

Vragen over vorige les

Uitleg over:

• koorts/verhoging
• immuniteit
• orgaantransplantatie

Zelfstandig werken

Afsluiten

Leerdoelen

• Je kunt opnoemen door welke ziekteverwekkers je ziek wordt en je kunt beschrijven hoe ze in je lichaam komen.
  
• Je kunt beschrijven hoe een infectieziekte verloopt.
  
• Je kunt beschrijven hoe witte bloedcellen ziekteverwekkers herkennen en hoe ze je genezen.
  

• Je kunt uitleggen wat de functie van koorts is bij de genezing.
  
• Je kunt uitleggen hoe je lichaam op eigen kracht immuun wordt voor een ziekte en hoe vaccinatie (inenting) daarbij helpt.
  
• Je kunt uitleggen wat er gebeurt als je een nieuw orgaan of weefsel nodig hebt.

Goed of fout?
Je wordt ziek van iedere soort bacterie.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Virussen dringen je cellen binnen

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Ziekten die ontstaan door ziekteverwekkers heten infectieziekten.

1. Goed
2. Fout

Welke twee soorten witte bloedcellen zijn er?

Koorts of verhoging

Verhoging: temp. tussen 37,5 en 38˚C

Koorts: temp. hoger dan 38˚C

Hypothalamus = stukje hersenen onder de grote hersenen, dat de temperatuur, bloeddruk, honger en dorst regelt.

Temperatuurzintuigen meten de temperatuur en geven dit door aan de hypothalamus. 

Witte bloedcellen geven signaal aan hypothalamus als je ziek bent. 

Waarom die temperatuurverhoging?

Functie:

• Bloed stroomt sneller, dus snellere afvoer van afvalstoffen van ziekteverwekkers.
• Witte bloedcellen maken sneller antistoffen.

Immuniteit

Actieve immuniteit = je maakt zelf antistoffen

Passieve immuniteit = je maakt niet zelf antistoffen

1. Natuurlijke actieve immuniteit

Door besmetting met een ziekteverwekker

Geheugencellen = witte bloedcellen die na een infectie blijven bestaan en bij een tweede infectie met dezelfde ziekteverwekker snel weer antistoffen kunnen maken.

Actieve immunisatie

2. Kunstmatige actieve immuniteit

Door een vaccinatie met antigenen

Vaccin zijn dode ziekteverwekkers (met antigenen).

Je wordt niet ziek, maar witte bloedcellen maken wel antistoffen en er blijven geheugencellen achter.

Bijv. vaccin tegen mazelen, rode hond, polio.

Actieve immunisatie

3. Kunstmatige passieve immuniteit

Door een injectie met antistoffen

Stel dat je wordt gebeten door een giftig of hondsdol dier.

Dan krijg je een seruminjectie= met antistoffen.

Je lichaam maakt geen geheugencellen.

Passieve immunisatie

4. Natuurlijke passieve immuniteit

Baby krijgt via moedermelk de antistoffen 

Je witte bloedcellen maken zelf geen antistoffen (passief).

Passieve immunisatie

Donororganen

Chronische ziekte: gaat nooit meer over (astma, suikerziekte).

Orgaantransplantatie = een ziek orgaan vervangen door een donororgaan.

Donor = degene van wie het donororgaan afkomstig is. 

Risico op orgaanafstoting!

Orgaanafstoting voorkomen

Orgaanafstoting = het vernietigen van een donororgaan door de witte bloedcellen van de patiënt.

Afweerremmers = medicijnen die het afweersysteem remmen, waardoor de kans op afstoting van een donororgaan kleiner wordt. 

Na 5 jaar is ongeveer 1/3 van de donororganen afgestoten. 

Hierbij maakt je lichaam zelf antistoffen

1. Seruminjectie
2. Vaccinatie

Is een baby die borstvoeding krijgt actief of passief immuun?

1. Actief
2. Passief

Wat?	Maken: 9.4 opdr. 16 t/m 25
Hoe?	In je (online) boek. Werkbladopdrachten maak je in je schrift. Fluisterend overleggen of muziek luisteren.
Hulp?	Steek je hand op. Als je geen muziek luistert mag je ook overleggen met je buurman/buurvrouw.
Tijd?	15 minuten
Klaar?	Maak een begrippenlijst van 9.4
Opbrengst	Als je klaar bent heb je je huiswerk af! Nu weet je meer over de stof.

Leerdoelen

• Je kunt opnoemen door welke ziekteverwekkers je ziek wordt en je kunt beschrijven hoe ze in je lichaam komen.
  
• Je kunt beschrijven hoe een infectieziekte verloopt.
  
• Je kunt beschrijven hoe witte bloedcellen ziekteverwekkers herkennen en hoe ze je genezen.
  

• Je kunt uitleggen wat de functie van koorts is bij de genezing.
  
• Je kunt uitleggen hoe je lichaam op eigen kracht immuun wordt voor een ziekte en hoe vaccinatie (inenting) daarbij helpt.
  
• Je kunt uitleggen wat er gebeurt als je een nieuw orgaan of weefsel nodig hebt.