H4 foutieve beknopte bijzin en onjuiste begrenzing

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Formuleren

Wat gaan we doen?

• Je doorloopt de opdrachten en theorie van deze LessonUp.
• Je zorgt dat je opdracht 2 t/m 18 in je schrift hebt staan. Kijk het ook na.

Opdracht 19 en 20 mag je nog even laten zitten. Deze herhaling doen we volgende week in een quizvorm samen!

Foutieve samentrekking

• Wanneer komen samentrekkingen voor?
• Welke drie voorwaarden zijn er voor een samentrekking?

Doen: Op welke drie manieren kan een samentrekking fout gaan?

Op welke drie manieren kan een samentrekking fout gaan?

Antwoord:

1. Er is verschil in betekenis (koffie zetten en iets wegzetten)

2. Er is verschil in getal (enkelvoud/meervoud)

3. Er is verschil in functie (zww/hww/kww of vaak ow/lv/mv)

Formuleren

• Foutieve beknopte bijzin
• Onjuiste begrenzing
  

Op welke manier kan ik een foutieve beknopte bijzin en onjuiste begrenzing voorkomen?

Ik heb gehoord, dat Maria een auto heeft gekocht.

1. Hoofdzin - hoofdzin
2. Bijzin - hoofdzin
3. Hoofdzin - bijzin
4. bijzin - bijzin

Uitlegfilmpje

Je kunt het volgende filmpje bekijken voor extra hulp, maar je kunt ook alleen de uitlegdia's bekijken: 

Hoofdzin of bijzin?

Een zin kan enkelvoudig (één persoonsvorm) of samengesteld (meerdere persoonsvormen) zijn.  Als een zin samengesteld is, kan deze bestaan uit twee hoofdzinnen of een hoofdzin en een bijzin.

Hoe herken je een hoofdzin? De pv en het ow staan naast elkaar.

Hoe herken je een bijzin? Je kunt nog iets tussen het ow en de pv zetten.

Voorbeeld: Als ik nieuwe schoenen koop (bz), wil ik ze meteen aan (hz).

Ik pak morgen de fiets, zodat ik een keer op tijd kom

Zin 1: Ik pak morgen de fiets

Zin 2: ik een keer op tijd kom

Voegwoord: zodat

Zin 1 klopt = hoofdzin

Zin 2 klopt niet = bijzin

Check? Staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar?  HOOFDZIN

OF staat er iets tussen het onderwerp en de persoonsvorm of kun je een woord als 'niet' of 'nooit' er tussen zetten? BIJZIN

Onderwerp: wie/wat+ww?

Persoonsvorm: ww dat bij het onderwerp hoort

(Foutieve) beknopte bijzin

Bij een beknopte bijzin ontbreken de persoonsvorm en het onderwerp. Er is wel een verzwegen onderwerp. Dat is eigenlijk een onderwerp dat niet genoemd wordt. Het verzwegen onderwerp moet hetzelfde zijn als het onderwerp van de hoofdzin, anders klopt de zin niet.

1. Wachtend op de bus, hielden ze elkaars hand vast. GOED

2. Na koffie gedronken te hebben, reed de bus verder. FOUT

Als een beknopte bijzin niet klopt (omdat het ow in de hoofd- en bijzin niet hetzelfde zijn), is er sprake van een foutieve beknopte bijzin.

3 soorten

1.   Met een voltooid deelwoord:

Eindelijk in Bethlehem gearriveerd, bleken alle herbergen vol te zijn

Eindelijk in bethlehem gearriveerd, zagen de reizigers dat alle herbergen vol waren.

 

2.   Met een onvoltooid deelwoord

Werkend aan de lastige opgaven, ging de saaie wiskundeles snel voorbij.

Werkend aan de lastige opgaven, vond Ellen de saaie wiskundeles snel voorbij gaan.

3. Met te + hele werkwoord

Het licht viel zomaar uit, na met het nieuwe koffiezetapparaat drie kopjes te hebben gezet.

Na met het nieuwe koffiezetapparaat drie kopjes koffie te hebben gezet, merkte ik dat het licht zomaar uitviel.

00:00

Hoe zou je de zin: 'Wachtend op het concert gingen de hekken open' verbeteren?

04:17

Hoe zou je de zin: 'Wachtend op de het concert gingen de hekken open' na afloop van dit filmpje verbeteren?

Goed of fout?

1. Op onze vakantiebestemming aangekomen, vielen de mussen van het dak.

2. Liggend in zijn hangmat, las Johan het dagblad.

3. Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

1. Op onze vakantiebestemming aangekomen, vielen de mussen van het dak.

1. Dit is een goede beknopte bijzin
2. Dit is een foute beknopte bijzin

Antwoord:

1. Op onze vakantiebestemming aangekomen, vielen de mussen van het dak.

1. Splits de zinnen: [op..aangekomen] en [vielen..dak]. 
2. Zoek de onderwerpen in beide zinnen.
3. Mussen moet in zowel zin 1 als 2 het onderwerp zijn en dat kan niet. 
4. Je moet in de bijzin dus een ander onderwerp toevoegen.

2. Liggend in zijn hangmat, las Johan het dagblad.

1. Deze beknopte bijzin is goed
2. Deze beknopte bijzin is fout

Antwoord:

2. Liggend in zijn hangmat, las Johan het dagblad.

In zowel de hoofdzin als de bijzin is 'Johan' het onderwerp. Het is dus een goede beknopte bijzin. 

Verbeter EN benoem je denkwijze:
Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

Onjuiste begrenzing

Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan:

1.   Soms staat een zinsdeel los dat eigenlijk deel uitmaakt van een grotere, samengestelde zin

 2.   Soms worden twee zelfstandige zinnen ten onrechte aan elkaar geplakt

Voorbeelden

Ik sta in de file. Waardoor ik waarschijnlijk niet op tijd kom.

Nederlandse studenten kunnen steeds gemakkelijker geld lenen bij DUO en particuliere banken, daardoor raken ze echter steeds vaker diep in de schulden, dat kan in hun latere leven tot problemen leiden.

DOELEN FORMULEREN:

1. Ik ken vijf manieren van dubbelop.

2. Ik gebruik de juiste verwijswoorden.

3. Ik herken incongruentie en kan dit verbeteren.

4. Ik herken de dat/als-constructie en kan dit verbeteren

5. Ik herken 3 soorten foutieve samentrekkingen en kan dit verbeteren.

6. Ik kan een foutieve beknopte bijzin en onjuiste begrenzing voorkomen.

Je bent klaar met deze LessonUp. Goed gewerkt!

Heb je opdracht 1 t/m 18 gemaakt en in je schrift genoteerd?

In de volgende dia's vind je extra materiaal!

Huiswerk dinsdag 13/2: diagnostische toets. Bereid je voor door samen te vatten, te oefenen met opdr. 19 en 20 of de theorie nog eens te lezen. Fijn weekend!

Aan de slag

Pak je boek en schrift.

Maak opdracht 15, 16 en 18 (blz. 223 en 225)

Klaar? Vat de stof van formuleren samen.

Hoe bereid jij de diagnostische toets voor?

1. Niet, ik heb een fotografisch geheugen
2. Ik lees de stof even door
3. Ik bekijk de PowerPoint/filmpjes
4. Ik heb een samenvatting gemaakt, want ik ben qriztofreno.

Opdrachten maken

- Je kunt in je boek de opdrachten maken van paragraaf 6 en 7 (blz. 223 en 225).

- Open in de volgende slides de link naar www.cambiumned.nl

--> Dinsdag 13/2: diagnostische toets over alle formuleerfouten

--> Donderdag 15/2: uitloop en start spelling

https:

https:

https:

Alles geoefend? Lekker bezig!

Wil je je voorbereiden voor morgen, maar heb je niet zoveel tijd? Bekijk dit filmpje waarin alle formuleerfouten kort worden besproken.